علل سفر اشتون به تهران
علی خرم
ایران میزبان بلندپایه‌ترین هیأت سیاسی اروپا از هشت سال گذشته تا به امروز است. به نظر می رسد با سفر کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا فصل جدیدی در مناسبات تهران و اتحاديه اروپا گشوده می‌شود. كاترین اشتون در پاسخ به دعوت محمدجواد ظریف، در حاشیه شصت و هشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به این سفر آمده است.
به گزارش «تابناک» کاترین اشتون از سال ۲۰۰۹ عنوان «مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا» را برعهده دارد، او عضو حزب کارگر انگلیس است، اما قبل از فعالیت سیاسی در کمپین خلع سلاح هسته‌ای فعالیت می‌کرد و به معاونت این سازمان هم رسید. در زمان نخست‌وزیری تونی بلر، معاون وزیر بود و در دوره‌ای هم، کمیسرعالی اتحادیه اروپا در امور تجارت و بازرگانی بود. او از ۳ سال پیش، مسئولیت هدایت گروه ۱+۵ را در گفت وگوهای هسته‌ای با ایران عهده‌دار شد و نقش نماینده تام الاختیار غرب را در توافق هسته‌ای ژنو میان ایران و شش قدرت بزرگ ۱+۵ ایفا می‌کند.
در همین راستا «تابناک» در گفت و گو با دکتر علی خرم نماینده پیشین ایران در وین و کارشناس مسائل بین الملل اهداف سفر اشتون به تهران را مورد بررسی قرار داده است.
آقای دکتر خرم، خانم اشتون نزدیک به شش سال است که به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخاب شده اند. به نظر شما علل سفر ایشان به ایران در این مقطع زمانی چیست؟
تاریخ سفر خانم اشتون در حدود یک ماه و نیم قبل به ایران تعیین شده بود. در ایران مقامات توافق کردند این خانم به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا به ایران بیاید. این سفر چند حسن و هدف دارد.
1- ایشان در موضوع پرونده هسته ای از نزدیک با مقامات جمهوری اسلامی ایران علاوه بر دکتر ظریف ملاقات می کند و پیام پشتیبانی نظام را از آقای دکتر ظریف به بقیه منتقل می کند. این امر می تواند تاثیر بسیار زیادی برای تحکیم آنچه که آقای ظریف با گروه (5+1)تفاهم کرده است، داشته باشد.
2- ایران در صدد احیای روابط از دست رفته اش با اتحادیه اروپا است و می خواهد از فرصت حضور اشتون به عنوان وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا در ایران برای ارتقاء روابط فی مابین استفاده نماید.
3- وجه دیگه حضور خانم اشتون بحث تحریم ها است. اروپایی ها نمی خواهند زیر بار امریکا بروند. انها دلشان می خواهد حالا که ترکی در ساختار تحریم ها افتاده است بتوانند تا انجایی که ممکن است تحریم های خودشان را سست کنند و از موقعیت ها استفاده کنند و آنها را لغو کنند
چرا ایران درصدد گسترش روابط با اتحادیه اروپا است؟
بعد از انقلاب موقعی که آمریکایی ها از ایران رفتند و صنایع ملی شد؛ رابطه اقتصادی و صنعتی ما با امریکا قطع شد و مجبور شدیم به اروپا روی بیاوریم. تکنولوژی اروپایی ها نسبت به امریکایی ها در درجه دوم قرار دارد . می شود گفت حدود بیست و پنج سال ما با اتحادیه اروپا کار می کردیم و پیشرفته ترین تکنولوژی ها را از طریق اتحادیه اروپا وارد می کردیم. کاری که امروز ترکیه آن را انجام می دهد. این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه در اثر هشت سال گذشته و قطعنامه های تحریمی که دامن ایران را گرفت باعث شد که دیگر اتحادیه اروپا از نظر سیاسی انگیزه خودش را برای اینکه با ایران معامله کند را از دست بدهد. البته اروپایی ها ملاحضات امریکا را هم لحاظ می کرد و هم خودش معتقد بود که به هر صورت اگر ایران بدون حساب و کتاب جلو برود امنیت اروپا را به خطر می اندازد. لذا از این بابت تقریبا از هشت سال پیش روابط ما از نظر اقتصادی، صنعتی ، بانکی با اتحادیه اروپا قطع شد. بعد از این رخ داد، آنچه را که ما از اتحادیه اروپا دریافت می کردیم، مجبور شدیم به تکنولوژی های درجه سوم ،چهارم و حتی درجه پنجم روسی ، چینی ، مالزی، هندی ،ترکیه و.... روی آوریم .
این روند ضایعه بزرگی برای رشد و توسعه ایران بود. ادامه قطع رابطه هزینه تمام شده را برای ایران خیلی خیلی بالا می برد. در نظام بین الملل و قتی که یک کشوری و با قدرت های بزرگ مشکل پیدا می کند قدرت های کوچکتر از این موقعیت سو استفاده می کنند و در قالب دوست و پشت پرده همکاری می کنند. در این حالت آنها سعی می کنند پول های این کشور را خارج کنند و آن کشور چون چاره ای ندارد مجبور است زیر بار این ظلم برود. ما در هشت سال گذشته یک چنین وضعیتی داشتیم. چینی ها بدترین تکنولوژی ها را به ما می دادند و ما هم مجبور بودیم پول نفت را به آنها بدیم و این ها را وارد کنیم.
سیاست دولت جدید در قبال روابط با اتخادیه اروپا چیست؟
یک زمانی اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری ایران بود. حجم روابط ما بالای 35 تا 50 میلیارد دلار بود و ما این ها را از دست دادیم. حالا در دولت دکتر روحانی از جمله کارهایی که در سیاست خارجی باید صورت بگیرد این است که اگر دست ما به تکنولوژی اول دنیا نمی رسد لا اقل تکنولوژی دوم دنیا را احیا کنیم. به همین خاطر بهبود و احیا روابط با اتحادیه اروپا بسیار مهم است. خانم اشتون به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا به ایران آمده است. این موضوع برای ایران یک فرصت می باشد که بتواند از این سفر استفاده کند و محمل سیاسی برای همکاری های اقتصادی، صنعتی، بانکی و بیمه ای را فراهم کند.
ایران برای اروپا چه اهمیتی دارد که خانم اشتون به ایران آمدند؟
ایران برای اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه و به ویژه در منطقه خلیج فارس به عنوان یک کشور داری پتانسیل های بالا محسوب می شود. اتحادیه اروپا می تواند به ایران به عنوان یک شریک برای اروپا حساب باز کند. کشورهای دیگر که در خلیج فارس هستند فقط پول دارند ولی نیرو تکنولوژی ندارند. در حالی که ایران این گونه نیست. ایران اگر موقعیت مناسبی پیدا کند؛ قادر خواهد بود یکدفعه جهش پیدا کند و به عنوان قطب صنعتی و اقتصادی منطقه تبدیل شود. در سند چشم انداز نیز اشاره شده است که ایران می بایستی تا سال 1404 اقتصاد اول منطقه بشود. پس می بینیم که دو طرف اهدافی از این سفر دارند. در ایران عده ای با عدم درک واقعی موضوع می گویند، چرا این خانم به ایران می آید. این ها نمی فهمند که اگر این فرد نیاید صنعت و اقتصاد راه نمی افتد و پرونده هسته ای پیش نمی رود و روابط بانکی بهبود پیدا نمی کند. بنابراین رسانه های ایران می بایستی نقش روشنگری بازی کنند و بگویند که خانم اشتون به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا چقدر می تواند کارا و سازنده باشد.
به نظر شما خانم اشتون حامل پیامی برای جمهوری اسلامی خواهد بود؟
چرا بعضی ها اینگونه فکر می کنند. فکر می کنند هر کس به ایران می اید حامل پیامی از طرف کسی است. خانم اشتون حامل پیام از خودش است. ما امروز مستقیم با امریکایی ها مذاکره داریم. اقای ظریف با امریکای ها در مذاکرات هسته ای به طور مستقیم مذاکره می کند. آنها تمام پیام های خود را از طریق گفت و گوهای مستقیم ارائه می کنند.
