دلیل ناخرسندی تل‌آویو و واشنگتن از توافق فتح و حماس چیست؟

به گزارش «تابناک»، روز گذشته، دو سازمان فلسطینی فتح و حماس اعلام کرده‌اند با انعقاد توافق نامه‌ای هفت ماده‌ای، بر سر تشکیل یک دولت وحدت ملی به توافق رسیدند؛ بنابراین، قرار است انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی شش ماه پس از تشکیل این دولت برگزار شود.

بنا بر این گزارش، در چهارچوب توافق نامه بین فتح و حماس، محمد عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی مأموریت یافته تا دولت وحدت ملی را از مجموعه‌ای از نخبگان سیاسی فلسطینی تشکیل داده و پس از آن، تاریخ برگزاری انتخابات عمومی را اعلام کند.

اما این توافق نامه در حالی میان این دو سازمان به امضا رسیده که از مدتی پیش، روند مذاکرات صلح فلسطین و رژیم اسرائیل تحت هدایت دولت آمریکا در جریان بوده است. اکنون و با امضای این توافق نامه، چشم انداز این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته و همین، موجبات ناخرسندی واشنگتن و تل آویو را فراهم آورده است.

در همین راستا، همزمان با آغاز گفت‌و‌گوهای اخیر آشتی ملی میان فتح و حماس، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل به محمود عباس هشدار دارد که وی «باید تصمیم بگیرد آیا آشتی با حماس را می‌خواهد یا صلح با اسرائیل را. او تنها می‌تواند یکی را برگزیند».

مذاکرات صلح خاورمیانه آخر ماه مارس امسال متوقف شد. علت توقف مذاکرات این بود که رژیم اسرائیل حاضر نشد گروهی‌ دیگر از زندانیان فلسطینی را آزاد کند و اندکی بعد، ایجاد واحدهای مسکونی تازه‌ای را در شرق بیت المقدس به مناقصه گذاشت. آمریکا به دو طرف تا پایان آوریل برای بازگشت بر سر میز مذاکره مهلت داده؛ اما با توجه به موضع‌گیری اخیر نتانیاهو، بعید به نظر می‌رسد که مذاکرات بتواند در این مهلت کوتاه از سر گرفته شود.

داود کتاب، تحلیلگر فلسطینی در مطلبی که در همین زمینه در سایت تحلیلی «المانیتور» منتشر کرده، استدلال می‌کند هم اکنون روند مذاکرات صلح فلسطین و رژیم اسرائیل در تقابل مستقیم با روند آشتی ملی در فلسطین قرار گرفته است.

کتاب اشاره می‌کند که سلیم زنون، سخنگوی «شورای ملی فلسطین» نیز پیش از این ضمن ابراز بدبینی نسبت به روند مذاکرات با رژیم اسرائیل، گفته بود که از نظر وی، هیچ نتیجه مثبتی از این مذاکرات عاید مردم فلسطین نخواهد شد. در عوض، زنون اشاره کرده بود که راه حل مسأله با رژیم اسرائیل، فعال شدن در سازمان‌های بین المللی و استفاده از پتانسیل‌های منطقه‌ای و بین المللی در این زمینه است.

بنابراین، به نظر می‌رسد در صورت موفقیت آمیز بودن نهایی روند توافق شکل گرفته میان فتح و حماس، رویکرد آشتی جویانه نسبت به تل آویو، بار دیگر در میان گروه‌های فلسطینی کمرنگ شده و تلاش برای احیای روند مقاومت ـ هرچند به اشکال متفاوت و غیرمسلحانه ـ بار دیگر در دستور کار این گروه‌ها قرار بگیرد.

همین امر است که بیش از هر چیز، زمینه نگرانی رژیم اسرائیل را فراهم کرده، زیرا هم اکنن دولت نتانیاهو از سوی احزاب مخالف به شدت در فشار است که روند صلح با فلسطینی‌ها را به نتیجه برساند و با توجه به اقدامات اخیر دولت وی که سبب توقف در روند مذاکرات شد، احتمالاً تقصیر ناکامی این مذاکرات به پای وی نوشته خواهد شد و فشار‌ها در این زمینه افزایش پیدا خواهد کرد.

از سوی دیگر، دولت آمریکا و به ویژه شخص جان کری، وزیر خارجه این کشور، هدایت روند مذاکرات صلح در خاورمیانه را به عنوان یکی از عناصر کلیدی در احیای پرستیژ آمریکا در منطقه پیگیری کرده و در عین حال، تلاش داشته تا آن را به سمت نتیجه‌ای هم راستا با اهداف و منافع خود سوق دهد. به این ترتیب، دلیل ناخرسندی واشنگتن از روند آشتی ملی فلسطین نیز کاملاً روشن و آشکار است.

با وجود این، تا زمان تحقق نیافتن شرایط آمده در توافقنامه روز گذشته فتح و حماس، نمی‌توان از کلید خوردن واقعی روندی جدید در فلسطین سخن گفت و پایبندی دو گروه مذکور به تعهدات خود، تنها عاملی است که می‌تواند شرایط را در این عرصه دستخوش تغییر و تحول سازد.