تحلیلی بر هر آنچه در جام جهانی بیستم گذشت
آماده یک تحول بزرگ در فوتبال باشید
از تحقیر برزیلی‌ها در سرزمین مادری و گونه‌های خیس زاغه‌نشینان سرزمین قهوه، سلطه ژرمن‌ها پس از هشت سال برنامه‌ریزی با یوآخیم لوو و کسب آقایی و احترام برای تیم ملی فوتبال ایران تنها بخشی از هرآنچه بود که از جام جهانی 2014 برزیل به یادگار ماند.
از تحقیر برزیلی‌ها در سرزمین مادری و گونه‌های خیس زاغه‌نشینان سرزمین قهوه، سلطه ژرمن‌ها پس از هشت سال برنامه‌ریزی با یوآخیم لوو و کسب آقایی و احترام برای تیم ملی فوتبال ایران تنها بخشی از هرآنچه بود که از جام جهانی 2014 برزیل به یادگار ماند.
جامی که با شیلی پس از سال‌ها با الکسیس سانچز و ادواردو وارگاس یاد و خاطره مارچلو سالاس و ایوان زامورانو را زنده کرده بود، کاستاریکایی که شگفتی آفرید، هلندی که باز هم شهرت ناکامی تا مراحل قبل از فینال را از دست نداد، آسیای‌هایی که باز هم جز فقر فوتبالی هیچ حرفی برای گفتن نداشتند و خداحافظی زودهنگام و به دور از انتظار غول‌های مستطیل سبز همچون اسپانیا و ایتالیا و انگلیس همگی آن چیزی بود که بر بیستمین جام جهانی فوتبال گذشت.
مرتضی محصص - کارشناس فوتبال و عضو کمیته فنی فدراسیون فوتبال- در گفت‌وگو با ایسنا، در تحلیلی ابعاد مختلف این جام را مورد بررسی قرار داد.
دفاع سه نفره بزرگ‌ترین تحول تاکتیکی جام جهانی 2014
وی با بیان اینکه دفاع سه نفره بزرگ‌ترین تحول تاکتیکی جام جهانی 2014 بود، اظهار کرد: این دفاع در تیم‌های ملی مکزیک، هلند، کاستاریکا و شیلی به وضوح مشخص بود و در این بین دفاع سه نفره تیم ملی هلند با سایر تیم‌ها متفاوت بود چرا که آن‌ها از یک مدافع میانی و دو دفاع یارگیر استفاده می‌کردند.
وی افزود: در میان بازی‌هایی که تیم‌ها با دفاع سه نفره انجام دادند در جام جهانی 2014 برزیل، از مجموع 18 بازی انجام شده، تیم‌هایی که دفاع سه نفره داشتند 11 بازی را بردند، سه بازی را باختند و 4 بازی آن‌ها به تساوی کشیده شده است. این در حالی است که سه باخت رقم خورده نیز در مقابل حریفانی بوده که آن‌ها نیز خودشان از دفاع سه نفره استفاده می‌کردند.
به گفته این عضو کمیته فنی فدراسیون فوتبال تیم‌هایی که از دفاع سه نفره استفاده می‌کردند در حالت دفاعی علاوه بر وجود سه دفاع مرکزی، دو پیستون از جناحین به آن‌ها اضافه می‌شد و در مجموع دارای یک دفاع 5 نفره می‌شدند.علاوه بر این جلوتر از این مدافعان دو هافبک تخریبی، بازیکنان تیم حریف را تحت فشار قرار می‌دادند و خیلی از تیم‌ها در مقابل چنین سیستمی به مشکل خورده بودند که به طور مثال می‌توان به تیم ملی هلند به صورت ویژه و خاص اشاره کرد.
محصص افزود: دو نوع دفاع وجود دارد که یکی از آن‌ها دفاع منطقه‌ای است که در آن مکان توپ از هرچیزی مهم‌تر است و دیگری دفاع man to man است که در آن بازیکن و یارگیری نفر به نفر در متن قرار می‌گیرد. سرمربی تیم ملی هلند در این جام متوجه شده بود که یک دفاع 4 نفره در جام جهانی موفق نخواهد بود، بنابراین استفاده از یک دفاع سه نفره را در دستور کار قرار داد و به جای دفاع منطقه‌ای از یک دفاع man to man استفاده کرد.