در این چند وقت اخیر شاهد بودیم همزمان با نزدیک شدن سفر خانم اشتون رسانه های اسرائیلی شروع به سم پاشی و ارائه خبرهای دروغ کردند. از جمله حمله به کشتی ایرانی وتوقیف سلاح های ایرانی. به نظر شما علت این اقدامات چیست؟
اسرائیل در مقابل تعاملات ایران با دنیا مثل قضیه مک فارلین در سال 65 نقش مخرب بازی می کند. در سفر مک فارلین به عنوان نماینده اقای ریگان به ایران با این که ایران می خواست همکاری بکند ولی اینها همان شب این موضوع را از بین بردند و اسرائیلی ها سعی کردند چهره ایران را در میان انقلابیون منطقه مفتضح کنند و بگویند که ایران زیر میزی با امریکا رابطه دارد. آن موقع امام(ره) دستور دادند که این روند را قطع کنند. اسرائیلی ها همیشه این نقش را بازی کرده و الان که خانم اشتون می خواهد به ایران بیاید موضوع کشتی را مطرح می کنند تا سفر ایشان را تحت الشعاع قرا دهند.
شما گفتید که یکی از دلایل حضور خانم اشتون موضوع هسته ای است. همانطور که می دانید دور جدید مذاکرات کارشناسی در وین به اتمام رسید .شما روند اجرای توافق ژنو را چگونه ارزیابی می کنید؟
من البته به عنوان یک کارشناس سخن می گویم و با تیم هسته ای در تماس نیستم. اگر ما برگردیم به سال های پیش نگاه کنیم، متوجه می شویم که درخواست های طرف مقابل از ایران کاملا متفاوت با امروز بود. آنها در قبل از ایران مواردی را می خواستند از جمله:
1- ایران باید همه اورانیوم غنی شده 20 درصد را به خارج منتقل کند و در کشور ثالثی به امانت بگذارد که نمونه عینی آن توافق تهران بود . در آن زمان اقای احمدی نژاد با افتخار دست روسای جمهور برزیل و ترکیه را به نشان پیروزی بالا برد و جشن گرفتند و دستهای آنها را به علامت پیروزی بالا بردند. ایا آن توافق نقض حاکمیت ایران نبود. امروز در تفاهم ژنو این است که نه امریکایی ها ، نه روس ها ، نه فرانسوی و یا هیچ کس دیگری دخالتی در اورانیوم غنی شده بیست درصد ایران ندارد. نص صریح توافق ژنو می گوید ایران داوطلبانه می پذیرد نصف اورانیوم بیست درصدی خود را تبدیل به اکسید اورانیوم و نصف دیگر را تبدیل به میله های سوخت کند. در حالی که در سال های گذشته غربی ها در بهترین حالت می گفتند کارشناسان آژانس و امریکایی ها می ایند ایران این کارها را برای ایران می کنند و در بدترین حالت می گفتند، باید اورانیوم غنی شده به خارج از ایران آورده شود و در آنجا هر جور صلاح دانستیم می سازیم و بر می گریم.
2- در سال های گذشته آنچه که( 5+1 ) در خواست می کرد بستن تمام تاسیسات هسته ای ایران بود. البته ایران زیر بار این حرف نمی رفت اما شما در خواست یک سال پیش با درخواست 6 ماه پیش را مقایسه کنید. بنابراین می بینیم در این تفاهم تفاوت از زمین تا اسمان بود. در ژنو احترام و حیثیت ایران محفوظ مانده است.
پس چرا ما هنوز در ادبیات امریکایی ها به خصوص اوباما همچنان تناقض گویی را شاهد هستیم؟
اوباما گفته اگر ما می توانستیم پیچ و مهره ای تاسیسات هسته ای را باز کنیم؛ می کردیم. اما آیا اوباما نمی توانست به جای این سخن در اسرائیل طور دیگری صحبت کند. من با ادبیات امریکایی ها آشنا هستم. مثلا اگر آقای بوش بود می رفت در اسرائیل می گفت خاطرتان جمع باشد ما حتی اگر این توافق را هم اجرا کنیم ما تا آخرین روز به دنبال پیاده کردن تاسیسات هسته ای ایران هستیم. اوباما با همین بیان اسرائیلی ها را خلع سلاح کرد. غیر مستقیم به اسرائیلی ها می گوید در فکر این نباشید که ایران را بمباران کنید چرا که نمی شود پیچ و مهره تاسیسات ایران را از بین ببریم. باید خدا را شاکر بود چرا که وضع کاملا فرق کرده است. ما نباید نمک نشناس باشیم. همه باید کمک کنند تا کشور از این معرکه عبور کنند.
اصلا چرا امریکایی ها در کلامشان تناقض وجود دارد؟
مگر ما در جاهای مختلف داخل ایران به نحوه های مختلف صحبت نمی کنیم. ما از دیگران انتظار داریم یک جور حرف بزنند ولی خودمان صد طور حرف می زنیم. وزیر امورخارجه و رئیس جمهور اگر در نماز جمعه بروند با یک ملاحضه صحبت می کنند و لی اگر در جمع اساتید دانشگاهی بروند طور دیگری صحبت می کنند. بنابراین این یک امر طبیعی است . امریکایی ها برای مصرف داخلی خودشان چیزهایی می گویند. ما هم باید تحمل کنیم. ما نباید از انصاف خارج شویم . باید امریکایی ها را در جای خودشان ببینیم. بدانیم که اوباما و کری برای مصرف داخلی حرف های می زنند که شکل شفاهی آن تند باشد، تا بتوانند از فشار مخالفان داخلی بکاهند.
عملکرد تیم مذاکراتی را در این چند مدت چگونه ارزیابی می کنید؟
تیم مذاکراتی تا اینجا موفق بوده است و توانسته است مذاکرات را به پیش ببرد. من با صمیمیت و صراحت می گویم من شخصا فکر نمی کردم با این سرعت این توافقات با طرف مقابل صورت بگیرد. تیم مذاکراتی ایران تمام توان خودش را به کار برده است و با تسلطی که بر فضای بین المللی، ملاحضات دیپلماتیک، فن فنون مذاکرات دیپلماتیک دارد، توانسته این دستاوردها رابرای کشور ما بدست بیاورند. خیلی ناسپاسی است که برخی به آنها انتقاد کنند و عوض اینکه آنها را حمایت کنیم موز زیر پای آنها بیاندازیم. لذا نسبت به عملکرد تیم چه از باب آنچه به دست آوردند و آنچه را که تا الان انجام داده اند بسیار نمره خوبی می گیرند. البته عوامل دیگری برای این موفقیت ها وجود داشته است. توان تیم مذاکراتی بوده است اما تغییر استراتژی آمریکا نیز در این موفقیت ها موثر بوده است. امریکا در حال تغییر استراتژی جهانی است. اصلا به ایران طور دیگری نگاه می کند. ما نباید به بحث های انحرافی بپردازیم که شایسته این زمان نیست.
به گزارش «تابناک» کاترین اشتون از سال ۲۰۰۹ عنوان «مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا» را برعهده دارد، او عضو حزب کارگر انگلیس است، اما قبل از فعالیت سیاسی در کمپین خلع سلاح هسته‌ای فعالیت می‌کرد و به معاونت این سازمان هم رسید. در زمان نخست‌وزیری تونی بلر، معاون وزیر بود و در دوره‌ای هم، کمیسرعالی اتحادیه اروپا در امور تجارت و بازرگانی بود. او از ۳ سال پیش، مسئولیت هدایت گروه ۱+۵ را در گفت وگوهای هسته‌ای با ایران عهده‌دار شد و نقش نماینده تام الاختیار غرب را در توافق هسته‌ای ژنو میان ایران و شش قدرت بزرگ ۱+۵ ایفا می‌کند.
در همین راستا «تابناک» در گفت و گو با دکتر علی خرم نماینده پیشین ایران در وین و کارشناس مسائل بین الملل اهداف سفر اشتون به تهران را مورد بررسی قرار داده است.
آقای دکتر خرم، خانم اشتون نزدیک به شش سال است که به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخاب شده اند. به نظر شما علل سفر ایشان به ایران در این مقطع زمانی چیست؟
تاریخ سفر خانم اشتون در حدود یک ماه و نیم قبل به ایران تعیین شده بود. در ایران مقامات توافق کردند این خانم به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا به ایران بیاید. این سفر چند حسن و هدف دارد.
1- ایشان در موضوع پرونده هسته ای از نزدیک با مقامات جمهوری اسلامی ایران علاوه بر دکتر ظریف ملاقات می کند و پیام پشتیبانی نظام را از آقای دکتر ظریف به بقیه منتقل می کند. این امر می تواند تاثیر بسیار زیادی برای تحکیم آنچه که آقای ظریف با گروه (5+1)تفاهم کرده است، داشته باشد.
2- ایران در صدد احیای روابط از دست رفته اش با اتحادیه اروپا است و می خواهد از فرصت حضور اشتون به عنوان وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا در ایران برای ارتقاء روابط فی مابین استفاده نماید.
3- وجه دیگه حضور خانم اشتون بحث تحریم ها است. اروپایی ها نمی خواهند زیر بار امریکا بروند. انها دلشان می خواهد حالا که ترکی در ساختار تحریم ها افتاده است بتوانند تا انجایی که ممکن است تحریم های خودشان را سست کنند و از موقعیت ها استفاده کنند و آنها را لغو کنند
چرا ایران درصدد گسترش روابط با اتحادیه اروپا است؟
بعد از انقلاب موقعی که آمریکایی ها از ایران رفتند و صنایع ملی شد؛ رابطه اقتصادی و صنعتی ما با امریکا قطع شد و مجبور شدیم به اروپا روی بیاوریم. تکنولوژی اروپایی ها نسبت به امریکایی ها در درجه دوم قرار دارد . می شود گفت حدود بیست و پنج سال ما با اتحادیه اروپا کار می کردیم و پیشرفته ترین تکنولوژی ها را از طریق اتحادیه اروپا وارد می کردیم. کاری که امروز ترکیه آن را انجام می دهد. این روند ادامه پیدا کرد تا اینکه در اثر هشت سال گذشته و قطعنامه های تحریمی که دامن ایران را گرفت باعث شد که دیگر اتحادیه اروپا از نظر سیاسی انگیزه خودش را برای اینکه با ایران معامله کند را از دست بدهد. البته اروپایی ها ملاحضات امریکا را هم لحاظ می کرد و هم خودش معتقد بود که به هر صورت اگر ایران بدون حساب و کتاب جلو برود امنیت اروپا را به خطر می اندازد. لذا از این بابت تقریبا از هشت سال پیش روابط ما از نظر اقتصادی، صنعتی ، بانکی با اتحادیه اروپا قطع شد. بعد از این رخ داد، آنچه را که ما از اتحادیه اروپا دریافت می کردیم، مجبور شدیم به تکنولوژی های درجه سوم ،چهارم و حتی درجه پنجم روسی ، چینی ، مالزی، هندی ،ترکیه و.... روی آوریم .
این روند ضایعه بزرگی برای رشد و توسعه ایران بود. ادامه قطع رابطه هزینه تمام شده را برای ایران خیلی خیلی بالا می برد. در نظام بین الملل و قتی که یک کشوری و با قدرت های بزرگ مشکل پیدا می کند قدرت های کوچکتر از این موقعیت سو استفاده می کنند و در قالب دوست و پشت پرده همکاری می کنند. در این حالت آنها سعی می کنند پول های این کشور را خارج کنند و آن کشور چون چاره ای ندارد مجبور است زیر بار این ظلم برود. ما در هشت سال گذشته یک چنین وضعیتی داشتیم. چینی ها بدترین تکنولوژی ها را به ما می دادند و ما هم مجبور بودیم پول نفت را به آنها بدیم و این ها را وارد کنیم.
سیاست دولت جدید در قبال روابط با اتخادیه اروپا چیست؟
یک زمانی اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری ایران بود. حجم روابط ما بالای 35 تا 50 میلیارد دلار بود و ما این ها را از دست دادیم. حالا در دولت دکتر روحانی از جمله کارهایی که در سیاست خارجی باید صورت بگیرد این است که اگر دست ما به تکنولوژی اول دنیا نمی رسد لا اقل تکنولوژی دوم دنیا را احیا کنیم. به همین خاطر بهبود و احیا روابط با اتحادیه اروپا بسیار مهم است. خانم اشتون به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا به ایران آمده است. این موضوع برای ایران یک فرصت می باشد که بتواند از این سفر استفاده کند و محمل سیاسی برای همکاری های اقتصادی، صنعتی، بانکی و بیمه ای را فراهم کند.
ایران برای اروپا چه اهمیتی دارد که خانم اشتون به ایران آمدند؟
ایران برای اتحادیه اروپا در منطقه خاورمیانه و به ویژه در منطقه خلیج فارس به عنوان یک کشور داری پتانسیل های بالا محسوب می شود. اتحادیه اروپا می تواند به ایران به عنوان یک شریک برای اروپا حساب باز کند. کشورهای دیگر که در خلیج فارس هستند فقط پول دارند ولی نیرو تکنولوژی ندارند. در حالی که ایران این گونه نیست. ایران اگر موقعیت مناسبی پیدا کند؛ قادر خواهد بود یکدفعه جهش پیدا کند و به عنوان قطب صنعتی و اقتصادی منطقه تبدیل شود. در سند چشم انداز نیز اشاره شده است که ایران می بایستی تا سال 1404 اقتصاد اول منطقه بشود. پس می بینیم که دو طرف اهدافی از این سفر دارند. در ایران عده ای با عدم درک واقعی موضوع می گویند، چرا این خانم به ایران می آید. این ها نمی فهمند که اگر این فرد نیاید صنعت و اقتصاد راه نمی افتد و پرونده هسته ای پیش نمی رود و روابط بانکی بهبود پیدا نمی کند. بنابراین رسانه های ایران می بایستی نقش روشنگری بازی کنند و بگویند که خانم اشتون به عنوان وزیر خارجه اتحادیه اروپا چقدر می تواند کارا و سازنده باشد.
به نظر شما خانم اشتون حامل پیامی برای جمهوری اسلامی خواهد بود؟
چرا بعضی ها اینگونه فکر می کنند. فکر می کنند هر کس به ایران می اید حامل پیامی از طرف کسی است. خانم اشتون حامل پیام از خودش است. ما امروز مستقیم با امریکایی ها مذاکره داریم. اقای ظریف با امریکای ها در مذاکرات هسته ای به طور مستقیم مذاکره می کند. آنها تمام پیام های خود را از طریق گفت و گوهای مستقیم ارائه می کنند.
در این چند وقت اخیر شاهد بودیم همزمان با نزدیک شدن سفر خانم اشتون رسانه های اسرائیلی شروع به سم پاشی و ارائه خبرهای دروغ کردند. از جمله حمله به کشتی ایرانی وتوقیف سلاح های ایرانی. به نظر شما علت این اقدامات چیست؟
اسرائیل در مقابل تعاملات ایران با دنیا مثل قضیه مک فارلین در سال 65 نقش مخرب بازی می کند. در سفر مک فارلین به عنوان نماینده اقای ریگان به ایران با این که ایران می خواست همکاری بکند ولی اینها همان شب این موضوع را از بین بردند و اسرائیلی ها سعی کردند چهره ایران را در میان انقلابیون منطقه مفتضح کنند و بگویند که ایران زیر میزی با امریکا رابطه دارد. آن موقع امام(ره) دستور دادند که این روند را قطع کنند. اسرائیلی ها همیشه این نقش را بازی کرده و الان که خانم اشتون می خواهد به ایران بیاید موضوع کشتی را مطرح می کنند تا سفر ایشان را تحت الشعاع قرا دهند.
شما گفتید که یکی از دلایل حضور خانم اشتون موضوع هسته ای است. همانطور که می دانید دور جدید مذاکرات کارشناسی در وین به اتمام رسید .شما روند اجرای توافق ژنو را چگونه ارزیابی می کنید؟
من البته به عنوان یک کارشناس سخن می گویم و با تیم هسته ای در تماس نیستم. اگر ما برگردیم به سال های پیش نگاه کنیم، متوجه می شویم که درخواست های طرف مقابل از ایران کاملا متفاوت با امروز بود. آنها در قبل از ایران مواردی را می خواستند از جمله:
1- ایران باید همه اورانیوم غنی شده 20 درصد را به خارج منتقل کند و در کشور ثالثی به امانت بگذارد که نمونه عینی آن توافق تهران بود . در آن زمان اقای احمدی نژاد با افتخار دست روسای جمهور برزیل و ترکیه را به نشان پیروزی بالا برد و جشن گرفتند و دستهای آنها را به علامت پیروزی بالا بردند. ایا آن توافق نقض حاکمیت ایران نبود. امروز در تفاهم ژنو این است که نه امریکایی ها ، نه روس ها ، نه فرانسوی و یا هیچ کس دیگری دخالتی در اورانیوم غنی شده بیست درصد ایران ندارد. نص صریح توافق ژنو می گوید ایران داوطلبانه می پذیرد نصف اورانیوم بیست درصدی خود را تبدیل به اکسید اورانیوم و نصف دیگر را تبدیل به میله های سوخت کند. در حالی که در سال های گذشته غربی ها در بهترین حالت می گفتند کارشناسان آژانس و امریکایی ها می ایند ایران این کارها را برای ایران می کنند و در بدترین حالت می گفتند، باید اورانیوم غنی شده به خارج از ایران آورده شود و در آنجا هر جور صلاح دانستیم می سازیم و بر می گریم.
2- در سال های گذشته آنچه که( 5+1 ) در خواست می کرد بستن تمام تاسیسات هسته ای ایران بود. البته ایران زیر بار این حرف نمی رفت اما شما در خواست یک سال پیش با درخواست 6 ماه پیش را مقایسه کنید. بنابراین می بینیم در این تفاهم تفاوت از زمین تا اسمان بود. در ژنو احترام و حیثیت ایران محفوظ مانده است.
پس چرا ما هنوز در ادبیات امریکایی ها به خصوص اوباما همچنان تناقض گویی را شاهد هستیم؟
اوباما گفته اگر ما می توانستیم پیچ و مهره ای تاسیسات هسته ای را باز کنیم؛ می کردیم. اما آیا اوباما نمی توانست به جای این سخن در اسرائیل طور دیگری صحبت کند. من با ادبیات امریکایی ها آشنا هستم. مثلا اگر آقای بوش بود می رفت در اسرائیل می گفت خاطرتان جمع باشد ما حتی اگر این توافق را هم اجرا کنیم ما تا آخرین روز به دنبال پیاده کردن تاسیسات هسته ای ایران هستیم. اوباما با همین بیان اسرائیلی ها را خلع سلاح کرد. غیر مستقیم به اسرائیلی ها می گوید در فکر این نباشید که ایران را بمباران کنید چرا که نمی شود پیچ و مهره تاسیسات ایران را از بین ببریم. باید خدا را شاکر بود چرا که وضع کاملا فرق کرده است. ما نباید نمک نشناس باشیم. همه باید کمک کنند تا کشور از این معرکه عبور کنند.
اصلا چرا امریکایی ها در کلامشان تناقض وجود دارد؟
مگر ما در جاهای مختلف داخل ایران به نحوه های مختلف صحبت نمی کنیم. ما از دیگران انتظار داریم یک جور حرف بزنند ولی خودمان صد طور حرف می زنیم. وزیر امورخارجه و رئیس جمهور اگر در نماز جمعه بروند با یک ملاحضه صحبت می کنند و لی اگر در جمع اساتید دانشگاهی بروند طور دیگری صحبت می کنند. بنابراین این یک امر طبیعی است . امریکایی ها برای مصرف داخلی خودشان چیزهایی می گویند. ما هم باید تحمل کنیم. ما نباید از انصاف خارج شویم . باید امریکایی ها را در جای خودشان ببینیم. بدانیم که اوباما و کری برای مصرف داخلی حرف های می زنند که شکل شفاهی آن تند باشد، تا بتوانند از فشار مخالفان داخلی بکاهند.
عملکرد تیم مذاکراتی را در این چند مدت چگونه ارزیابی می کنید؟
تیم مذاکراتی تا اینجا موفق بوده است و توانسته است مذاکرات را به پیش ببرد. من با صمیمیت و صراحت می گویم من شخصا فکر نمی کردم با این سرعت این توافقات با طرف مقابل صورت بگیرد. تیم مذاکراتی ایران تمام توان خودش را به کار برده است و با تسلطی که بر فضای بین المللی، ملاحضات دیپلماتیک، فن فنون مذاکرات دیپلماتیک دارد، توانسته این دستاوردها رابرای کشور ما بدست بیاورند. خیلی ناسپاسی است که برخی به آنها انتقاد کنند و عوض اینکه آنها را حمایت کنیم موز زیر پای آنها بیاندازیم. لذا نسبت به عملکرد تیم چه از باب آنچه به دست آوردند و آنچه را که تا الان انجام داده اند بسیار نمره خوبی می گیرند. البته عوامل دیگری برای این موفقیت ها وجود داشته است. توان تیم مذاکراتی بوده است اما تغییر استراتژی آمریکا نیز در این موفقیت ها موثر بوده است. امریکا در حال تغییر استراتژی جهانی است. اصلا به ایران طور دیگری نگاه می کند. ما نباید به بحث های انحرافی بپردازیم که شایسته این زمان نیست.
