چرایی تلاش السیسی برای آتش بس میان حماس و اسرائیل

 کارشناس مسائل خاورمیانه در اندیشکده بنیاد کارنگی در گزارشی مدعی است السیسی قصد دارد از ایجاد آتش بس میان حماس و اسرائیل به عنوان ابزاری برای تثبیت موقعیت خود در کشور و اعاده نقش رهبری مصر در خاورمیانه استفاده کند.

به گزارش  تسنیم به نقل از اندیشکده بنیاد کارنگی، لینا خطیب، کارشناس مسائل خاورمیانه در این اندیشکده، در گزارشی با اشاره به تلاش‌های السیسی برای ایجاد آتش بس میان حماس و اسرائیل، معتقد است السیسی قصد دارد از این ابتکار به عنوان ابزاری برای تثبیت موقعیت خود در کشور و احیای نقش رهبری مصر در خاورمیانه استفاده کند. بنابراین، ناکامی در این زمینه، شکست بزرگی برای او محسوب می‌شود.

همچنانکه حملات وحشیانه اسرائیل به غزه ادامه دارد، مصر ابتکاری را برای میانجی‌گری به منظور برقراری صلح میان حماس و اسرائیل مطرح کرده است نا خشونت‌های جاری پایان یابد. رئیس جمهور عبدالفتاح السیسی، نمی‌تواند اجازه دهد این ابتکار به سادگی با شکست مواجه شود و هر کاری که در توانش باشد برای پیشبرد این هدف انجام می‌دهد.

توافق مصر در زمانی حیاتی برای السیسی مطرح شده است، چرا که بحران غزه تنها دو ماه پس از موفقیت او در انتخابات ریاست جمهوری و به دنبال وعده‌اش مبنی بر بازگرداندن نقش رهبری مصر در خاورمیانه به حالت اول، روی داده است. رئیس جمهور مصر باید به مردم خود نشان دهد که او واقعاً رهبر با نفوذی است. او همچنین آرزو دارد خودش را در عرصه بین‌المللی ثابت کند.

این نخستین تلاش السیسی از این دست نیست؛ در ژوئن 2014، قبل از حمله اسرائیل به غزه، السیسی با جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در مورد تهدید اسلام‌گرایان افراطی در سوریه بحث و گفت‌وگو کرده بود؛ که درخواست غیر مستقیم برای همکاری در زمینه مقابله با تروریسم و نیز اشاره به نقش مطلوب برای مصر در درگیری سوریه بود. بحران جاری موقعیت بسیار ساده‌تری را نسبت به بحران پیچیده سوریه در اختیار سیسی قرار می‌دهد تا نقش منطقه‌ای فعال و سازنده‌ای را برای مصر ترتیب دهد. از این گذشته، مصر از دیرباز اغلب نقش واسطه‌ای را برای حل مشکلات میان فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها ایفا کرده است؛ از جمله میانجیگری که پس از وقوع درگیری و خشونت میان حماس و اسرائیل در سال 2012 صورت گرفت. السیسی می‌تواند بر کانال‌های ارتباطی موجود برای انعقاد توافق تمرکز کند.

این توافق همچنین در زمان تقریباً مطلوبی پیش پای السیسی قرار گرفته است؛ قطر، که سابق بر این از کاهش تقریبی نقش واسطه‌ای عربستان سعودی و مصر برای نشان دادن خود به عنوان یک کشور واسطه جدید و بسیار مهم در منطقه بهره می‌برد، حالا به دنبال فشار شدید عربستان سعودی از اهمیت بسیار اندکی برخوردار است. این مسئله فضا را برای سیسی باز می‌گذارد تا مصر را به عنوان واسطه توافق در بحران غزه مطرح کند. هرچند حماس با اخوان المسلمین متحد است، که در حال حاضر از طرف دولت فعلی مصر تحت فشار شدید است، اما احتمالاً فشار عربستان سعودی بر قطر به رضایت حماس راجع به توافق پیشنهادی از طرف مصر منجر شود.

علائم بین‌المللی نیز مثبت به نظر می‌رسند. ابتکار السیسی تا پیش از این تأیید و رضایت آمریکا را جلب کرده است و حالا لائورنت فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه، نیز در حمایت از این توافق بی‌پرده سخن می‌گوید. موضع غرب در این مورد می‌تواند تا حدی به جستجو‌هایش برای کشور واسطه‌ای جدید در منطقه به دنبال عقب نشینی اخیر قطر از این نقش در نتیجه فشارهای عربستان سعودی، نسبت داده شود و این موضع، تا حدی به نیاز برای حفظ کانالی کارآمد با دولت جدید مصر مربوط می‌شود.

این ابتکار، علاوه بر تقویت موقعیت السیسی در مصر و تصدیق روایت «مصر قوی» در عرصه بین‌الملل، دست بالای سیاسی را در مقابل حماس به او می‌دهد. از این گذشته، اگر بخواهیم به طور عام‌تر به ماجرا نگاه کنیم، این ابتکار کنترل مصر را بر مرز‌هایش با غزه تقویت کرده و نیز مشروعیت اقدامات السیسی را علیه گروه‌های اسلام‌گرا در مصر، به خصوص متحد حماس، یعنی اخوان المسلمین، افزایش می‌دهد.

موفقیت ابتکار غزه همچنین موقعیتی را برای السیسی فراهم می‌کند تا به عنوان واسطه در سایر توافقات در آینده، از جمله در فضای بحران‌های سوریه و عراق، مداخله کند، که این مسئله همچنان رهبری منطقه‌ای مصر را مورد تأیید قرار می‌دهد. همچنین، السیسی سرمایه گذاری فراوانی در ایجاد توافق و مصالحه میان حماس و اسرائیل نموده است و طاقت آن را ندارد که ببیند ان توافق به ثمر نرسیده و تلاش‌هایش بر باد رود.