این کارشناس فوتبال با اشاره به دروازه‌بان‌ها و دروازه‌بانی در جام جهانی 2014 برزیل، یادآور شد: برخی از تیم‌ها در این جام صاحب دروازه‌بان‌های بسیار بزرگی بودند که بدون داشتن آن‌ها در این جام قطعا موفق نمی‌شدند. به طور مثال مانوئل نویر دروازه‌بان تیم آلمان و کیلور ناواس دروازه‌بان کاستاریکا از جمله دروازه‌بان‌های برتر این جام بودند.
سه شیوه نزدیک شدن به دروازه حریفان
محصص همچنین در مورد شیوه‌های مختلف نزدیک شدن به دروازه توسط تیم صاحب توپ، بیان کرد: سه راه برای نزدیک شدن به دروازه تیم حریف وجود دارد، یکی از آن‌ها که همان تیکی تاکاست با تعداد پاس‌های زیاد و پاسکاری‌های متوالی تحقق می‌یابد و یک تیم از این طریق به دروازه تیم مقابل نزدیک می‌شود. راه دوم این گونه است که یک تیم پاس‌هایش را به فضا ارسال می‌کند و از بازیکنان سرعتی در جناحین و مرکز زمین استفاده کرده و از این طریق به دروازه تیم مقابل نزدیک می‌شود. سومین راه نیز که به وفور در این جام دیده شد این بود که به یک تیم اجازه می‌دادند به دروازه تیم مقابل نزدیک شود تا پس از آن از فضای ایجاد شده در پشت سر بازیکنان استفاده کرده تا از طریق ضد حمله دروازه آن‌ها را باز کنند.
وی در مورد سومین شیوه نزدیک شدن به دروازه حریف، گفت: در این سیستم یک بازی "عکس‌العملی" در دستور کار قرار می‌گیرد. نمونه قابل ذکر این موضوع دیدار تیم‌های هلند و اسپانیا بود که در آن هلند به اسپانیا اجازه می‌داد تا هر گونه که دوست دارد بازی کند تا پس از آن از طریق ضد حمله دروازه تیم حریف را باز می‌کرد.
دیگر بازیکنان بازی‌ساز تنها به هافبک‌های میانی و بازیکنان شماره 10 خلاصه نمی‌شوند
این کارشناس فوتبال در پاسخ به سوالی در ارتباط با کاهش بازیکنان بازی‌ساز در خط میانی تیم‌ها در چند سال گذشته و به ویژه در جام جهانی اخیر، اظهار کرد: عقیده شخصی من این است که دیگر بازیکنان بازی‌ساز تنها به هافبک‌های میانی و بازیکنان شماره 10 خلاصه نمی‌شوند، بلکه بازیکنان بازی‌ساز در تمامی زمین تقسیم شده‌اند و هر بازیکن در هر پستی که قرار دارد می‌تواند به عنوان یک بازی‌ساز ایفای نقش کند.
محصص ادامه داد: دیگر توپ در زمین تنها در اختیار یک بازیکن در خط میانی قرار نمی‌گیرد تا او پس از آن به بازی‌سازی بپردازد چرا که سرعت بالای بازی و فشار وارده به بازیکن صاحب توپ از طرف تیم مقابل این اجازه را نخواهد داد، بنابراین با استفاده از بالا بردن ضریب پاس صحیح از دفاع به حمله می‌توان به این موضوع اشاره کرد که تمامی تیم‌ها به این موضوع پی برده‌اند که هر یک از بازیکنان در هر نقطه‌ای که قرار دارند باید توانایی بازی‌سازی داشته باشند.
با احترامی که از برزیل کسب کرده‌ایم باید خود را برای جام ملت‌ها آماده کنیم
این عضو کمیته فنی فدراسیون فوتبال در ادامه این گفت‌وگو در مورد بازی‌های انجام شده توسط تیم ملی در جام جهانی، اظهار کرد: ما در جام جهانی با کمک کی‌روش و کادر فنی با سبکی قابل اشاره بازی کردیم و در دفاع خود منسجم و در ضد حمله خوب بودیم و اگر بتوانیم منصفانه قضاوت کنیم باید بدانیم که در بازی آخر بوسنی از تیم ما قوی‌تر بود بنابراین نباید به صورت احساسی در این خصوص صحبت کنیم.
