دولت را بخشی اداره نکنید
محمد غرضی
تا به امروز قریب به شش ماه از عمر دولت یازدهم می گذرد. اگر چه هیچکس از دولت در این مدت کوتاه انتظار معجزه در حوزه های مختلف که احساس کاستی می شد، نداشت. اما به هرحال نسبت به عملکرد دولت در بعضی از حوزها زیاد است. البته بعضی از این انتقادات گاهی به صواب نزدیک و گاهی دور می شود. به گزارش «تابناک» در انتخابات سال 92 یکی از کاندیداها که بسیار سر و صدا به پا کرد و حتی باعث جنجال ها و واکنش های متفاوت در سطح جامعه شد «محمد غرضی» بود. وی پس از پایان انتخابات در نامه ای خطاب به ملت ایران گفت« با تشكر از ملت ايران و همه آنهائي كه پاي صندوق هاي رأي آمده و افتخار آفريدند ( چه در داخل و چه در خارج از كشور). به خواست و تشخيص ملت ايران احترام مي گذارم و از زحمات برگزار كنندگان انتخابات نيز قدرداني مي نمايم....»
وی در ادامه یکی از وظایف همه کاندیدا ها و ملت ایران را کمک به دولت جدید دانست. بر همین اساس «تابناک» در گفت و گو با محمد غرضی ارزیابیش را از عملکرد شش ماهه دولت جویا شدیم.
*آقای غرضی روند حرکتی دولت را پس از انتخابات چگونه ارزیابی می کنید؟
دولت اقای روحانی با پشتیبانی مردم شکل گرفت. الان دولت موقعیت خوبی پیدا کرده است. وقتی که این دولت روی کار امد روحیه مردمی خیلی خوب شد و مردم پشتیبانی کردند. فعالیت هر دولتی به این دلیل است که بتواند رضایت مردم را جلب کند و جلو برود. توقعاتی که از دولت وجود دارد، همه جانبه است و برآورد کردن همه آنها ظرف مدت شش ماه میسر نخواهد شد.
*به نظر شما اولویت کاری این دولت چیست؟
این که دولت با تورم مبارزه می کند یا اراده آن را دارد از نظر من بسیار- بسیار مثبت است. هیچ دولتی قبل از این دولت، چنین عهدی نکرده است که با تورم مبارزه کند این موضوع بسیار خوب است. البته دولت باید در این زمینه انضباط بیشتری داشته باشد و دقیق عمل کند. امیدوارم ان شاالله دولت بتواند این کار را انجام و جلو ببرد. در دولت قبل و در این دولت مسئله گرانی بیشترین دغدغه است. چون مردم تحمل می کنند، دلیلی نمی شود که رسیدگی نکنیم. نظر من این است که دولت های قبلی و این دولت گرفتاری اصلیش براوردن نیازهای عمومی جامعه است.
*شما عملکرد دولت در زمینه ادامه سیاست هدفمندی یارانه ها را چگونه می دانید؟
من امیدوارم که در بعد مرحله دوم یارانه ها طوری عمل نشود که دوباره تورم بر کشور مسلط شود. من به عملکرد دولت امیدوارم می باشم. این که دولت اراده ملی را بر این اساس این بگذارد که با تورم مبارزه کند، مغتنم و بسیار مثبت است. دولت برای موفقیت باید با تورم مبارزه کند.
*عملکرد در حوزه سیاسی را چگونه می بینید؟
دولت در حوزه سیاسی وعده هایی را که داد، دنبال کرده است. ولی دولت 51 درصدی بالاخره گرفتار مخالفین می شود. انتقاد آن هم در یک جامعه ای مثل ایران طبیعی است. اکر دولت بخواهد موفق شود؛ همه قدرت سیاسی باید از دولت حمایت کند. این که بخشی از قدرت سیاسی موافقت و بخشی مخالفت کند یک چرخ لنگی می شود که حرکت دولت به سوی جلو را کند، می کند.
