تقلب در انتخابات افغانستان

کشور افغانستان هنوز با دو مشکل، فساد مالی در مجموعه حاکمیت و سران قدرتمند این کشور و دیگری «امنیت» که مورد تهدید از سوی طالبان و دیگر تروریست‌ها و باندهای مسلح است، روبرو می باشد.

ماجرای معروف تقلب۵ سال پیش در انتخابات از سوی یاران حامد کرزای در اذهان وجود دارد. رقیب کرزای دکتر عبدالله عبدالله با اعتراض به انجام انتخابات و در حالی که برای بسیاری تقلب در انتخابات اثبات شد، از ادامه رقابت انصراف داد تا به قول او، وحدت ملی استوار بماند.

اکنون همان ماجرای تقلب در انتخابات تکرار شده است. دکتر عبدالله عبدالله که در دور اول پیروز انتخابات شد و از احمدزی نفر دوم در دور اول فاصله بسیاری گرفت، حالا گمان می‌رود به خاطر تقلب در دور دوم انتخابات به نامزد شکست خورده مبدل شود.

دور دوم انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در ۲۴ خرداد گذشته برگزار شد.دکتر عبدالله معتقد است اسنادی دارد که نشان می‌دهد در انتخابات دور دوم تقلب گسترده شده است. چهار روز بعد از انجام انتخابات، عبدالله عبدالله یکی از دو نامزد انتخابات اعلام کرد: «به دلیل این که کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، به خواسته‌های تیم او پاسخ مناسبی ارائه نکرده است، این تیم تمام روابط خود را با کمیسیون انتخابات به حالت تعلیق در می‌آورد.»

حقیقت این است که عبدالله عبدالله معتقد است که انتخابات هم در دور اول و هم در دور دوم پیروز انتخابات بوده است. اگر برگه های که حدود دو تا دو میلیون ناپاک تقلبی در صندوق ها ریخته شده است به وسیله اعضای کمیسیون انتخابات، انها را باطل اعلام کنند و رای پاک از ناپاک جدا کنند ایشان برنده خواهد بود. ولی اشرف‌غنی احمدزی یکی از 2 کاندیدای دور دوم انتخابات افغانستان نیز می گوید؛ آرای وی پاک است و ترسی از بررسی و بازشماری مجدد آرا ندارد.

بنابراین یک بن بست درشرایط کنونی به وجود آمده است که هر دو طرف فکر می کنند که برنده هستند و اگر اعلام شود که یکی از این دو نفر برنده شده است در آن صورت طرف دوم این انتخابات را به رسمیت نمی شناسد و نمی پذیرد.

این در حالی است که آمریکا همچنان درباره انتخابات افغانستان بی‌تفاوت است. دولت آلمان نیز از نماینده سیاسی خود، خواسته است تا با هر دو نامزد انتخاباتی صحبت کند و بخواهد که افغانستان بعد از انتخابات به سوی آشوب و درگیرهای سیاسی سوق داده نشود. این که چگونه می شود این بن بست را برطرف کرد، بستگی دارد به داد و ستد های که در پشت پرده انجام می شود.

در همین رابطه محمد پیر ملازهی کارشناس مسائل افغانستان در گفت و گو با تابناک به بررسی مسائل انتخابات و آینده افغانستان پرداخته است.

بعد از برگزاری مرحله دوم انتخابات افغانستان زمزمه های تقلب در انتخابات مرحله دوم گسترده شده است و هیچکدام از طرفین حاضربه پذیرش شکست در انتخابات نیستند. ارزیابی شما از شرایط موجود چیست؟

به نظر می رسد که اقای عبدالله عبدالله متوجه این مسئله شده است که یک اراده سیاسی شکل گرفته است و همین مسئله است که باعث نگرانی وی شده است. اقای کرزای و مجموعه دست اندرکارانی که انتخابات را برگزار می کردند از جمله کمیسیون مستقل انتخابات؛ تصمیم دارندکه انتقال قدرت به شکل مسالمت آمیز اینطوری که همگان انتظار داشتند، صورت نگیرد. کمیسیون انتخابات می خواهد اقای اشرف غنی را به عنوان رئیس جمهوراعلام کند. حالا ایا مذاکرات پشت پرده که حتی سازمان ملل اعلام امادگی کرد که سعی کند هر دوطرف را پشت یک میز بنشاند تا یک راه حلی پیدا کند؛ به نتیجه خواهد رسید یا خیر هنوز مشخص نیست. اینکه یکی از طرفین کوتاه خواهد امد یا خیر ، مسائلی است که در پشت پرده باید روشن شود.

