خواب قیلوله مدیران و مسئولان بخش کشاورزی

در جهان امروز تولید بیشتر محصولات کشاورزی به معنای افزایش توانمندی کشاورزی محسوب می شود، بدیهی است تولید بیشتر مساوی است با درآمد بیشتر، اما همیشه این معادله برقرار نخواهد شد، زیرا افزایش تولید به خودی خود نیازمند دو عامل افزایش سطح زیر کشت و افزایش عملکرد در واحد سطح است.

کشاورزی علمی با اتکاء به دانش و علم روز، بدون ایجاد زمینه سرمایه گذاری مناسب در صنایع تبدیلی کاری از پیش نخواهد برد و هرگونه تولیدی بدون پشتوانه بازارهای دائمی، خالی از خطر نخواهند بود. این درحالی است که بسیاری از کشاورزان مجبورند عمده سرمایه گذاری خود را صرف دارایی های ثابتی کنند و با این عمل سرمایه در گردش کشاورز که می تواند پشتوانه ریسک بازار در قیمت محصولات باشد به مقادیر نسبتاً اندکی تقلیل می یابد. اما لازم است هر کشاورز بخشی از سرمایه خود را به امور تبدیل، بسته بندی و سایر اعمال پس از برداشت اختصاص دهد.

توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش کشاورزی می تواند به فرآوری و عمل آوری مواد نباتی، حیوانی، زراعی، باغی و... منجر شود از این روست که بر ضرورت توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در جلوگیری از هدر رفت منابع کشاورزی تأکید می شود.

بر اساس آمار و اطلاعات موجود، ایران نخستین کشور دنیاست که در آن کشاورزی و زراعت آغاز شده که یکی از دلایل آن، دارا بودن 11 اقلیم از 13 اقلیم آب و هوایی جهان است. شکی نیست که ایران ظرفیت های بسیاری برای بهره مندی از تولیدات کشاورزی داشته و در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی نیز تلاش می کند، از این رو یکی از مهمترین نکات حائز اهمیت که باید به آن توجه داشت، بهبود وضعیت تولیدات کشاورزی به منظور خودکفایی و رونق فضای کسب و کار است. ایران در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی نظیر پسته، زیتون و زعفران در رتبه نخست جهان قرار دارد و محصولاتی نظیر خرما و برنج ایرانی نیز در جهان معروف است، اما متاسفانه طی ماه ها و سال های اخیر اخبار ناگواری از وضعیت تولیدکنندگان این محصولات به گوش می رسد که دل هر وطن پرستی را به درد خواهد آورد. برخی محصولات به دلیل عدم رسیدگی مسئولین در حال نابودی است و برخی دیگر نیز به دلیل قوانین دست و پاگیر.

اما متاسفانه در کشور ما برای حمایت از بخش کشاورزی و گاهی هم به نام حمایت از مصرف‌کننده قوانین گمرکی تبدیل به شهد شیرین برای دلالان نوکیسه می‌شود.

در تولید برخی محصولات کشاورزی که در سال های نه چندان دور رتبه های نخست در سطح جهان متعلق به محصولات داخلی بود اما متاسفانه در حال حاضر این رتبه ها تنزل پیدا کرده است  با نیم نگاهی به وضعیت محصولات کشاورزی در  بازار‌های جهانی متوجه خواهیم شد که در زمانی که مدیران و مسؤلان بخش کشاورزی کشور به خواب قیلوله سرخوش بودند، مسئولان سایر کشور ها بیداربودند و می‌اندیشند که چگونه سهم خود رااز این بازار افزایش داده و بعضا نیز برای محصولات ما که به صورت فله ای اقدام به صادرات می کردند چه از طریق مبادی قانونی وچه قاچاق به نام خود به سایر بازار های جهانی مجدد صادر کنند.

از نماد‌های تلاش مسئولان کشور برای حضور چشم‌گیر‌تر در بازار‌های جهانی فقط شعار صادرات و تسخیر بازار های جهانی به  گوش می‌رسد و بس و حاصل نشست ها و جلسات طولانی  متعدد مدیران بخش کشاورزی جز تجربه خواب قیلوله نیست، زیرا استراتژی های تدوین شده در بخش کشاورزی فقط روی کاغذ و ادعا‌های سیستم نظارت که ما هم استراتژی داریم جلوه دارد و بس.

شاید هنوزمسئولان با وجود اینکه ایران کشوری با محصولات متنوع کشاورزی است و می توان در برخی از این محصولات با صادرات بازار های جهانی را تسخیر کرد در فکر واردات هستند.