*یکی از شعارهای انتخاباتی شما مبارزه با تورم بود. شما چه برنامه هایی برای مباره با تورم داشتید که این دولت اجرایی نکرده است؟
من در مبارزه انتخاباتی دو شعار داشتم. 1- توسعه جمهوریت 2- توسعه اسلامیت بود. در توسعه جمهوریت می رسم به این که مردم استاندار خودشان را تعیین کنند و در توسعه اسلامیت می رسیدم به اینکه دولت نبایستی اغنیا را بر فقرا ترجیح دهد . این دو تا اصل شعارهای من بود. من امیدوارم که دولت ها در ایران بتوانند با عملی کردن این دو اصل بهتر به مردم خدمت کنند. این دو اصل جدایی ناپذیر است. یعنی بدون توسعه جمهوریت، توسعه اسلامیت میسر نمی شود و برعکس. البته تا این دو اصل در جامعه طرفدار و حامی پیدا کند، به نظرم قدری فاصله وجود دارد. این که تا چه اندازه دولت موفق می شود بستگی به دولت دارد و باید به این دولت نیز فرصت داد .
*دولت جدید در حوزه سیاست خارجی به اعتقاد برخی از کارشناسان بیشترین فعالیت را داشته است. نظر شما نسبت به عملکرد تیم سیاست خارجی دولت چیست؟
دولت قبل از اینکه روی کار بیاید شعاری را مطرح کرد که می خواهد با جریان های بین المللی روابط داشته باشد. از سوی دیگر تاکید می کرد رویکردش نسبت به سیاست خارجی نسبت به دولت گذشته کاملا متفاوت خواهد بود. بر همین اساس در این موضوع هم تبلیغ کرد و هم احساس کرد که از این طریق می تواند آراء مردم را جلب کند. در این زمینه دولت تا به امروز در حوزه سیاست خارجی اقداماتی را انجام داده است و برای اینکه بتواند در میدان روابط بین الملل فرهنگ جدیدی را با خارج بکار ببرد، ایستاده است. نکته ای که اینجا وجود دارد این است که سیاست خارجی انعکاس استعداد داخلی است. وقتی کشور شما در استعداد داخلی گرفتار باشد توسعه سیاست خارجی امکان ندارد. شما در ارتباط با گندم، مرغ و سایر ابزار از بیگانگان بی نیاز نیستید. وقتی که بیش از 50 درصد در این موارد به خارج محتاج باشید خیلی از دولت نمی توانید انتظار اقتدار داشته باشید. این مسائل روی هم اثر می کند. اراده سیاسی نمی تواند بدون توجیه استعداد داخلی شکل بگیرد. با این وجود دولت در حد استعداد داخلی که وجود دارد بد عمل نکرده است. اما قضیه اصلی این است که اگر تمام قدرت سیاسی از رویکرد سیاست خارجی دولت حمایت نکند همانگونه که عرض شد دولت لنگ می ماند.
*چرا بیشترین حجم انتقادات نسبت به عملکرد دولت در حوزه سیاست خارجی است؟
البته این طور نیست که همه هجمه ها علیه سیاست خارجی دولت باشد. منتقدان بلند گوهای صدا دار دارند. این ها انتقاد را به طور وسیع منتشر می کنند و خودشان را نشان می دهند. ولی سیستمی که بلندگو ندارد، و یا توانایی حرف زدن ندارد و یا نمی خواهد حرفی بزند، دفاعیاتش به چشم نمی آید.
در سیاست خارجی بلند گوهای متفاوتی وجود دارد. در قسمت مخالفان سیاست خارجی دولت بالاخص کسانی که در دولت سهمی ندارند، صدایشان بیشتر بلند است. البته بد هم نیست که عده ای مخالف باشند. این مخالفت ها می تواند به دولت کمک کند. یعنی خارجی ها بفهمند که دولت ما گرفتار برخی منتقدین است. بایستی امریکایی ها بدانند که اگر یک مقدرای صداقت به خرج ندهند این امکانی که در ایران به وجود آمده است تضعیف می شود و انها گرفتارتر می شوند. البته اوباما هم گرفتار منتقدان داخلی است. من معتقدم که اوباما بیشتر محتاج ایران است تا ایران محتاج اوباما.
