بهداشت محوری باید جایگزین درمان محوری شود

نماینده مردم کردکوی و بندرگز و بندرترکمن در مجلس گفت:وزارت بهداشت برای مقابله با بیماری‌های جدید نیازمند به مشارکت همه دستگاه‌ها است.

نمایندگان ملت در مجلس شورای اسلامی به بررسی آخرین وضعیت این حوزه در کشور پرداختند و گزارش وزیر بهداشت را نیز درباره وضعیت بهداشتی و درمانی کشور استماع کرده و مورد ارزیابی قرار داده است.

سؤال: آقای دکتر نظری مهر، مجلس شورای اسلامی در طول ماه‌های اخیر دغدغه‌مندی خود در زمینه مسائل و مشکلات بهداشتی و درمانی مردم را به خوبی نشان داده است و به نظر می‌رسد رفت و آمد مکرر وزیر بهداشت به مجلس و بخصوص به کمیسیون بهداشت و درمان نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. به طور کلی برنامه مجلس شورای اسلامی و نمایندگان ملت برای بهبود وضعیت بهداشت و درمان کشورمان در سال آینده چیست؟

با سلام به مردم استان گلستان و مردم شهرهای بندرگز، بندرترکمن و کردکوی. بعد از اجرای فاز اول هدمفندی یارانه‌ها در کشور، آن طور که برنامه‌ریزی شده بود، می‌بایست دست‌کم ۳۰ درصد از اعتبارات حاصل از اجرای هدفمندی به بخش درمان در کشور تزریق شود تا از این طریق بتوان بخشی از افزایش هزینه‌های این بخش جبران و علاوه بر آن بتوان وضعیت این حوزه را در کشور بسامان کرد و کیفیت ارائه خدمات به مردم را افزایش داد.

متاسفانه در طول 3 سال بعد از اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها در کشور، وضعیت گرانی‌ها بر روی حوزه بهداشت و درمان و خدمات این حوزه به مردم نیز تاثیر گذاشت و آن طور که انتظار می‌رفت، نظام سلامت نتوانست با اعتباراتی که در اختیار دارد، نسبت به حل مشکلات مردم اقدام کند. از طرفی اعتباری نیز از محل هدفمندی به بخش درمان و بهداشت کشور تزریق نشد و این مسئله سبب شد تا شاهد افزایش بی‌رویه قیمت دارو در کشور و گرانی خدمات در زمینه‌های مختلف به مردم باشیم که این مسئله بر التهابان این بخش افزود.

از طرف دیگر همانطور که می‌دانید تاثیرات روانی ناشی از افزایش تعرفه‌ها و گرانی دارو در جامعه التهابات دیگری را نیز به دنبال داشت و حتی موجب بروز حواشی نیز برای این وزارتخانه شد. با این حال نمایندگان ملت بر آن شدند که با آغاز بکار دولت یازدهم از دولت بخواهند که در روند ارائه خدمات بهداشتی و درمان به مردم تجدید نظر صورت گرفته و وزیر جدید این وزاتخانه، گرانی‌ها و مشکلاتی که برای این بخش در کشور بروز کرده را در قالب مجموعه برنامه‌ریزی‌های منسجمی با هماهنگی با مجلس برطرف کند.

بودجه سال ۹۳ اولین بودجه عملیاتی است که دولت یازدهم آن را تدوین می‌کند و نمایندگان دغدغه‌های خودشان را در زمینه‌های مختلف بخصوص در حوزه بهداشت و درمان که با جان مردم به طور مستقیم ارتباط دارد را با مسئولین دولت از معاونت برنامه‌ریزی رئیس‌جمهور تا وزیر بهداشت و درمان و معاونت‌های این وزارتخانه در میان گذارده‌اند و امیدوار هستند که دولت در سال آینده گام‌های بلندی را در زمینه حل مشکلات مردم بردارد و تلاش کند بخشی از اعتبارات صرفه جویی شده در قالب اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را به این حوزه تخصیص دهد تا هم مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانی نیمه تمام در کشور به بهره برداری برسد و به چرخه خدمت‌رسانی به مردم بپیوندد و هم شاهد ارتقای کیفیت ارائه خدمات به مردم با هزینه‌های کمتری باشیم.
 

