بازدید 21845
۱

نگاه شما: امنیت زیست محیطی

بخش «نگاه شما» برای ارائه و معرفی «نگاه» مخاطبان «تابناک» به همه موضوعات است. هر مخاطب «تابناک» می‌تواند با مد نظر قرار دادن شرایط همکاری با این بخش، «نگاه» خود را ارسال کند تا در معرض دید و داوری دیگر مخاطبان قرار گیرد.
کد خبر: ۴۲۷۳۴۸
تاریخ انتشار: ۲۹ مرداد ۱۳۹۳ - ۱۰:۰۴ 20 August 2014
سید مهدی نبوی کارشناس ارشد اطلاعات استراتژیک در مطلب ارسالی برای «نگاه شما» نوشت:

یکی از ضروری ترین نیازهای بشری و شاید بتوان گفت مهمترین آن، مسئله امنیت است که ایجاد آن مهمترین فلسفه ی وجودی دولت هاست. امنيت سطوح مختلفی دارد که کوچک ترين سطح آن امنيت فردی و بزرگ ترين سطح آن امنيت جهانی است که در این بین شاید بتوان گفت که مهم ترين آنها، امنيت ملی است. به لحاظ مفهوم شناسی ، امنیت ملی مفهومی مبهم بوده و تعریف یکسان و واحدی از آن وجود ندارد. با نگاهی اجمالی به تعاریف مختلف می توان گفت که امنيت ملی وضعيتی است که در آن يک کشور بتواند منافع و ارزش های حياتی خود، مانند تماميت ارضی، جان مردم، ارزش های دينی و ملی و … را در برابر تهديدات داخلی و خارجی حفظ کند.

در دوران پس از جنگ جهانی دوم تا اواخر قرن بیستم و به ویژه در دوران جنگ سرد، مهمترین دغدغه کشورها امنیت در برابر تهدیدات خارجی و سلاح های کشتار جمعی بوده و امنیت ملی بیشتر در حوزه  نظامی و سیاسی مورد توجه بوده است. اما مفهوم امنیت همواره در حال تحول است و می توان گفت که سطوح مختلف امنیت بهم پیوند خورده است. بنابرین امروزه تهدیدات صرفا در حوزه نظامی یا سیاسی نیست و امنیت مدرن در همه ی عرصه ها وجود دارد.

باری بوزان از اندیشمندان مکتب کپنهاک در کتاب مشهور خود ( مردم، دولت ها و هراس) پنج بعد برای امنیت ملی در نظر گرفته است که مبنای مطالعات بسیاری در حوزه امنیت ملی در سالهای اخیر در سطح جهان قرار گرفته است. این پنج مقوله عبارتند از : امنیت نظامی، امنیت سیاسی، امنیت اقتصادی، امنیت اجتماعی و امنیت زیست محیطی.

بایستی اشاره کرد که ابعاد مختلف امنیت ملی به هم پیوسته هستند و نمیتوان هیچ یک را بطور کامل جدای از دیگر ابعاد مطالعه کرد و تاثیر و تاثر آنها کاملا واضح است. بنابرین تهدید در یک بعد بر سایر ابعاد نیز تاثیر گذار است.در مطالعات امنیت ملی در دنیا و به ویژه در کشور ما ، در خصوص چهار بعد اول مطالعات بسیاری صورت گرفته و به طور مفصل به این ابعاد پرداخته شده است، اما امنیت زیست محیطی بعدی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و نسبت به سایر ابعاد تحقیقات محدودتری دراین زمینه صورت گرفته است.

به نظر بوزان ، امنيت زيست محيطي ناظر است بر حفظ محيط محلي جهاني به عنوان سيستم پشتيباني ضروري که تمامي حيات بشري بدان متكي است.

با تسلط بر طبیعت ، انسان به منظور دستیابی به كالاهاي مورد نياز ، منابع و ذخاير موجود در طبيعت را به طور روزافزوني  استخراج کرده و به دليل وارد آمدن آسيبهاي بيشتر به طبيعت و ناتواني اكوسيستم طبيعي براي جبران آنها، تخريب و آلودگي محيط زيست به عنوان یک معضل مطرح گرديده است.