*دولت باید در سال گذشته چه کاری انجام می داده که انجام نداده است؟
البته این دولت فقط شش ماه است که روی کار امده است. اگر دولت را مقطعی نگاه کنید خیلی حرف شما مستند نیست. دولت را باید طولی نگاه کرد. در طول این مدت که گذشته است دولت بالاخره فرهنگ عمومی را به دست آورده است. بر این اساس دولت تا به امروز یکسری فعالیت هایی کرده است که ارزیابی من هم از این عملکرد مثبت است.
بایستی ما به دولت کمک کنیم تا بتواند به مردم خدمت کند. معیار اندازه گیری من از عملکرد دولت این است که این دولت توانسته باشد، 51 درصد طرفدار خود را ظرف این چند ماه به 55 درصد تبدیل کرده باشد؛ خیلی توفیق داشته است. البته ما چون ابزار اندازه گیری نداریم باید حوصله کنیم، ببینیم چه اتفاقی می افتد. لذا بررسی عرضی و مقطعی دولت را خیلی ارزشمند نمی دانم.
*شما مهمترین اولویت برای سال آینده برای دولت را چه می دانید؟ اگر خودتان رئیس جمهور بودید، کدام مشکل جامعه را در اولویت قرار می دادید؟
بخشی اداره کردن دولت ، هم بخش و هم دولت را از بین می برد. اولویت اداره کشور است. اولویت این است که دولت کشور را اداره کند . این که دولت، کشور را بخشی اداره کند مثل دولت های گذشته اشتباه است. در گذشته یک دولت فکر می کرده است، فرهنگ اولویت دارد و یا دولتی دیگر فکر می کرد اقتصادی عمل کند و یا عدالت محوری در اقتصاد را مطرح کرده است. این سیاست ها هیچکدام به نتیجه نرسیده است. شاخص های اداره کشور باید در جمع، توفیق خدمت به مردم باشد. رئیس جمهوری به عنوان کسی که مسئولیت دولت را به عهده گرفته است باید براساس خدمت به مردم ارزیابی شود. مثلا معمولا در دنیا هر دولتی را با دو فاکتور تورم و اشتغال می سنجند. اگر تورم کم و اشتغال زیاد باشد؛ دولت خیلی خوبی است. ولی اگر تورم زیاد باشد و اشتغال پایین، دولت خوبی نیست. این دو مشخصه معمولا در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و این طوری بحث و بررسی می شود. به هر حال بخشی نگاه کردن کار درستی نیست.
*به هرحال هر دولتی باید برای خود اولویت کاری داشته باشد
همینطور که قبلا گفتم، بلندگوی مخالفان در سیاست خارجی سنگین است و احتمالا تمام ذهن دولت را به اشغال خود درآورده است. شما جامعه ای متکثر با درخواست های مختلف دارید. بخشی از این خوب است که در کشور مقداری ازادی و مقدرای تنوع سلایق در شکل کار وجود دارد. ملاحضه می کنید که فقط دولت را سیاسی ارزیابی می کنند اصلا به مسائل معیشتی اشاره نمی کنند. کما اینکه دولت قبل هم همینطور بود و به مسائل معیشتی توجه نمی کرد و قتی که هم توجه کرد، موفق نشد. لذا ذهنیت من ایجاب می کند، که من بگویم دولت اداره کردن از بخشی اداره کردن اولی است. حالا ممکن است نظر من را نپذیرد. لذا من هم تعیین و تکلیف برای دولت نمی کنم. من ذهنیت خودم را به شما ارائه می دهم که بدانید در کشور چنین ذهنیت هایی نیز وجود دارد و نبایستی که یک وجه قضیه را توجه کنید. چند دولت در گذشته داشتید که ادم هایی خیلی خوب و معتبر و درست نیز به عنوان رئیس جمهور بر سر کار بودند ولی دولت های آنها موفق نبوده است. بنابراین اشخاص خیلی موثر نیستند، بایستی که مجموعه قدرت سیاسی توانایی اداره کشور را به نحو مطلوبی به دست بیاورد. یعنی جناح های سیاسی مخالف باید بدانند که اگر در جاهایی به دولت کمک نکنند، اگر یک روزی خودشان به قدرت رسیدند با همین مشکلات روبرو می باشند. کشور اداره کردن غیر از حزب و گروه ادراه کردن می باشد.
وی در ادامه یکی از وظایف همه کاندیدا ها و ملت ایران را کمک به دولت جدید دانست. بر همین اساس «تابناک» در گفت و گو با محمد غرضی ارزیابیش را از عملکرد شش ماهه دولت جویا شدیم.
*آقای غرضی روند حرکتی دولت را پس از انتخابات چگونه ارزیابی می کنید؟
دولت اقای روحانی با پشتیبانی مردم شکل گرفت. الان دولت موقعیت خوبی پیدا کرده است. وقتی که این دولت روی کار امد روحیه مردمی خیلی خوب شد و مردم پشتیبانی کردند. فعالیت هر دولتی به این دلیل است که بتواند رضایت مردم را جلب کند و جلو برود. توقعاتی که از دولت وجود دارد، همه جانبه است و برآورد کردن همه آنها ظرف مدت شش ماه میسر نخواهد شد.
*به نظر شما اولویت کاری این دولت چیست؟
این که دولت با تورم مبارزه می کند یا اراده آن را دارد از نظر من بسیار- بسیار مثبت است. هیچ دولتی قبل از این دولت، چنین عهدی نکرده است که با تورم مبارزه کند این موضوع بسیار خوب است. البته دولت باید در این زمینه انضباط بیشتری داشته باشد و دقیق عمل کند. امیدوارم ان شاالله دولت بتواند این کار را انجام و جلو ببرد. در دولت قبل و در این دولت مسئله گرانی بیشترین دغدغه است. چون مردم تحمل می کنند، دلیلی نمی شود که رسیدگی نکنیم. نظر من این است که دولت های قبلی و این دولت گرفتاری اصلیش براوردن نیازهای عمومی جامعه است.
*شما عملکرد دولت در زمینه ادامه سیاست هدفمندی یارانه ها را چگونه می دانید؟
من امیدوارم که در بعد مرحله دوم یارانه ها طوری عمل نشود که دوباره تورم بر کشور مسلط شود. من به عملکرد دولت امیدوارم می باشم. این که دولت اراده ملی را بر این اساس این بگذارد که با تورم مبارزه کند، مغتنم و بسیار مثبت است. دولت برای موفقیت باید با تورم مبارزه کند.
*عملکرد در حوزه سیاسی را چگونه می بینید؟
دولت در حوزه سیاسی وعده هایی را که داد، دنبال کرده است. ولی دولت 51 درصدی بالاخره گرفتار مخالفین می شود. انتقاد آن هم در یک جامعه ای مثل ایران طبیعی است. اکر دولت بخواهد موفق شود؛ همه قدرت سیاسی باید از دولت حمایت کند. این که بخشی از قدرت سیاسی موافقت و بخشی مخالفت کند یک چرخ لنگی می شود که حرکت دولت به سوی جلو را کند، می کند.
*یکی از شعارهای انتخاباتی شما مبارزه با تورم بود. شما چه برنامه هایی برای مباره با تورم داشتید که این دولت اجرایی نکرده است؟
من در مبارزه انتخاباتی دو شعار داشتم. 1- توسعه جمهوریت 2- توسعه اسلامیت بود. در توسعه جمهوریت می رسم به این که مردم استاندار خودشان را تعیین کنند و در توسعه اسلامیت می رسیدم به اینکه دولت نبایستی اغنیا را بر فقرا ترجیح دهد . این دو تا اصل شعارهای من بود. من امیدوارم که دولت ها در ایران بتوانند با عملی کردن این دو اصل بهتر به مردم خدمت کنند. این دو اصل جدایی ناپذیر است. یعنی بدون توسعه جمهوریت، توسعه اسلامیت میسر نمی شود و برعکس. البته تا این دو اصل در جامعه طرفدار و حامی پیدا کند، به نظرم قدری فاصله وجود دارد. این که تا چه اندازه دولت موفق می شود بستگی به دولت دارد و باید به این دولت نیز فرصت داد .
*دولت جدید در حوزه سیاست خارجی به اعتقاد برخی از کارشناسان بیشترین فعالیت را داشته است. نظر شما نسبت به عملکرد تیم سیاست خارجی دولت چیست؟
دولت قبل از اینکه روی کار بیاید شعاری را مطرح کرد که می خواهد با جریان های بین المللی روابط داشته باشد. از سوی دیگر تاکید می کرد رویکردش نسبت به سیاست خارجی نسبت به دولت گذشته کاملا متفاوت خواهد بود. بر همین اساس در این موضوع هم تبلیغ کرد و هم احساس کرد که از این طریق می تواند آراء مردم را جلب کند. در این زمینه دولت تا به امروز در حوزه سیاست خارجی اقداماتی را انجام داده است و برای اینکه بتواند در میدان روابط بین الملل فرهنگ جدیدی را با خارج بکار ببرد، ایستاده است. نکته ای که اینجا وجود دارد این است که سیاست خارجی انعکاس استعداد داخلی است. وقتی کشور شما در استعداد داخلی گرفتار باشد توسعه سیاست خارجی امکان ندارد. شما در ارتباط با گندم، مرغ و سایر ابزار از بیگانگان بی نیاز نیستید. وقتی که بیش از 50 درصد در این موارد به خارج محتاج باشید خیلی از دولت نمی توانید انتظار اقتدار داشته باشید. این مسائل روی هم اثر می کند. اراده سیاسی نمی تواند بدون توجیه استعداد داخلی شکل بگیرد. با این وجود دولت در حد استعداد داخلی که وجود دارد بد عمل نکرده است. اما قضیه اصلی این است که اگر تمام قدرت سیاسی از رویکرد سیاست خارجی دولت حمایت نکند همانگونه که عرض شد دولت لنگ می ماند.
*چرا بیشترین حجم انتقادات نسبت به عملکرد دولت در حوزه سیاست خارجی است؟
البته این طور نیست که همه هجمه ها علیه سیاست خارجی دولت باشد. منتقدان بلند گوهای صدا دار دارند. این ها انتقاد را به طور وسیع منتشر می کنند و خودشان را نشان می دهند. ولی سیستمی که بلندگو ندارد، و یا توانایی حرف زدن ندارد و یا نمی خواهد حرفی بزند، دفاعیاتش به چشم نمی آید.
در سیاست خارجی بلند گوهای متفاوتی وجود دارد. در قسمت مخالفان سیاست خارجی دولت بالاخص کسانی که در دولت سهمی ندارند، صدایشان بیشتر بلند است. البته بد هم نیست که عده ای مخالف باشند. این مخالفت ها می تواند به دولت کمک کند. یعنی خارجی ها بفهمند که دولت ما گرفتار برخی منتقدین است. بایستی امریکایی ها بدانند که اگر یک مقدرای صداقت به خرج ندهند این امکانی که در ایران به وجود آمده است تضعیف می شود و انها گرفتارتر می شوند. البته اوباما هم گرفتار منتقدان داخلی است. من معتقدم که اوباما بیشتر محتاج ایران است تا ایران محتاج اوباما.
*دولت باید در سال گذشته چه کاری انجام می داده که انجام نداده است؟
البته این دولت فقط شش ماه است که روی کار امده است. اگر دولت را مقطعی نگاه کنید خیلی حرف شما مستند نیست. دولت را باید طولی نگاه کرد. در طول این مدت که گذشته است دولت بالاخره فرهنگ عمومی را به دست آورده است. بر این اساس دولت تا به امروز یکسری فعالیت هایی کرده است که ارزیابی من هم از این عملکرد مثبت است.