سؤال: در صورت اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در کشور، آیا سهم مشخصی برای حوزه بهداشت و درمان در نظر گرفته خواهد شد؟

بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها، دولت می‌بایست دست کم ۳۰ درصد از اعتبارات حاصل از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را به حوزه بهداشت و درمان و سلامت مردم اختصاص دهد که متاسفانه این مهم در دولت قبل به اجرا درنیامد و این وزارتخانه با مشکلات اساسی در زمینه تامین هزینه‌های خود مواجه شد. بخصوص اجرای طرح‌های بزرگی مانند پزشک خانواده نیز به دلیل کمبود اعتبارات در این حوزه بر زمین ماند و اجرای آن به تاخیر افتاد. وزارت بهداشت هم اکنون بدهی ۶ هزار میلیارد تومانی به بخش خصوصی و به بسیاری پزشکان و پرستاران دارد که یک چالش اساسی در سر راه بودجه سال آینده این وزارتخانه به شمار می‌رود و مسئولین این وزارتخانه در تلاش هستند تا از طریق رایزنی با کمیسیون بهداشت و درمان و کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی این کمبود اعتبار را به نحوی جبران کنند.

قطعا اگر بنای بر اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها در کشور با مدلی که دولت یازدهم آن را ارائه کرده باشیم، باید مجموعه اعتباراتی به وزارت بهداشت و درمان تخصیص یابد تا این وزارتخانه بتواند یکی از اهداف اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها یعنی ارتقای سطح خدمات و کیفیت بهداشت و درمان را افزایش دهد و قانون جامع بیمه همگانی را به اجرا بگذارد. در این زمینه نه تنها دولت بلکه بیمه‌ها و بخش‌های همکار با وزارت بهداشت و درمان نیز وظایف مهمی بر عهده دارند و باید همکاری مناسبی را با دولت به عمل آورند.

مجلس در قالب کمیسیون تلفیق منتظر ارائه تبصره‌ای در بودجه سال ۹۳ از سوی دولت است که در آن دولت وضعیت اجرای فاز دوم هدفمندی را مشخص و شیوه اجرای آن و سهم هر کدام از وزارتخانه‌ها از درآمد حاصل از هدفمندی را مشخص کند. امیدواریم که دولت در طول یک یا دو هفته آینده برنامه خود را در این زمینه به مجلس ارائه کند که بدون شک در آن سهم حوزه بهداشت و درمان چشمگیر خواهد بود.
 

سؤال: روز 3 شنبه ۱۷ دی ماه هم وزیر بهداشت و درمان به مجلس شورای اسلامی آمد تا در جلسه‌ای غیرعلنی، گزارشی از وضعیت حوزه سلامت را در کشور به نمایندگان ارائه کند. اگر ممکن است جزئیاتی از این جلسه را نیز برای مخاطبان گلستان مهر بیان بفرمائید.
 

مجموعه گزارشاتی به طور مداوم از سوی وزارت بهداشت و درمان به کمیسیون بهداشت ارائه می‌شود که آخرین وضعیت کشور در حوزه سلامت را بیان و تحلیل می‌کند. یکی از راه‌های جلب توجه نمایندگان به مشکلات بخش بهداشت و درمان، این بود که آقای قاضی‌زاده هاشمی وزیر بهداشت و معاونین ایشان علاوه بر گزارشات دوره‌ای که به کمیسیون بهداشت و درمان ارائه می‌کنند، گزارشی را نیز در این باره به صحن علنی مجلس ارائه کنند تا همه نمایندگان در جریان وضعیت بهداشت و درمان و معضلات این حوزه قرار بگیرند و اهمیت تامین اعتبار برای اجرای طرح‌های این وزارتخانه را به درستی درک کنند.

