دلیل اصلی توقف مذاکرات کار‌شناسی ایران و ۱+۵ چه بود؟

مذاکرات هیأت‌های کار‌شناسی ایران و گروه ۱+۵ که ‌‌چهار روز در شهر وین جریان داشت، اواخر وقت شب گذشته با بازگشت هیأت ایرانی به تهران پایان یافت. در این میان، ایران و طرف غربی هر یک دلایلی را درباره پایان این مذاکرات ‌می‌‌آورند و هنوز موضعی رسمی درباره حقیقت کامل ماجرا از سوی مقامات مسئول در پیش گرفته نشده است.

به گزارش «تابناک»، به فاصله اندکی پس از توقف گفت‌و‌گوهای کار‌شناسی ایران و ۱+۵ که شب گذشته صورت گرفت، خبری در برخی منابع خبری داخلی منتشر شد، مبنی بر اینکه وضع تحریم‌های جدید آمریکا علیه برخی شرکت‌ها و افراد ایرانی ـ که مغایر با مفاد موافقت‌نامه ژنو ارزیابی می‌شود ـ دلیل اصلی ترک مذاکرات از سوی هیأت ایرانی بوده است؛ بنابراین، شماری از منابع غربی ‌با استناد به همین اخبار، دلیل توقف مذاکرات را وضع تحریم‌های جدید عنوان کردند.

بنا بر این گزارش، شاید سخنان امروز سید عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، مهم‌ترین شاهدی بود که به تقویت این خبر کمک کرد. عراقچی اقدامات جدید آمریکا را مغایر با روح موافقت‌نامه ژنو دانست و گفت، ایران پس از ارزیابی موقعیت، واکنش مناسب ‌انجام خواهد داد.

پس از عراقچی، مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه کشور نیز ضمن انتقاد شدید از سردرگمی مقامات آمریکایی، هشدار داد که پیامدهای اقدامات نسنجیده بر عهده دولت آمریکا خواهد بود.

با این حال، نه عراقچی و نه افخم، هیچ یک ‌مستقیم ارتباطی میان تحریم‌های جدید آمریکا و پایان مذاکرات کار‌شناسی برقرار نکرده و مطلب صریحی ‌در این زمینه نگفتند؛ بنابراین، می‌توان گفت که وزارت خارجه تاکنون در این زمینه اظهارنظری مشخصی نکرده است.

اما در ساعات اخیر، بار دیگر برخی از منابع خبری داخلی به نقل از «مقامات مسئول» در کشور، ترک مذاکرات کار‌شناسی ۱+۵ را ناشی از اقدام آمریکا دانستند. یکی از این منابع نوشت: «مذاکرات کار‌شناسی ایران و ۱+۵ به خوبی در وین پیش می‌رفت و دو طرف توانسته بودند به نقاط مشترک خوبی برسند، ولی با اقدام یک‌جانبه آمریکا در تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران که بر خلاف روح توافق ژنو و حسن نیت دو طرف است، مذاکرات پایان یافت و هیأت ایرانی برای برخی مشورت‌ها به تهران بازگشت».

همزمان با انتشار این اخبار، علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز ضمن انتقاد از تحریم‌های جدید آمریکا، بازگشت هیأت ایرانی را مرتبط به همین موضوع و بر اساس تصمیم وزارت خارجه دانست و گفت: «این اقدام وزارتخانه، تصمیم منطقی و انقلابی بود اما این وزارتخانه باید بداند که ملت ایران و نمایندگان مجلس نسبت به منافع ملی، حقوق ایران در عرصه هسته‌ای و خون شهدای هسته‌ای عقب‌نشینی نخواهند کرد و انتظار می‌رود که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با قاطعیت از منافع ملی دفاع کند».

اما در طرف دیگر ماجرا، مقامات غربی از بیان هر گونه ارتباط ـ ولو غیرمستقیم ـ میان وضع تحریم‌های جدید و بازگشت هیئت ایرانی خودداری کردند. «مایکلمان»، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن بیان اینکه مذاکرات احتمالاً به زودی از سر گرفته می‌شود، گفت: «پس از چهار روز مذاکره طولانی و مشروح، با توجه به پیچیدگی مسائل فنی مورد مذاکره، مشخص شد که کار بیشتری باید صورت بگیرد».

وی افزود: پیش‌بینی می‌شود کار‌شناسان پس از مشورت در کشورهای خود، مذاکرات را به زودی از سر بگیرند.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا نیز ضمن تکرار سخنانمان و بیان اینکه مذاکرات در چند روز آینده از سر گرفته خواهد شد، گفت: مذاکرات پیشرفت داشته و نیاز بوده که در این مرحله، مشورت‌های میان هیأت‌ها و مقامات ارشدشان صورت بگیرد.

وی همچنین اظهار داشت، پس از دیدار دوباره هیأت‌ها در چند روز آینده، روند اجرایی شدن کامل موافقت‌نامه ژنو آغاز خواهد شد.

به این ترتیب، هنوز ‌دقیقا مشخص نیست که روز و شب گذشته در مذاکرات کار‌شناسی ایران و ۱+۵ چه گذشته و توقف این مذاکرات تا چه اندازه به اقدامات تحریمی آمریکا مربوط بوده است. طبیعی است، در این شرایط تنها اعلام موضع رسمی وزارت خارجه می‌تواند ابعاد واقعی ماجرا را روشن سازد.