بایستی ما به دولت کمک کنیم تا بتواند به مردم خدمت کند. معیار اندازه گیری من از عملکرد دولت این است که این دولت توانسته باشد، 51 درصد طرفدار خود را ظرف این چند ماه به 55 درصد تبدیل کرده باشد؛ خیلی توفیق داشته است. البته ما چون ابزار اندازه گیری نداریم باید حوصله کنیم، ببینیم چه اتفاقی می افتد. لذا بررسی عرضی و مقطعی دولت را خیلی ارزشمند نمی دانم.
*شما مهمترین اولویت برای سال آینده برای دولت را چه می دانید؟ اگر خودتان رئیس جمهور بودید، کدام مشکل جامعه را در اولویت قرار می دادید؟
بخشی اداره کردن دولت ، هم بخش و هم دولت را از بین می برد. اولویت اداره کشور است. اولویت این است که دولت کشور را اداره کند . این که دولت، کشور را بخشی اداره کند مثل دولت های گذشته اشتباه است. در گذشته یک دولت فکر می کرده است، فرهنگ اولویت دارد و یا دولتی دیگر فکر می کرد اقتصادی عمل کند و یا عدالت محوری در اقتصاد را مطرح کرده است. این سیاست ها هیچکدام به نتیجه نرسیده است. شاخص های اداره کشور باید در جمع، توفیق خدمت به مردم باشد. رئیس جمهوری به عنوان کسی که مسئولیت دولت را به عهده گرفته است باید براساس خدمت به مردم ارزیابی شود. مثلا معمولا در دنیا هر دولتی را با دو فاکتور تورم و اشتغال می سنجند. اگر تورم کم و اشتغال زیاد باشد؛ دولت خیلی خوبی است. ولی اگر تورم زیاد باشد و اشتغال پایین، دولت خوبی نیست. این دو مشخصه معمولا در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و این طوری بحث و بررسی می شود. به هر حال بخشی نگاه کردن کار درستی نیست.
*به هرحال هر دولتی باید برای خود اولویت کاری داشته باشد
همینطور که قبلا گفتم، بلندگوی مخالفان در سیاست خارجی سنگین است و احتمالا تمام ذهن دولت را به اشغال خود درآورده است. شما جامعه ای متکثر با درخواست های مختلف دارید. بخشی از این خوب است که در کشور مقداری ازادی و مقدرای تنوع سلایق در شکل کار وجود دارد. ملاحضه می کنید که فقط دولت را سیاسی ارزیابی می کنند اصلا به مسائل معیشتی اشاره نمی کنند. کما اینکه دولت قبل هم همینطور بود و به مسائل معیشتی توجه نمی کرد و قتی که هم توجه کرد، موفق نشد. لذا ذهنیت من ایجاب می کند، که من بگویم دولت اداره کردن از بخشی اداره کردن اولی است. حالا ممکن است نظر من را نپذیرد. لذا من هم تعیین و تکلیف برای دولت نمی کنم. من ذهنیت خودم را به شما ارائه می دهم که بدانید در کشور چنین ذهنیت هایی نیز وجود دارد و نبایستی که یک وجه قضیه را توجه کنید. چند دولت در گذشته داشتید که ادم هایی خیلی خوب و معتبر و درست نیز به عنوان رئیس جمهور بر سر کار بودند ولی دولت های آنها موفق نبوده است. بنابراین اشخاص خیلی موثر نیستند، بایستی که مجموعه قدرت سیاسی توانایی اداره کشور را به نحو مطلوبی به دست بیاورد. یعنی جناح های سیاسی مخالف باید بدانند که اگر در جاهایی به دولت کمک نکنند، اگر یک روزی خودشان به قدرت رسیدند با همین مشکلات روبرو می باشند. کشور اداره کردن غیر از حزب و گروه ادراه کردن می باشد.