وی با اشاره به اینکه تیم ملی ما در این جام صاحب سبک شد، گفت: ما در این جام، قهرمان آفریقا را متوقف کردیم و باید بدانیم که یکی از علل نتیجه نگرفتن ما در بازی با بوسنی این بود که ما از نظر روحی در این بازی شرایط مناسبی نداشتیم چرا که در بازی قبلی مقابل آرژانتین علی‌رغم بازی بسیار خوب بازیکنان تیم ملی نتوانستیم نتیجه بگیریم و در لحظات آخر بازی را واگذار کردیم.
این کارشناس و آنالیزور فوتبال با بیان اینکه سبک با سیستم و استراتژی متفاوت است، اظهار کرد: بهترین کارشناسان فوتبال دنیا در این جام از بازی‌های تیم ملی کشورمان تقدیر کردند و اصلا دلیلی وجود ندارد که در این زمینه این افراد بخواهند مسئله غیر فنی را بیان کنند چرا که آن‌ها بهترین کارشناسان فوتبال دنیا هستند.
وی ادامه داد: کار فوتبال ما بعد از جام جهانی تمام نشده و ما با احترامی که از جام جهانی برزیل کسب کرده‌ایم، باید خود را برای جام ملت‌های استرالیا آماده کنیم و برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهیم.
تکنولوژی‌های جدید از قوانینی که در بیرون زمین شکسته می‌شود جلوگیری می‌کند
محصص همچنین درخصوص استفاده از تکنولوژی‌های برتر در جام جهانی و ادامه استفاده از این امکانات در سایر مسابقه‌های فوتبالی گفت: صددرصد موافق استفاده تکنولوژی‌های جدید در دنیای فوتبال هستم چرا که از این طریق خیلی از قوانینی که در بیرون زمین شکسته می‌شد، می‌تواند پایگاه محکم‌تری داشته باشد. این تکنولوژی‌ها می‌تواند در این زمینه بسیار مفید بوده و جلوی خیلی از حرف و حدیث‌ها را بگیرد، بنابراین باید بدانیم که در آستانه یک تغییر و تحول بزرگ در دنیای فوتبال هستیم.
این عضو کمیته فنی فدراسیون فوتبال در ادامه در ارتباط با گل‌های زده شده در جام جهانی نیز یادآور شد: در جام جهانی 2010 در مجموع 145 گل زده شد و در جام جهانی 2006 نیز 147 بار توپ از خط دروازه‌ها عبور کرد اما در این جام از همان روزهای اول تعداد گل‌های زده شده بیشتر از جام‌های قبلی بود و در مجموع 171 گل توسط تیم‌ها به ثمر رسید.
وی ادامه داد: از سال 2005 و پس از تغییر قانون آفساید درخصوص مهاجمانی که در یک خط با مدافع تیم مقابل قرار می‌گرفتند تعداد گل‌های زده شده افزایش یافت. همچنین تصمیم اتخاذ شده در مورد آفساید اعلام نشدن مهاجمانی که در پشت خط دفاعی تیم مدافع قرار می‌گرفتند و در لحظه به ثمر رسیدن گل هیچ گونه تاثیری در گل شدن توپ نداشتند نیز کمک شایانی در افزایش گل‌های زده شده در مسابقات داشت.
پایین بودن درصد مالکیت توپ دیگر یک موضوع "خفت بار" نیست
محصص در پایان با اشاره به اینکه سیستم بازی تیم‌های هلند و شیلی در این جام با سایر تیم‌ها بسیار متمایز بود، گفت: درصد مالکیت این دو تیم از سایر تیم‌ها کمتر بود اما شاهد بودیم که آن‌ها در مقابل حریفان خود به به پیروزی می‌رسیدند بنابراین دیگر درصد حفظ توپ بالا نکته مهم نیست و کم بودن حفظ توپ یک تیم موضوع "خفت بار" و "نامطلوب" محسوب نمی‌شود و تیم‌ها به این مسئله پی برده‌اند که استفاده از فرصت‌ها مهم‌ترین مسئله‌ای است که باید به آن توجه داشت چرا که حتی با کم بودن درصد مالکیت توپ می‌توان به گل رسید.