آیا دو طرف برای پذیرش نتایج انتخابات شروطی را مطرح کرده اند. به نظر شما این شروط برآورده خواهد شد؟

هر کدام از طرفین انتخابات برای پذیرش نتایج شروطی را مطرح کرده اند . به عنوان مثال اقای عبدالله چند شرط را اعلام کرده است که به روند انتخابات برگردد.

1- سازمان ملل بیاید و یک دولت موقت تشکیل دهد و ان دولت موقت انتخابات مجدد برگزار کند.

2- اقای اشرف غنی احمد زی به عنوان نخست وزیر تعیین و ایشان به عنوان رئیس جمهور.

3- از طرف دیگر قانون اساسی را اصلاح کنند تا از نظام ریاستی تبدیل به نظام پارلمانی شود و نخست وزیری در افغانستان احیا شود.

این که تا چه حد این پیشنهادات را طرف مقابل بپذیرد، یک بحث جدی است که علی القاعده بعد از مذاکرات بین عبدالله عبدالله و شخص احمد زی که قرار است برگزار شود تا حدی روشن تر خواهد شد.

از طرف دیگر هر دو معاون رئیس جمهور افغانستان تقاضا کردند دوطرف بنشینند باهم مذاکره کنند و به یک راه حل پیدا کنند. البته عبدالله هر نوع مذاکره را منوط به این کرده است که رای پاک از ناپاک جدا شود. اینکه تا چه اندازه کمسیون انتخابات وارد این مسئله شود هنوزمعلوم نیست.

حال که هر کدام از دو نامزد انتخابات همدیگر را به تقلب متهم می کنند ایا دلایلی برای ادعای تقلب در انتخابات دارند؟

عبدالله عبدالله معتقد است که هفت میلیون نفری که کمیسیون انتخابات اعلام کرده است در انتخابات شرکت کرده اند، صحت ندارد. بلکه حدود پنج میلیون شرکت کننده بیشتر وجود نداشته است. بنابراین دو تا دو و نیم میلیون رای قبل از رای گیری در صندوق ها به نفع احمد زی پر شده است. البته عبدالله مستنداتی را نشان داده است. از جمله این که پلیس کابل صندوق هایی را که طرفدارن اقای احمدزی جابه جا می کرده اند را توقیف کرده است و این غیرقانونی بوده است. این از دید عبدالله عبدالله یک مدرک تقریبا مستندی است.

مسئله دوم عبدالله معتقد است در جاهایی تعداد رای دهندگان کم بوده است. اما این بار تعداد بیشتری حتی از دور اول شرکت کردند. انها معتقدند این رای ها تقلب شده است و تعداد شرکت کنندگان این مقدار نبوده است. در دور اول میزان شرکت کنندگان پایین بوده است ولی در این دور تعداد شرکت کنندگان در انتخابات خیلی بالاتر از دور قبل بوده است.

از طرف دیگر عبدالله چند نوار مکالمه احمد زی با طرفدارهایش را منتشر کرده است که در آنجا ظاهرا گفته می شود که ایشان توصیه می کند که گوسفندها را به صحرا ببرید و چاق برگردانید. از دید عبدالله منظور این است که صندوق رای را قبل از اینکه بیاورند باید به نفع احمد زی چاق و پر از رای کنند. البته احمد زی نیز اعلام کرده است این ها ساختگی است ولی حقیقت این است که بحث های جدی است. یکی اینکه اگر این حرف ها صحت داشته باشد، معنی ان این است که در انتخابات دخالت شده است و اینکه چگونه عبدالله به این مکالمات دست پیدا کرده است چون شنود مکالمات از نظر قوانین داخلی افغانستان قانونی نیست نیز موضوع دیگری است. باید جریانی پشت سر این قضیه باشد که این اسناد بدست عبدالله رسیده باشد. به هر حال این ها معتقدند برخی از نیروهای امنیتی این نوارها را در اختیار ستاد انتخاب عبدالله قرار داده اند.