زیتون در ایستگاه نابودی

یکی از این اخبار غم انگیز که به تازگی منتشر شده مربوط به نابودی 70 درصد زیتون ایران طی سال گذشته است. عطااله حکیمی نماینده مردم رودباردر مجلس شورای اسلامی  در گفت وگو با خانه ملت  عملکرد ضعیف مسئولین را عامل نابودی زیتون ایرانی دانست و گفت: شهرستان رودبار به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی بهترین مکان برای کشت زیتون است، هرچند طی 15 سال اخیر در برخی دیگر از استانها هم زیتون کشت می شود، اما در هیچکدام از این مناطق نمی توان زیتون با کیفیتی مانند رودبار را یافت.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ظرفیت های فراوان ایران برای تولید زیتون با کیفیت بیان داشت: با این حال واردات زیتون به کشور، از اوایل دهه هشتاد آغاز شد که به دلیل عدم کنترل و قرنطینه قانونی، شاهد ورود آفات مگس زیتون همراه با محصولات وارداتی بودیم.

وی افزود: طول دوره تولید مثل این آفت، 21 روزه بوده و برای هربار تولید مثل، 450 عدد تخم می گذارد و جالب اینجاست که امکان تخم گذاری 2 آفت بر روی یک زیتون وجود ندارد و اینها بیانگر هوشمند بودن آفت مگس زیتون است.

نماینده مردم رودباردر مجلس نهم  ادامه داد: همچنین قدرت پرواز این آفت حداقل 2 کیلومتر بوده و جمیع این موارد باعث شده که شاهد رشد سریع این آفت در شهرستان رودبار باشیم.

حکیمی میزان تلفات زیتون گیلان بر اثر این آفت را طی سال گذشته 70 درصد اعلام کرد و افزود: وسعت فراگیری این آفت اکنون به زنجان، قزوین و گلستان هم رسیده و این روند رو به افزایش است، متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی هم اقدامی در راستای مهار این آفت انجام نداده، در حالی که رسیدگی به این موضوع ملی بوده و می طلبد که هرچه سریعتر به فکر یافتن راهکار بود.

نماینده مردم رودبار در مجلس در رابطه با مساله واردات زیتون نیز گفت: متاسفانه اکنون واردات زیتون برای افراد خاص آزاد است که این موضوع آسیب های جبران ناپذیری را به باغات زیتون ایران وارد خواهد کرد.

لبخند تلخ طلای سبز ایران به دنیا

این اتفاق برای بسیاری از محصولات دیگر هم در حال رخ دادن است، به نحوی که سهم پسته ایران نیز در بازارهای جهانی، از 80 درصد به 50 درصد کاهش یافته و این آمار برای کشوری که زمانی رتبه نخست بازار های جهانی را در اختیار داشت فاجعه به شمار می رود.

در این زمینه حسین امیری خامکانی نماینده مردم زرند و امیریه در مجلس شورای اسلامی در گفت گو با خانه ملت ، یکی از دلایل صادرات پسته با قیمت کمتر از بازار داخل را از دست دادن بازارهای بین المللی طی سال های اخیر عنوان کرد و افزود: در گذشته یک شرکت تعاونی بین المللی علاوه بر صادرات پسته ایران، اقدامات مثبتی را در زمینه برند سازی در بازارهای جهانی انجام داده بود، اما برخی مسایل سیاسی باعث تعطیلی این شرکت تعاونی و کاهش صادرات پسته ایران شد.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: در حال حاضرقیمت پسته ایران در بازار امارات تعیین می شود و دولت باید به منظور احیای دوباره این بازار، تمام تلاش خود را برای راه اندازی مجدد شرکت تعاونی به کار گیرد، در این صورت علاوه بر افزایش صادرات، باغداران نیز محصولات خود را با قمت بالاتر خواهند فروخت.

این کارشناس مسایل کشاورزی با بیان اینکه در صورت عدم جمع آوری پسته از سوی تعاونی ها، شاهد حضور دلالان و خرید محصولات با قیمت نازل خواهیم بود، گفت:دلالان علاوه بر اینکه پسته را با قیمت ناچیز از باغداران ایرانی می خرند، بازارهای جهانی را هم با چالش مواجه می سازند که این موضوع نیازمند مدیریت دولت است.

وی همچنین در رابطه با دلایل پررنگ شدن نقش آمریکا در بازار جهانی پسته بیان کرد: در گذشته 80 درصد ازبازار پسته جهان در اختیار ایران بود، در صورتی که اکنون سهم ما به کمتر از 50 درصد کاهش یافته و عملا بازار دنیا را از ایران گرفته اند.

سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس افزود: همچنین آمریکا اکنون با بهره گیری از روش های علمی و حمایت از باغداران و تعاونی ها، علاوه بر افزایش سهم بهره وری، در برند سازی نیز موفق عمل کرده، اکنون بهره وی تولید پسته در آمریکا بیش از 4 تن در هکتار است، در صورتی که در ایران کمتر از 1 تن در هکتار است.

نماینده مردم زرند و امیریه در مجلس همچنین عواملی نظیر کمبود آب، نبود سیستم مکانیزه و نداشتن مشاوران قوی را نیز از دلایل کاهش سهم ایران در بازارهای بین المللی عنوان کرد.