تهدیدات زیست محیطی هرچند غالبا ظاهری غیرامنیتی و طبیعی دارند اما در عمل امنیت جامعه و در نتیجه امنیت ملی کشور های محل وقوع را تحت تاثیر قرار میدهند. حوادث ناگهانی مانند سیل، سونامی، طوفان و یا مسائلی مانند خشک سالی، تخریب جنگلها و استفاده بی رویه از منابع آب و ... مواردی هستند که گاها آثاری فراتر از جنگ در کشورهای محل وقوع را دارند.

آثار و تبعات تحولات زيست محيطي در هيچ مرز فيزيكي نيز توقف نكرده و به روند گسترش خود ادامه خواهند

داد. در بسياري از مواقع تبعات و آثار ثانويه اين وقايع چالشهاي بسيار مهمتري را براي جوامع در ابعاد مختلف اجتماعي، اقتصادي، سياسي و ...  بدنبال داشته و امنيت آنها را با تهديد مواجه ميسازند، زيرا هجوم مهاجراني كه از خطر بلاياي طبيعي از سكونتگاه خود فرار كرده و يا براي دستيابي به منابع جديد معيشتي به مناطق جديد مهاجرت ميكنند، از بين رفتن زمينهاي كشاورزي در يك نقطه از جهان كه منجر به افزايش تقاضا و در نتيجه افزايش قيمتهاي جهاني كالاهاي مورد نياز مي شوند، اين مسائل زنجيره وار تمام ابعاد حيات جوامع بشري را متاثر ساخته و به صورت دومينو وار تمام نقاط جهان را تحت تاثير قرارخواهند داد. 

به نظر می رسد در کشور ما نیز امنیت زیست محیطی بعد مغفول مانده ی امنیت ملی است. در سال 2012 رتبه محیط زیستی ایران در جهان 36 پله سقوط داشته است.  در حال حاضر کشور ایران در میان ۱۷۸ کشور دارای رتبه ۸۳ است و این در صورتی است که به ترتیب کشور سوریه دارای رتبه ۶۸، آذربایجان ۶۳، قطر ۴۴، کویت ۴۲ و امارات دارای رتبه ۳۵ است. ایران از نظر شاخص کیفیت هوا در رتبه ۵۸ و از نظر آلودگی هوا رتبه ۱۲۴ را دارد.

همانطور که پیشتر نیز اشاره گردید ابعاد مختلف امنیت ملی به هم پیوسته هستند. بنابرین تهدید امنیت زیست محیطی کشور بر سایر ابعاد امنیت ملی کشورمان نیز تاثیر گذار خواهد بود. بطور مثال یکی از بحران ها و تهدیدات مهم زیست محیطی حال حاضر کشور ما خشک سالی و کم آبی است که در سالهای اخیر به دلیل تغییرات اقلیمی و نیز ضعف مدیریت منابع آب تبدیل به چالشی بزرگ شده است. توجه کنید که بخش عظیمی از اقتصاد ایران وابسته به بخش کشاورزي است بنابرین کمبود آب و خشکسالی می تواند عامل چالش برانگیزي در امنیت ملی به ویژه بعد اقتصادي آن باشد. همچنین از منابع مهم درآمد و ارز آوری برای کشور ها بحث گردشگری طبیعی و حضور توریست هاست. از بین رفتن محیط زیست موجب از بین رفتن جاذبه های طبیعی و در نتیجه کاهش میزان گردشگر و به تبع آن کاهش درآمد خواهد بود.

آسیب دیدگی و فرسایش خاک، آلودگی هوا، تخریب جنگل ها، شکار بی رویه و غیر قانونی و تهدیدات تنوع زیستی، اتکا به سوخت های فسیلی در بخش انرژی، ریزگرد ها و ... موارد دیگری هستند که هریک پتانسیل تبدیل شدن به یک تهدید جدی امنیت زیست محیطی را دارند و بایستی بطور ویژه مورد توجه قرار گیرند.

در پایان باید اشاره کرد که امنیت زیست محیطی محلی برای آزمون و خطا نیست و نیازمند توجه بیشتر و پرهیز از غفلتی است که می تواند منجر به غافلگیری در برابر فجایع زیست محیطی در آینده نه چندان دور گردد و بهبود این شرایط نیازمند احساس مسئولیت عموم مردم، توجه ویژه دولتمردان و فعال تر شدن گروه های مردم نهاد در جهت آگاه سازی عمومی و فرهنگ سازی است.

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۱
انتشار یافته: ۱
مطلب بسیار بجایی بود. هرچند متاسفانه مسئولین توجه نمیکنند
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر