تزریق ۵ هزار میلیاردی به «بورس»
در پی ریزش بیش از سه‌هزار واحدی شاخص‌ها در هفته گذشته، مسوولان تصمیم به حمایت از این بازار با تزریق نقدینگی پنج‌هزار‌میلیاردتومانی گرفتند.
شرق نوشت:
در جلسه اضطراری وزیر اقتصاد و دارایی با بانک‌های دولتی و خصوصی مقرر شد در راستای حمایت از بازار سرمایه، صندوق مشترک توسعه بازار سرمایه تقویت شده و مبلغ قابل‌توجهی به بورس تزریق می‌شود. بر این اساس چهار بانک ملی، ملت، سپه و تجارت و برخی بیمه‌ها با تزریق پنج‌هزار‌میلیاردتومان، صندوق توسعه بازار سرمایه را تقویت کنند. صندوق توسعه بازار سرمایه پیش از این برای تقویت مالی این بازار تاسیس شده بود که حال قرار است منابع مذکور در قالب این صندوق تجمیع شود.
دولت در جریان اتفاقات اخیر بازار سهام به خوبی متوجه شد که بورس نسبت به تصمیمات دولت و اتفاقات اقتصادی کشور بسیار حساس بوده و بلافاصله عکس‌العمل نشان می‌دهد. با توجه به اینکه دولت در قانون بودجه سال ۹۳، تصمیم به افزایش نرخ خوراک پتروشیمی، تعیین بهره مالکانه و تغییر قوانین معادن گرفته بود؛ ریزش‌ها مدتی پس از تصویب این قانون آغاز شد. شاخص بورس که پس از انتخابات و تثبیت اقتصاد کشور عددهایی بالاتر از ۸۰هزار واحد را تجربه کرده بود در روزهای کاری فروردین روند نزولی پیوسته‌ای را در پیش گرفت. شاخص‌ها با ریزش چشمگیر تا اول هفته جاری به کمی بیش از ۷۳هزار واحد رسید. در این مسیر علاوه بر سیاست‌های بودجه‌ای، کارشناسان، افزایش نرخ سود اوراق مشارکت، احتمال افزایش نرخ سود بانک‌ها، نامشخص‌بودن نتیجه مذاکرات و تکلیف تحریم‌ها را نیز موثر می‌دانند.
تحت‌تاثیر چنین افتی، دولت روز شنبه جلسه‌ای اضطراری ترتیب داد و بانک‌ها و بیمه‌ها را مکلف کرد نقدینگی قابل‌توجهی در چند نوبت و به صورت طولانی‌مدت به صندوق توسعه بازار سهام تزریق کند. همچنین طیب‌نیا وزیر اقتصاد با بیان اینکه روند نرخ سود در آینده با آنچه در گذشته اتفاق افتاد، متفاوت خواهد بود گفت: با توجه به روند کاهشی نرخ تورم قاعدتا نرخ سود بانکی روند نزولی خواهد داشت. خواجه‌نصیری مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس و اوراق بهادار درباره خبر تزریق نقدینگی به بورس گفت: حمایت‌ها و کمک‌های بانکی‌ها و بیمه‌ای‌ها از روز گذشته آغاز شده است و بر اساس توافقات انجام‌شده برنامه این است که حمایت از بازار سرمایه به صورت مستمر باشد. وی خاطرنشان کرد: در عین حال، مقرر شده است این حمایت‌ها به صورت طولانی‌مدت و همه‌جانبه از بازار سرمایه ایران صورت گیرد.
بورس صعودی شد
در پی انتشار این اخبار، شاخص‌ها روز گذشته دوباره روند صعودی پیدا کرد. رونق معاملات در بازار، روز گذشته به بیش از ۵۰۰ واحد رسید و شاخص بورس موفق شد ارتفاع ۷۴هزار واحد را پس بگیرد. در جریان معاملات امروز بازار سهام، شاخص بورس ۵۲۲ واحد رشد کرد و به ارتفاع ۷۴هزار و ۱۶۰ واحدی بازگشت.
دولت بازار را شفاف کند
با این همه مدیرعامل فرابورس ایران عقیده دارد حمایت واقعی از بورس زمانی اتفاق می‌افتد که بازار از شفافیت اطلاعاتی لازم برخوردار شود ولی تزریق منابع به بازار، طرف تقاضا را به طور کامل تقویت می‌کند. امیر هامونی مدیرعامل فرابورس ایران، با اشاره به اینکه حمایت‌های دولت باید هم از طرف تزریق منابع سرگردان در جامعه و ایجاد شفافیت اطلاعاتی در تصمیمات کلان اقتصادی باشد، اظهار کرد: از شورای پول و اعتبار گرفته تا وزارت صنعت و تجارت باید پیش از اتخاذ تصمیمات آن را بر بازار سرمایه پیش‌بینی کند؛ البته در جریان تصمیم‌گیری نباید مباحث به صورت علنی و رسانه‌ها عمومیت یابد. مدیرعامل فرابورس ایران با اشاره به اینکه قابل پیش‌بینی‌بودن سیاست‌ها و متغیرهای کلان اقتصادی به شفافیت بیشتر کمک می‌کند، گفت: این شفافیت تنها می‌تواند از دولت آغاز شده و به بدنه‌های آن برسد.