از آن طرف اقای احمدزی معتقد است در مناطقی که عبدالله نفوذ دارد طرفدارنش دست به تقلب زده اند. البته انها مدرکی مثل عبدالله نشان نداده اند. ادعای تقلب در هر دوطرف وجود دارد.در مقابل کمیته انتخابات معتقد است انجاهایی که شکایت شده است انها مشغول شمارش مجدد رای میباشد و معتقدند که اگر تقلبی صورت گرفته رای ها را باطل خواهند کرد. به هر حال همه طرف های مختلف تدابیری را اتخاذ می کنند تا اینکه به نتیجه قطعی برسد. به نظر می رسد باید منتظر بود تا مذاکرات پشت پرده صورت بگیرد و یکی از طرفین کوتاه بیاید. به احتمال قوی احمد زی کوتاه نخواهد آمد و اگر یک راهکار جدید پیدا نشود به احتمال قوی کمیسیون انتخابات در دوشنبه اینده نتایج موقتی راعلام کند. این کمیته نیز به گونه ای نتایج را اعلام خواهد کرد که در نهایت انتخابات به سود احمد زی خواهد شد.

دولت کرزی نسبت به تقلب چه موضعی دارد؟

برداشت من این است که مسئله انتقال قدرت در افغانستان با توجه ذهنیتی که در قومیت پشتون وجود دارد از طریق انتخابات خیلی موضوعیت پیدا نمی کند. چون آنها به دنبال این هستند که قدرت در پشتون ها حفظ شود. مقاومت در قومیت پشتون زیاد است و اکثریت کمیسیون انتخابات هم از پشتون تعیین شده است که اقای کرزای انها را انتخاب کرده است. خود کرزای هم ازپشتون ها است. این نکته را باید در نظر بگیریم که پشتون ها رضایت نمی دهند که قدرت را به غیر پشتون حتی به عبدالله واگذار کنند. بنابراین این بحث یک بحث خیلی جدی است که اراده سیاسی در پشتون وجود دارد که قدرت را به غیر پشتون واگذار نکند.

تیم کرزای یک تیم تکنوکرات است که خیلی مایل نیستند قدرت را معامله کنند. برای آنها بهتراست که قدرت به اشرف غنی واگذار شود. چرا که آنها احساس می کنند در معامله با اشرف غنی موقعیت خود را حفظ می کنند. روابط کرزای و احمد زی خوب است. به هرحال بقیه افراد که حاکم هستند از عبدالله نگرانی دارند. به همین دلیل گرایش انها به طرف اشرف غنی است. بنابراین دو تا اراده را در نظر بگیریم. یک اراده پشتون ها برای حفظ قدرت و اراده تکنوکرا ت ها برای حفظ قدرت. به نظر می رسد ترکیب این دو موضوع باعث این بن بست شده است. اگر یک راه حل پیدا شود احتمالا مشکلات زیادی پیش می اورد مگر اینکه یکی کوتاه بیاید و معامله کند. اگر درگیری ادامه پیدا کند احتمال تجزیه افغانستان وجود دارد.

چرا امریکایی ها به عنوان کشوری که تاثیر زیادی در معادلات افغانستان دارند نسبت به روند سیاسی در این کشور واکنش نشان نمی دهد؟

امریکایی ها چون می خواهند در سال 2016 کلیه نیروهایشان را از افغانستان خارج کنند و فقط با امضای قراداد امنیتی در پایگاه ها باقی بمانند، نیاز دارند با طالبان از طریق مذاکره و مصالحه پیش روند. عبدالله این ظرفیت را ندارد که با طالبان مصالحه کند چون طالبان اعتماد به وی ندارند. ولی اشرف غنی این ظرفیت را دارد که بتواند با طالبان وارد مذاکره شود و راه حل سیاسی پیدا کند. عبدالله از این ظرفیت برخوردارنیست. بنابراین امریکایی ها ضمن اینکه خواهان این هستند که یک نوع توزیع قدرت بین اقوام در افغانستان صورت بگیرد. ولی در شرایط کنونی ترجیح می دهند که اشرف غنی بیاید. امریکایی ها فکر می کنند اشرف غنی بهتر می تواند به خروج امن امریکایی ها و راهی کردن طالبان به پای میز مذاکره و شرکت در قدرت کمک کند. در هر حال عبدالله از این ظرفیت برخوردار نیست که طالبان شریک در قدرت باشند. جنگ در افغانستان تمام نمی شود تا اینکه طالبان زمین بدست بیاورند یا اینکه شریک در قدرت باشند. به نظر میرسد امریکایی ها اشرف را ترجیح می دهند.

ایران به عنوان کشوری که همیشه حامی مردم افغانستان بوده است نسبت به تحولات افغانستان چه واکنشی داشته است؟

ایران عبدالله را نیرویی می داند که اولا فارسی زبان است و همانطور نیروی است که گرایش بیشتری به ایران دارد. ولی سیاست استراتژیک ایران روی عبدالله متمرکز نیست. بلکه هر کسی که در افغانستان به قدرت برسد ایران تلاش می کند که مناسبات خود را با وی افزایش دهد.