یکی از مباحث مهمی که وزیر بهداشت در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی در مورد آن توضیحات مفصلی داد، آمار نگران‌کننده‌ای از شاخص‌های بهداشت و بیماری‌های واگیردار به‌خصوص وضعیت بیماری ایدز در کشور و در منطقه بود که با برغم تلاش‌های گسترده‌ای که از سوی این وزارتخانه در زمینه اطلاع‌رسانی و تلاش برای مهار این بیماری در کشور صورت گرفته اما همکاری و حمایت دیگر دستگاه‌ها به‌خصوص رسانه‌ها و تریبون‌های عمومی را می‌طلبد که بتوانیم کشورمان را در برابر آسیب‌های بزرگ اجتماعی ناشی از گسترش این بیماری واکسینه کنیم.

گزارش مبسوطی از وضعیت شاخص‌های توسعه نظام سلامت در کشور، شاخص‌های بهداشتی و بهره‌مندی مردم و بخصوص اقشار مختلف از خدمات بهداشتی در سراسر کشور، آمارهای مربوط به مرگ و میر مادران و تلاش‌های وزارت بهداشت به منظور کاهش این مرگ و میر در استان‌های کمتر برخوردار کشور، مرگ و میر ناشی از بیماری‌های واگیر و به ویژه ایدز در این جلسه ارائه شد که ضرورت دارد تا نمایندگان ملت در این زمینه با نگاه جامع‌تری به مسئله بنگرند و از دیگر دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز در این حوزه کمک بگیریم تا بتوانیم جامعه را در مسیر سلامت حداکثری به پیش بریم.

همین طور ارائه آمارهای مقایسه‌ای در زمینه وضعیت بهداشت و درمان در کشور به نسبت دیگر کشورهای منطقه و مقایسه جایگاه فعلی این حوزه و وضعیت مدنظر در برنامه ۵ ساله پنجم و برنامه ۲۰ ساله چشم انداز نیز از دیگر بخش‌های گزارش وزیر بهداشت به مجلس بود.
 

سؤال: جایگاه کشورمان در منطقه در مقایسه با دیگر کشور‌ها در بهره‌مندی مردم از خدمات مناسب بهداشتی و درمانی چگونه است و ما چه فاصله‌ای تا نظام سلامت مطلوب داریم؟
 

ببینید در طول همه سال‌های بعد از انقلاب تلاش‌های فراوانی به منظور بهبود وضعیت بهداشتی و درمانی کشورمان در حوزه‌های مختلف صورت گرفته و تلاش شده تا خدمات مناسب در دسترس مردم قرار گیرد اما با این حال ما یک کشور در حال توسعه هستیم و جمعیت ما در مقایسه با دوران قبل از انقلاب حدود ۳ برابر شده است و این مسئله بر میزان نیاز مردم به خدمات افزوده است و ضرورت توسعه زیرساخت‌های این بخش را بیش از پیش ضروری کرده است. همین طور گستردگی کشورمان و نیاز به شمار بالای بیمارستان‌ها و مراکز درمانی در گوشه و کنار کشور موجب شده که سالانه اعتبار کلانی برای راه اندازی مراکز جدید و واحدهای بیمارستانی مورد نیاز باشد که بدلیل کمبود منابع، هر ساله شاهد بروز کمبودهایی در این بخش هستیم. شکل و ساختار بیماری‌های امروزی نیز با گذشته بسیار تغییر کرده است و زندگی شهرنشینی موجب شده که بیماری‌های جدیدی بروز کند که اساسا در قبل وجود نداشت.