اثرات نقدینگی ۵ هزار‌میلیاردتومانی بر بورس
شهریار شهمیری کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار سرمایه طی ماه‌های اخیر از وعده و وعیدهایی که عملی نشد، بی‌اعتماد شده بود، گفت: تزریق نقدینگی پنج‌هزار‌میلیاردتومانی به بازار خبر بسیار مهمی است اما نحوه تزریق آن و مدیریت این منابع نیز حایزاهمیت است. وی ادامه داد: صندوق مشترک توسعه بازار سرمایه را بهترین محل برای مدیریت این منابع دانست و گفت: تزریق منابع دقیقا همان چیزی بود که بازار به آن احتیاج دارد، چرا که طرف تقاضای بازار دچار مشکل شده بود.
این اقدام موجب هم‌افزایی بیشتر و نقش‌آفرینی حقوقی‌ها برای کنترل بازار خواهد شد. شهمیری وضعیت چهار ماه گذشته بورس را مورد اشاره قرار داد و تصریح کرد: بازاری که با تصمیمات غلط اقتصادی و برخی بی‌مهری‌ها دچار مشکل شده بود، اکنون باید توسط دولت با تعیین صحیح نرخ سود بانکی و ایجاد تعادل میان بازار پول و سرمایه حمایت شود. شهمیری افزود: طی ماه‌های اخیر بازار بیش از آن چیزی که باید واکنش نشان می‌داد، بازدهی منفی داد و در این فضا اخبار مثبت هم تاثیری نداشت.
راهکاری مثبت اما ناکافی
حیدر مستخدمین‌حسینی . کارشناس بازار سرمایه
در شرایط فعلی که شاخص بورس در وضعیت کاهنده قرار گرفته، تزریق منابع بانکی به بازار سرمایه در اولین گام، راهکار مناسبی به نظر می‌رسد. این راهکار در دوره‌های مختلف هم بارها به‌کار گرفته شده است. در واقع حضور بانک‌ها از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بورس همواره با حد و حدودی همراه بوده است. زمانی که شاخص بورس در مدار صعودی حرکت می‌کرد و خریدار وجود داشت، بانک‌ها از ورود به بازار سرمایه و خرید سهام منع می‌شدند اما مواقعی که شاخص در مسیر نزولی قرار می‌گرفت بانک‌ها ترغیب به ورود به بازار سرمایه می‌شدند به این صورت که از طریق شرکت‌های سرمایه‌گذاری خود سهام‌های روی میز را اصطلاحا جمع می‌کردند. برآیند چنین توصیه‌ها یا دستوراتی به بانک‌ها، هم به نفع اقتصاد ملی است و هم بانک‌ها از این خریدها منتفع می‌شوند زیرا تمام سهام‌هایی که در بورس عرضه می‌شود سودده هستند.
در حال حاضر، مذاکرات هسته‌ای ایران رو به جلو حرکت می‌کند اما متاسفانه شاخص بورس، نزولی شده است درحالی‌که در دو سال گذشته که شاخص رو به جلو حرکت می‌کرد نه خبری از تنش‌زدایی در حوزه بین‌الملل مطرح بود و نه جو روانی موجود در جامعه مثبت بود. اما حالا که همه نشانه‌ها حکایت از بهبود اوضاع اقتصادی و سیاسی ایران دارد، شاخص رو به نزول گذاشته است، این پدیده هرگز در بورس مشاهده نشده است. پس نتیجه این می‌شود که افت اخیر شاخص دلایل دیگری دارد. در دولت قبل شرکت‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها از ورود به بورس منع شدند و حدودی برای آنها تعیین شد. اعطای تسهیلات به شرکت‌های بورسی با هدف حمایت از تولید، متوقف شد. افزایش نرخ سود بانکی در سال گذشته با هدف کنترل نقدینگی هم باعث شد تا مسیر شاخص، نزولی شود.
این چند محدودیت با چند محدودیت دیگر مانند بحث مدیریت در سازمان بورس و نحوه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مسوولان درآمیخت و نتیجه این شد که می‌بینید. در واقع دولت تنها به کنترل تورم اندیشید و با افزایش نرخ سود مخالفتی نکرد حالا که این شوک به بازار سرمایه وارد شده وزیر اقتصاد خبر از تصمیم شورای پول برای کاهش نرخ سود بانکی می‌دهد. برای دستیابی به نتیجه مطلوب سیاست‌های اقتصادی باید همپوشانی داشته باشند اما در این مورد سیاست‌ها نه‌تنها همپوشانی نداشتند بلکه متناقض هم بودند. بعد از تزریق منابع بانکی به بورس در قالب خرید سهام، تدوین برنامه اقتصادی شفاف، حمایت از تولید، پرداخت تسهیلات به واحد‌ها و بنگاه‌های تولیدی و افزایش ظرفیت تولید به چند شیفت، از اقداماتی است که منجر به بهبود وضعیت بورس می‌شود.
