فروش اجباری سیب‌زمینی به دلالان
مصوب شدن قیمت 147 تومانی برای خرید تضمینی هر کیلو سیب‌زمینی از سوی دولت در سال جاری، کشاورزان را ناچار می‌کند یا از برداشت صرف‌نظر کنند یا محصول خود را اندکی بیشتر از این قیمت به دلالان بفروشند.
به گزارش خبرگزاری فارس از سنندج، کشاورزان به عنوان تولیدکنندگان بخشی از نیازهای غذایی بشر، نقشی تاثیرگذار و برجسته در جامعه برعهده دارند.
این قشر زحمتکش با وجود تحمل مشقت‌های فراوان در امر تولید، هیچگاه سود واقعی و دست‌رنج حقیقی خود را دریافت نکرده و وضعیت زندگی بسیاری از آنها نشان می‌دهد که بیشتر اوقات به زحمت دخلشان با خرجشان برابری می‌کند.
کشاورزان استان کردستان نیز از این قاعده مستثنی نیستند، فصلی بودن کار کشاورزان، نداشتن درآمد مستمر در طول سال به دلیل نوع شغل و ضعف بنیه مالی، مشکلاتی هستند که کشاورزان این استان غربی هم، کم‌و‌بیش با آن مواجه هستند.
یکی از محصولات مهم کشاورزی در استان کردستان، سیب‌زمینی است که از نظر درآمدزایی، پس از گندم دومین محصول درآمدزای کشاورزان کردستانی است و بیشترین سطح زیرکشت این محصول در حوزه شهرستان‌های قروه و دهگلان قرار دارد.
اهمیت این محصول کشاورزی سرشار از نشاسته آنجا بیشتر معلوم می‌شود که سازمان ملل متحد به پیشنهاد کشور پرو سال 2008 را به نام سال سیب‌زمینی نامگذاری می‌کند.
به گفته سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، ایران با تولید میانگین 5 میلیون تن سیب‌زمینی در سال، یازدهمین تولید کننده سیب‌زمینی در جهان است و بنابر آمار موجود، استان کردستان نیز جزو 6 استان برتر کشور در تولید این محصول است.
اما هزینه بالای تولید سیب‌زمینی و قیمت پائین خرید تضمینی آن از سوی دولت مشکلی است که کشاورزان همواره با آن دست به گریبان بوده و هستند.
بر اساس اعلام معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ضریب راندمان آبیاری در کشاورزی ایران 35 تا 40 درصد است که بر اساس این راندمان آبیاری برآورد کارشناسان نشان می‌دهد برای تولید یک کیلو سیب‌زمینی بیش از 860 لیتر! آب مورد نیاز است و مصرف این مقدار آب حدود 300 تومان هزینه دارد.
اما از آنجا که بیشتر کشاورزان در استان کردستان این آب را از چاه‌ها تامین می‌کنند تنها هزینه انرژی مصرفی توسط دستگاه‌های استخراج آب از داخل چاه بر دوش آنها تحمیل می‌شود.
از سوی دیگر اما افزایش سایر هزینه‌های کشاورز برای تولید این محصول نشان می‌دهد در خوشبینانه‌ترین حالت هزینه تولید هر کیلو سیب‌زمینی رقمی بالغ بر 300 تومان است.
ماه گذشته رئیس هیئت مدیره انجمن ملی سیب‌زمینی ایران در مصاحبه‌ای به افزایش هزینه‌های تولید سیب‌زمینی در کشور اشاره کرد و گفت: « امسال قیمت کود شیمیایی با منشاء نیترات، فسفات و پتاس حدود 400 درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته است که این افزایش قیمت تولیدکنندگان سیب‌زمینی را با مشکلاتی مواجه کرده است.»
اگر به این گفته‌ها، افزایش هزینه‌های حمل و نقل و افزایش دستمزد کارگر را هم اضافه کنیم به روشنی در‌می‌یابیم که قیمت خرید تضمینی 147 تومانی برای یک کیلوگرم سیب‌زمینی تناسبی با هزینه تولید ندارد، بنابراین کشاورز یا باید از برداشت محصول صرف‌نظر کند یا آنرا به قیمتی برابر با هزینه تولید، در مزرعه به دلال بفروشد تا حداقل از هزینه‌های حمل آن به بازار خلاص شود.