ما در زمینه ایجاد و استقرار شبکه جامع بیمه‌ای در کشور نیز با موانعی روبرو هستیم که موجب شده بیش از ۱۱ میلیون نفر از جمعیت کشورمان هنوز هیچ بیمه‌ای نداشته باشند و اگر بیماری و یا حادثه‌ای برای آنها رخ دهد، مجبورند هزینه‌های سنگین درمان را خودشان متقبل شوند. بخش قابل توجهی از مردم کشورمان نیز که تحت پوشش بیمه‌های مختلف نظیر تامین اجتماعی هستند نیز با مجموعه مشکلات دیگری روبه‌رو هستند که کمبود مراکز و شلوغی بیمارستان‌ها و کیفیت خدمات موجب شده که کیفیت دریافت خدمات در وضعیت مطلوبی نباشد و مردم از این ناحیه رضایت کافی را نداشته باشند.
 

براساس آمارهای ارائه شده از وزارت بهداشت و درمان و با توجه به اظهارات وزیر بهداشت در جلسه غیرعلنی مجلس شورای اسلامی در حوزه بهداشت و درمان در کشورمان با مجموعه از چالش‌ها مواجه هستیم که ما را بعد از کشورهایی مانند ترکیه، مصر، پاکستان قرار داده است و اگر چه در برخی از شاخص‌ها نیز رشد خوبی داشته‌ایم اما در مجموع باید فکری اساسی برای وضعیت بهداشت و درمان در کشور کرد و بودجه سال ۹۳ کشور که این روز‌ها در مجلس در حال بررسی است، فرصت خوبی است که گام‌های محکم و قاطعی در این زمینه برداریم و برخی از مشکلات این بخش را یک بار برای همیشه حل کنیم.

یکی دیگر از مسائلی که از سوی وزیر مطرح شد، هزینه‌های درمان در کشورمان بود که بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد به مردم تحمیل می‌شود و این مسئله بر کیفیت زندگی مردم نیز اثر گذاشته و موجب شده که خانواده‌ای که دارای بیمار بخصوص بیمار خاص در جمع خود است، با انبوهی از مشکلات در هزینه تامین دارو و هزینه بیمارستان و هزینه پزشک مواجه باشد و عملا بسیاری از بیمه‌های جاری کشورمان نیز پوشش مطلوبی ندارند.
 

سؤال: آیا دولت برنامه‌ای برای جبران این وضعیت و اعمال مجموعه سیاست‌ها و نظارت‌های بیشتر بر بیمه‌ها در کشور به منظور ارائه خدمات و پوشش بهتر بیمه‌ای به مردم دارد؟

در حال حاضر و بر اساس اظهارات وزیر بهداشت و درمان در جلسه غیرعلنی مجلس، مردم بسته به نوع بیماری خود از ۵۰ تا ۹۰ درصد هزینه‌های درمان را خودشان پرداخت می‌کنند و این در حالی است که باید این نسبت به ۱۰ تا ۳۰ درصد کاهش یابد. این وضعیت موجب شده که برخی از مردم با توجه به بضاعت محدودی که دارند توانایی پرداخت هزینه‌های درمانی خود را نداشته باشند و برای همین منظور هم در زمان مناسب به پزشک مراجعه نمی‌کنند و بیماری‌های آنها به صورت موردی پیشرفت می‌کند و هزینه‌های درمان را بسیار بالا‌تر می‌برد.

 در مورد برنامه‌های وزارت بهداشت و درمان برای مدیریت بر این وضعیت، مسئله‌ای که مطرح می‌شود کمبود اعتبارات این وزارتخانه است. وزارت بهداشت یک وزارتخانه پرهزینه است و اساسا حوزه بهداشت و درمان پر هزینه است و باید برای حل مشکلات این بخش، اعتبارات این وزارتخانه را افزایش داد. پیشنهاد تخصیص بخش قابل توجهی از درآمدهای حاصل از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها به بخش درمان و یا حذف یارانه افراد پردرآمد در جامعه و تزریق آن به این بخش از جمله راهکارهای کلانی است که برای حل مشکلات این حوزه پیشنهاد شده است.

