زمانی که یک جاسوس برجسته آمریکایی در ایران سفیر بود

به گزارش «تابناک»، در پی چند هفته بحث و فضاسازی سیاسی و تبلیغاتی، سرانجام دولت آمریکا اعلام کرد به واسطه نقش آفرینی حمید ابوطالبی در ماجرای تسخیر سفارت این کشور در اوایل انقلاب، اجازه ورود وی به خاک ایالات متحده را نخواهد داد؛ امری غیرمرسوم و غیرمعقول که واکنش ایران و تسلیم شکایتی در این زمینه از سوی دولت ایران به سازمان ملل را در پی داشت.

در این میان، برخی سایت‌ها و رسانه‌های معتدل‌تر غربی، برخی نکات قابل تأمل را مطرح می‌کنند که با اشاره به برخی رفتارهای گذشته آمریکا، تصمیم اخیر این کشور را به چالش می‌کشد؛ برای نمونه، سایت خبری «آنتی وار» امروز با اشاره به حضور جاسوسان شناخته اسرائیلی به عنوان دیپلمات در خاک آمریکا، از استاندارد دوگانه دولت آمریکا در این زمینه به شدت انتقاد کرده بود.

اما مطلب جالب تری که در همین زمینه در برخی سایت‌های آمریکایی منتشر شده، با پیش کشیدن زمینه تاریخی دشمنی موجود میان ایران و آمریکا، به این نکته اشاره می‌کند که در مقطعی از تاریخ معاصر، آمریکا یکی از مقامات ارشد سازمان جاسوسی خود (CIA) را به عنوان سفیر به ایران فرستاده بود.

در این مطلب اشاره شده که در سال ۱۳۵۳ (۱۳۳۲ شمسی) سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا ضمن همدست شدن با ژنرال‌های دست راستی و دیگر عناصر ضد دموکراسی در ایران، طرح براندازی دولت مردمی دکتر محمد مصدق، نخست وزیر وقت ایران را عملی کرد.

در آن دوره و به طور خاص در فاصله سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰، «ریچارد هِلمز» یکی از اعضای برجسته سازمان سیا بود که به عنوان برنامه ریز طرح‌های ترور در این سازمان شناخته می‌شد. وی ضمن ارتقا در مدارج این سازمان توانست به معاونت و سپس در فاصله سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۳ به ریاست این سازمان دست یابد. هلمز در حقیقت یک قاتل سریالی بود که برنامه ریزی برای ترور فیدل کاسترو و سالوادور آلنده از مهم‌ترین کارهای وی به شمار می‌رود.

در فاصله سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷، هلمز از سوی دولت نیکسون به عنوان سفیر آمریکا به ایران فرستاده شد. فرستادن یک عامل برجسته سیا به سمت سفیر به کشوری که آمریکا مدتی پیش نخستین تجربه واقعی دموکراسی را در آن مورد هجوم قرار داده بود، توهینی بود که از چشم مردم ایران نیز دور نماند.

بر همین اساس و در نگاهی کلان، می‌توان گفت که واقعه تسخیر سفارت آمریکا در ایران ـ که «لانه جاسوسی» نام گرفته بود ـ به همین دلیل بود که ایران به میدانی برای عملیات براندازانه و جاسوسی آمریکا تبدیل شده بود. زمانی که دولت کار‌تر، شاه را به بهانه گذراندن مراحل درمانی به آمریکا پذیرفت، مردم ایران دریافتند که این در حقیقت مقدمه دسیسه ای دیگر برای بازگرداندن وی به ایران خواهد بود.

ناتوانی آمریکا در تمیز دادن کار اطلاعاتی مرسوم از عملیات‌های سیاه و اقدامات مخفیانه و همچنین ناتوانی در تمیز دادن امر اخیر از دیپلماسی،‌‌ همان عاملی بود که سبب شد دیپلمات‌های آمریکایی در ایران بازداشت شده و یا به قول آمریکا، «گروگان» گرفته شوند.