وزیر خارجه آینده ایران کیست +سوابق

شش سال کافی بود تا محمدجواد ظریف که گفته بود «دیگر قصد انجام کارهای دیپلماتیک را ندارم»، پس از ‌پنجم تیر ۱۳۸۶ ـ که مأموریتش در مقام سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل متحد به پایان رسیده بود و اوقات خود را برای تدریس در دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه می‌گذراند ـ باز هم به وزارت خارجه بازگردد.

به گزارش «تابناک»، بازگشت محمدجواد ظریف با دفعات پیش بسیار متفاوت خواهد بود، زیرا در دولت یازدهم و کابینه حسن روحانی، قبای صدارت امور خارجه را بر تن خواهد کرد.

ظریف که در کارنامه خود پنج سال نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، دستیار ارشد وزیر وزارت امور خارجه، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه و مشاور سرکنسولگری در سانفرانسیسکو، ریاست کمیسیون فرهنگی ـ یونسکو، ریاست کنفرانس آسیایی نژادپرستی و تبعیض نژادی، عضویت گروه شخصیت‌های برجسته گفت‌وگوی تمدن‌ها، ریاست کمیسیون خلع سلاح ملل متحد ـ نیویورک، ریاست کمیته متخصصین گفت‌وگوی تمدن‌ها ـ جده، ریاست کمیته سیاسی دوازدهمین اجلاس سران عدم تعهد ـ دوربان، عضویت گروه شخصیت‌های برجسته زمامداری جهانی، سخنگویی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، ریاست کار‌شناسان ارشد هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران، ریاست کمیته سیاسی هشتمین اجلاس سران کنفرانس اسلامی تهران و ریاست کمیته حقوقی مجمع عمومی ۴۷ ملل متحد ـ نیویورک را در کارنامه دارد، از جمله مشهور‌ترین دیپلمات‌های پر سابقه ایران به شمار می‌آید. ظریف دارای لیسانس و فوق لیسانس روابط بین‌الملل در ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ از دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل در ۱۹۸۸ از دانشگاه دنور است.
 
‌اعتماد هم در این باره نوشته است: محمدجواد ظریف در حالی جانشین علی‌اکبر صالحی در وزارت خارجه خواهد شد که شش سال پیش در چنین روزهایی با تلخکامی این وزارتخانه را ترک کرد. هرچند در‌‌ همان مراسم میهمانی خداحافظی او (پیش از بازگشت از آمریکا به ایران) که با حضور جمع زیادی از سفرا، رؤسای هیأت‌های نمایندگی، دیپلمات‌ها، مسئولان سازمان ملل، مسئولان و اعضای مراکز تحقیقاتی، مسئولان و استادان دانشگاه‌ها، نمایندگان رسانه‌های همگانی، نمایندگان مراکز اسلامی آمریکا و نیز ایرانی‌های مقیم و نمایندگان مراکز فکری و تحقیقاتی آمریکا برگزار شد، آینده روشن محمد جواد ظریف قابل تصور بود که این تصور با روی کار آمدن حسن روحانی به تصویری عینی و واقعی تبدیل خواهد شد.
 
‌عملکرد ظریف در سازمان ملل متحد
 
اما ظریف در حالی سکاندار دستگاه دیپلماسی ایران می‌شود که ایران در حوزه سیاست خارجی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌روست. ظریف که در دوران مسئولیتش به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل، تلاش همه‌جانبه‌ای برای صلح آمیز معرفی کردن پرونده هسته‌ای ایران داشت، توانست دستاوردهای چشمگیری را در این زمینه داشته باشد. ظریف در آن مقطع تلاش زیادی برای معرفی ایران در سطح مجامع سیاسی، رسانه‌ای، علمی و فرهنگی آمریکا داشت که مورد استقبال دوستداران ایران و حتی پذیرش برخی مخالفان قرارگرفته بود، به نوعی که برخی تلاش می‌کردند برای خنثی‌سازی کارکرد موفق وی در معرفی چهره انسانی و اخلاقی نظام جمهوری اسلامی، او را جدا از نظام معرفی کرده و معیار نامناسبی برای ارزیابی جمهوری اسلامی بدانند.
 
‌اعتراف غربی‌ها به حرفه‌ای بودن ظریف
 
عملکرد ظریف در این مسئولیت به گونه‌ای بود که وارن هوگ، یکی از نویسندگان روزنامه هرالدتریبیون در مقاله‌ای با نام «صدای ایران در سازمان ملل با لهجه آمریکایی سخن می‌گوید»، به تحسین عملکرد محمد جواد ظریف در سازمان ملل متحد پرداخت. این نویسنده در مقاله خود درباره شخصیت و کارکرد ظریف نوشته بود: «جواد ظریف چنان زیاد در دانشگاه‌ها، مجامع سیاسی و اجتماعی و باشگاه‌های سیاسی برای سخنرانی حضور پیدا می‌کند که لیسا آندرسون، رئیس مؤسسه امور عمومی و بین‌المللی دانشگاه کلمبیا به طور کنایه‌آمیزی از او پرسید که آیا قرار است در رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا شرکت کند؟!» لطیفه این است که ظریف، سفیر ایران در سازمان ملل است و ایران از ۱۹۸۰ به بعد هیچ روابط دیپلماتیکی با ایالات متحده ندارد.