ما باید به اشکال مختلف سهم مردم از هزینه‌های درمان را کاهش دهیم و میزان دسترسی آنها به خدمات مناسب بهداشتی را روز به روز بیشتر کنیم و این جز با تزریق اعتبارات به وزارت بهداشت و اجرای برنامه‌های حمایتی در این وزارتخانه و ساماندهی بیمه‌ها امکان پذیر نیست و دولت و مجلس این مهم را پذیرفته‌اند و به دنبال این هستند که این وضعیت را مدیریت کنند و کیفیت ارائه خدمات به مردم را در برنامه مدونی بهبود بخشند.

مهم‌ترین مسئله‌ای که ما در حوزه بهداشت و درمان کشورمان نیازمند به توجه به آن هستیم، جایگزینی نگرش بهداشت محور به جای نگرش درمان محور است. گاهی در برخی از بیماری‌ها اگر به موقع شناسایی و درمان صورت گیرد شاید سرجمع کل هزینه‌ای که به بیمار و یا به دولت تحمیل می‌شود کمتر از ۱ میلیون تومان است اما همین بیماری وقتی پیشرفت می‌کند و به موقع تشخیص داده نمی‌شود و یا به علت فقر و یا عدم دسترسی به مراکز درمانی و بهداشتی و تشخیصی در فرد رشد می‌کند، در زمان درمان بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان هزینه در بر دارد و گاهی امکان درمان را نیز سلب می‌کند و فرد جان خود را از دست می‌دهد.
 

لذا اولویت اساسی در نظام سلامت کشور باید به سوی بهداشت محوری باشد تا از این طریق پیشگیری در مواجهه با بیماری‌ها به مردم آموزش داده شود و همه رسانه‌های جمعی و همه ظرفیت‌های اطلاع‌رسانی به کار گرفته شود تا مردم ضمن حرکت به سوی شاخص‌های اخلاقی در جامعه، بیماری خود را در زمان مناسب اعلام و تشخیص مناسب صورت گرفته و روند درمان آغاز شود تا زمان از دست نرود و دستگاه‌های بهداشتی و درمان مجبور نباشند که هزینه‌های سنگین درمان را متقبل شوند.
 

سؤال: به عنوان سؤال پایانی، چه پیگیری‌هایی برای شهرستان‌های حوزه انتخابیه خودتان در حوزه بهداشت و درمان انجام داده‌اید؟

مهم‌ترین مسئله در شهرستان‌های بندرترکمن، کردکوی و بندرگز فراهم آوردن امکان دسترسی مردم به خدمات مناسب بهداشتی و درمانی است. مردم ساکن در روستاهای حوزه انتخابیه‌ام به مانند بسیاری از مردم ساکن در روستاهای سراسر کشور، از کمبود امکانات بهداشتی و درمانی گلایه‌مندند. مسئله مهم دیگر تلاش برای تامین اعتبار مورد نیاز برای تکمیل واحدهای بیمارستانی و درمانگاه‌های روستایی در سراسر است که در این زمینه وزیر بهداشت قول داده است که اقدامات لازم صورت گیرد. موضوع مهم دیگری که مردم استان را به زحمت و هزینه می‌اندازد کمبود نیروهای متخصص است که مردم مجبورند برای درمان بیماری‌های خود به تهران مراجعه کنند و این مسئله نه تنها سختی‌های زیادی به دنبال دارد بلکه هزینه‌های درمان را نیز افزایش می‌دهد.

جذب نیروی متخصص به سوی استان نیز از دیگر اولویت‌های ما در زمینه بهداشت و درمان است که امیدواریم بتوانیم با قول مساعد وزیر بهداشت در این زمینه، شاهد انجام آن باشیم و مانعی از پیش روی مردم برداریم و شاهد نشاط و سلامتی مردم استان گلستان و شهرهای مختلف آن باشیم.