هفته گذشته در شهر سنندج با یکی از کشاورزان سیب‌زمینی‌کار مواجه می‌شوم که با وانت‌پیکان خود مشغول فروش سیب‌زمینی است؛ می‌گوید قیمت عمده فروشی 170 و قیمت فروش کیلویی 200 تومان است.
این کشاورز در خصوص هزینه تولید می‌گوید: بیشتر کشاورزان هزینه‌ای به عنوان پول کارگری پرداخت نمی‌کنند چرا که همه کارها توسط افراد خانواده انجام می‌شود.
وی می‌گوید: در هر هکتار حدود 25 تن محصول برداشت کرده‌ام ولی اگر بخواهم همه محصول را هم به قیمت 200 تومان بفروشم در هر هکتار 2 میلیون تومان ضرر می‌کنم.
اما داستان یک کشاورز سیب‌زمینی‌کار به اینجا ختم نمی‌‌شود؛ تابستان امسال رئیس اتحادیه سیب‌زمینی‌کاران اعلام کرد که 100 هزار تن سیب‌زمینی در کشور دور ریخته شده است.
وی با بیان اینکه مستندات دور ریخته شدن این مقدار محصول موجود است، سهم استان کردستان در این امر را 20 هزار تن اعلام کرد.
بی‌تدبیری مسئولان برای سرمایه‌گذاری در ساخت انبارهای نگهداری کافی و مناسب، فراهم نکردن بستر مناسب برای صادرات این محصول، اطلاع‌رسانی ناکافی به کشاورزان برای رعایت الگوی کشت مناسب و عدم حمایت کافی از آنها برای تولید بهتر و ایجاد نشدن بستر مناسب توزیع برای آنها را می‌توان از دلایل مهم رخداد چنین وقایعی دانست.
عدم حمایت دولت از بخش کشاورزی در مقایسه با سایر بخش‌ها نیز واقعیتی عیان است که اگر بخواهیم آنرا مثلاً با بخش تولید خودرو مقایسه کنیم هیچ توجیهی برای آن وجود ندارد.
هفته گذشته دولت برای چندمین‌بار با خودروسازان جلسه گذاشت و بار دیگر با تقاضای آنان برای افزایش قیمت خودرو موافقت کرد در حالی که چنین امتیازاتی هیچگاه به بخش کشاورزی داده نشده و برای مثال قیمت خرید تضمینی سیب‌زمینی همان قیمت 147 تومانی است که ابتدای سال مصوب شده است؛ علت این برخورد دوگانه دولت چیست، سؤالی است که باید دولتمردان به آن پاسخ دهند.
لازم به یادآوری است، قیمت خرید تضمینی سیب‌زمینی از سوی دولت در حالی در سال 1391، 147 تومان اعلام شده که قیمت نسبت به سال 1370 که 90 تومان بود تنها 57 تومان اضافه شده است! که با لحاظ رشد تورم در طول بیش از دو دهه، رقمی بسیار ناچیز است.
از سویی اگر کشاورزان هم بخواهند مانند سایر صنوف که قیمت کالا و حتی خدمات خود را با قیمت ارز بالا و پائین می‌کنند عمل کنند و بخواهند حساب کنند که با فروش بیش از 8 تن و نیم سیب‌زمینی تنها می‌توانند یک سکه طلا! خریداری کنند به هیچ وجه ادامه کار را به صرفه ندیده و از فعالیت دست می‌کشند و آن زمان دیگر معلوم نیست چه بر سر کشاورزی مملکت می‌آید.
با همه این اوصاف، بی‌توجهی دولت به وضعیت کشاورزان و عدم رسیدگی به مشکلات آنان بر خلاف ادعاهای مطرح شده، اگر چه بار سنگینی را به دوش آنان تحمیل کرده اما این قشر زحمتکش امور خود را به خالق هستی واگذاشته‌اند و با این باور به تلاش ادامه‌می‌دهند که «رحم اگر نکند مدعی خدا بکند».
امید است مسئولان اجرایی ضمن لحاظ مشکلات پیش‌روی کشور با توجه به تحریم‌های موجود و با مد نظر قرار دادن واقعیات بخش کشاورزی، در نحوه قیمت‌گذاری و خرید تضمینی محصولات تولید شده توسط کشاورزان تجدید‌نظر کرده و به‌گونه‌ای عمل کنند که مشکلات پیش روی فعالان این بخش به حداقل برسد.