ظریف، ۴۷ ساله (در آن زمان)، بخش عمده زندگی بزرگسالی خود را در ایالات متحده گذرانده و انگلیسی محاوره‌ای را با لهجه آمریکایی صحبت می‌کند. درباره توانمندی وی برای برقراری روابط صمیمانه با بسیاری از رهبران ایالات متحده و با جمع ـمریکایی‌هایی که وی معمولا برای آن‌ها سخنرانی و از مواضع کشورش دفاع می‌کند که با رهبران آن هیچ گونه موافقتی ندارند، گزارش‌ها و تفاسیر متعددی نوشته شده است، به ‌ویژه اکنون که پنج سال خدمت او در سازمان ملل متحد روبه پایان است‌».

این مقاله می‌افزاید: «ظریف این راحت بودن با ظواهر و عادات آمریکایی را‌ با ابزارهای ارتباطی نظیر کنفرانس ویدئویی و تلویزیونی و سایت اینترنتی شخصی ترکیب کرده است تا محدودیت‌های فضا برای خودش را بشکند و بر روابط ایران ـ آمریکا تأثیر بگذارد‌».
 
محمد جواد ظریف کیست؟
 
ظریف از خانواده‌ای نسبتا ثروتمند در تهران به دنیا آمده و پدرش از تاجران امور نساجی بوده است. او سال ۱۳۵۵با روادید دانشجویی به ایالات متحده می‌رود و دقیقا زمانی که وی آزمون‌های جامع دکترایش در دنور را در سال ۱۳۶۴ گذراند، اداره مهاجرت ایالات متحده، روادید او را باطل کرد و شانس‌های او را برای تکمیل تحصیلاتش از بین برد. ظریف پس از این رویداد به این علت که می‌خواست تا حضورش در خاک آمریکا کاملا قانونی باشد به نیویورک می‌رود و در نمایندگی ایران مشغول به‌ کار می‌شود. او طی سه سال بعد و از راه دور، تحصیلاتش را تکمیل کرد و در ‌آن مدت ارزش خود را برای دولت ایران به اثبات رساند که همین مسأله، باعث می‌شود تا با حضور او در وزارت خارجه موافقت شود تا خود ظریف درباره دیپلمات شدنش چنین بگوید: «من هم ‌‌کاملا اتفاقی و هم به دلیل تصمیم اداره مهاجرت، دیپلمات شدم‌».
 
دیپلماتی باهوش
 
بی‌گمان انتخاب محمدجواد ظریف در مقام وزیر امور خارجه ایران، سر و صدای زیادی ‌در کشورهای غربی و به ویژه در آمریکا به دنبال خواهد داشت، چرا که آمریکایی‌ها و به ویژه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران آمریکایی شناخت خوبی از او دارند، به گونه‌ای که یکی از روزنامه‌نگاران آمریکایی درباره ظریف نوشته بود: «در مجامع عمومی به او با احترام گوش داده ‌و به گرمی تشویق می‌شود. وی می‌گوید: من می‌دانم آنچه ‌می‌گویم دقیقا آن چیزی نیست که آن‌ها می‌خواهند بشنوند، ولی من هیچ مشکلی در برقراری یک ارتباط اصیل با گروه زیادی از امریکایی‌ها نمی‌بینیم‌».
 
دیدگاه‌های محمدجواد ظریف در سیاست خارجی
 
ظریف به عنوان دیپلماتی باهوش در مسئولیت‌هایی که داشته، نشان داده است که خوب می‌داند ‌چه باید بگوید. او تا به امروز اظهارات زیادی را درباره پرونده هسته‌ای ایران، هولوکاست، رابطه ایران و آمریکا داشته است. ظریف درباره هولوکاست استدلال کرده که احمدی‌نژاد این موضوع را مطرح نکرده که آیا چنین چیزی رخ داده است بلکه صرفا می‌گوید که فلسطینی‌ها به اشتباه تاوان آن را می‌دهند. وی گفت: فلسطینی‌ها هیچ ربطی به این جنایت ندارند، و این یک جنایت بوده و بایستی محکوم ‌شود و نباید هرگز تکرار شود. این چیزی است که من در اینجا به شنوندگان می‌گویم. او درباره بن بست هسته‌ای معتقد است که غرب در خلال دو سالی که ایران با تعلیق غنی‌سازی اورانیوم موافقت کرد، از مذاکره خودداری کرد و بنابراین، تهران اعتماد به مذاکره را از دست داده بوده است.
 
ظریف می‌تواند؟
 
محمدجواد ظریف ۵۳ ساله در حالی تا چندی دیگر پا به وزارت خارجه خواهد گذاشت که در چند سال گذشته، فرصت زیادی ‌برای رسیدن به آرزوی دیرینه‌اش برای تدریس در دانشگاه داشته ‌و یقینا زندگی او از این پس دستخوش تغییرات جدید خواهد شد؛ تغییراتی که نگاه‌های نگران بسیاری را به همراه خود دارد و نگاه‌هایی که می‌خواهند ببینند تا وزیر خارجه جدید ایران چه راهکار‌هایی ‌برای برون رفت از وضعیت موجود ایران در سیاست خارجی به‌ کار خواهد گرفت.

اما آنچه‌ از سوابق و علایق ظریف کاملا هویداست، این ‌است که این دیپلمات کارکشته همواره به دنبال رفع شکاف‌های موجود میان ایران و قدرت جهانی بوده است، ولی به واقع او می‌تواند در این مقوله یار حسن روحانی باشد؟ باید دید.