جولان طلای سرخ ایران در بازارهای جهانی با برند خارجی

اما فاجعه بارتر از مسایل مطرح شده این است که خبرهایی مبنی بر حضور محصولات کشاورزی ایران در بازارهای جهانی، آنهم با برند سایر کشورها به گوش می رسد از جمله این محصولات می توان به زعفران اشاره کرد.

سید راضی نوری نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خانه ملت ،گفت: 95 درصد زعفران دنیا را ایران تولید می کند، اما برخی مشکلات پیش روی تولیدکنندگان و صادرکننگان باعث تهدید این بازار در عرصه بین المللی شده است.

وی افزود: اکنون دلالان زعفران این محصول را از تولیدکننده با قیمت پایین خریداری و به صورت فله ای از کشور خارج می کنند، این موضوع باعث شده رعفران ایران در اختیار سایر کشورها قرار گرفته و با برند آنها روانه بازارهای بین المللی شود.

وی دلیل رخ دادن این مسایل را وجود معضل در مسیر صادرات عنوان کرد و گفت: زعفران باید با برند ایرانی به بازارهای جهانی عرضه شود، چراکه کشورهایی مانند افغانستان، چین، اسپانیا و ایتالیا به دنبال کسب مقام ایران در بازارهای جهانی هستند.

وی تصریح کرد: ما باید به فکر آن باشیم که با حمایت از کشاورز و رفع مشکلات صادرات، بازارهای جهانی را بار دیگر تصاحب و با صادرات این محصول، برای کشور ارزآوری داشته باشیم.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس، محدودیت برای صادرات را موجب از بین رفتن تقاضا در بازارهای جهانی دانست و افزود: ثمره زحمات کشاورزان اکنون در جیب سایر کشورها می رود و باید با برند سازی مناسب، محصول ایرانی را با برند ایرانی روانه بازارهای جهانی کرد.

وی در واکنش به اقدامات قاچاقچیان زعفران برای خرید زعفران ایرانی و عرضه با برند سایر کشورها گفت: توسعه صنعت بسته بندی از جمله مواردی بوده که می تواند تقاضا را برای زعفران ایرانی افزایش دهد و بطور حتم بسته بندی های شکیل، از وقوع این مسایل پیشگیری خواهد کرد.

نماینده مردم شوش در مجلس بیان داشت: زعفران با نام ایران معروف است و صادرات فله ای و بی نام آن به ضرر کل کشور بوده و برای حفظ بازارهای بین المللی باید به روز و نو آور بود.

خرما راه زعفران را می رود

تا دیروز تنها خبر از صادرات زعفران ایران با برند خارجی بود، اما امروز نام خرما هم به میان آمده و اسپانیا خرمای ایرانی را با برند فرانسه وارد بازار می کند و مسئولین به آن بی توجه اند.

محمدرضا امیری کهنوج نماینده مردم کهنوج، منوجان، رودبار جنوب، قلعه گنج و فاریاب در مجلس در گفت وگو با خانه ملت در رابطه با ورود خرمای ایرانی با برند فرانسوی به بازارهای جهانی گفت: در صورتی که تدابیر لازم برای این معضل اندیشیده نشود خرما هم وضعیتی مشابه زعفران پیدا خواهد کرد که این موضوع یک فاجعه به شمار می رود.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی افزود: نبود بسته بندی مناسب باعث شده برخی محصولات ایرانی به صورت فله و بی نام از کشور خارج و با بسته بندی های شکیل و برندهای مختلف از سایر کشورها، وارد بازار جهانی شود.

وی تصریح کرد: تا زمانی که صنایع تبدیلی و بسته بندی توسعه نیابد هرروز باید منتظر اتفاقات جدید باشیم، دیروز زعفران، امروز خرما و فردا هم سایر محصولات، پس عمده تلاش مسئولین باید رونق صنایع بسته بندی و توسعه آن باشد.

وی ادامه داد: همچنین مورد دیگری که کمتر به آن توجه می شود کمبود سردخانه است، به نحوی که برای 400 هزار تن خرمای کرمان، تنها به میزان 100 هزار تن سردخانه وجود دارد و خرما کار مجبور به فروش باقیمانده محصولات به هر قیمتی است.

این نماینده مردم در مجلس نهم بیان کرد: خرما کار در صورتی که محصول خود را به صورت تازه روانه بازار نکند یا به دلال نفروشد، باید منتظر خراب شدن محصولات بماند، از این رو مجبور به واگذاری محصول با قیمت های پایین است.

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس افزود: اکنون دلالان محصولات کشاورز را با قیمت بسیار پایین تر پیش خرید می کنند و با صادرات آن به سایر کشورها، سودهای کلان به جیب می زنند، برخی کشورها نیز این محصولات را با برند کشورهای خود روانه بازارهای جهانی می کنند.

نماینده مردم کهنوج، منوجان، رودبار جنوب، قلعه گنج و فاریاب در مجلس گفت: دولت می تواند با خرید تضمینی محصولات کشاورزی و حمایت از سرمایه داران علاقه مند به صنعت بسته بندی، نام خرمای ایران را در جهان زنده نگه دارد.