خودنمایی بناهای آجری در میان چادرهای کپری
لیلا مدنی
300 کیلومتر که از شهرستان بشاگرد هرمزگان به سمت جنوب شرق می‌رویم، در لابه لای کوه‌های صعب‌العبور، روستاهای کپری «درنگ مدو» و «گرهون» با چهره‌ای همچون سایر کپرها همراه با مردمانی سیه چرده و فقیر و کودکانی پابرهنه با چره‌هایی آفتاب سوخته و ظاهری نامرتب در کنار زنانی با لباس‌های رنگی کهنه محلی نمایان می‌شود.
روستاییانی که سالهاست عمرشان را در میان کوه‌های عریان سپری می‌کنند. اهالی این کپرهای دورافتاده و محروم حتی از داشتن حداقل امکانات ارتباطی همچون جاده نیز محرومند و زندگیشان جز فقرو تنگدستی بوی دیگری ندارد، اما در این میان تنها امیدشان به ساختمان نوساز مدرسه‌ای است که شاید بتواند مقداری از درد و تالم آنها بکاهد به امید اینکه زندگی فرزندانشان در مسیر علم و دانش تغییری کند.
به گزارش ایسنا، استان هرمزگان پس از سیستان و بلوچستان، دومین استان محروم کشور است که شهرستان بشاگرد یکی از توابع این استان محسوب می‌شود و به لحاظ داشتن مناطق کپری پراکنده و فراوان و مسیرهای صعب العبور، بیشتر از سایر شهرستانها فقر و محرومیت آن خودنمایی می‌کند.
در توصیف گستره شهرستان بشاگرد 10 هزار کیلومتری می‌توان گفت که 480 کیلومتر به سمت شرق، 200 کیلومتر به سمت جنوب و 300 کیلومتر به سمت غرب، پراکندگی ادامه دارد؛ حال آنکه صعب العبور بودن مناطق مذکور و نبود آب آشامیدنی سالم، بهداشت محیط و محل زندگی، فاضلاب، شغل مناسب و غیره مشکلات مردم را چندین برابر کرده است.
اولین روستایی که در ابتدای جاده سنگلاخی و با شیب تند پس از گذر از نخلستان‌های خشک نمایان می‌شود، روستای "درنگ مدو" شهرستان میناب است که پس از ساعت‌ها رانندگی از لابلای کوه‌ها بیرون می‌آید.
کپرهای بیررنگ و مردمانی ساده که با دیدن خبرنگاران ردی از امید در چشمانشان شکل می‌گیرد؛ کپرهایی خالی از سکنه و نیمه فرو ریخته که تنها فرصت کوتاهی برای نگاه کردن به آنها را داشتیم را به سمت ساختمانی نوساز با آجرهای زرد و قرمز ترک می‌کنیم؛ ساختمانی که تنها نشان و نماد از امکانات این محدوده است که مثل چراغی می‌درخشد. ساختمان نوساز با معماری ایرانی اسلامی که برخلاف مدارس شهری با حیاطی بزرگ در دامنه تپه‌های بلند روستای "درنگ مدو" بنا شده است.
«مدرسه راهنمایی شش کلاسه درنگ مدو» که مجتمع آموزشی و پرورشی رضوی نیز محسوب می‌شود، سال 89 احداث شده، اما اگر چه هنوز تنها تجهیزات و امکانات کمک آموزشی آن تکمیل نشده، بلکه تنها سرویس بهداشتی درب باز آن نیز در صورت آوردن آب توسط دانش‌آموزان قابل استفاده است.
و به گفته معلم این مدرسه، نبود قفسه کتاب، موکت نمازخانه و وسایل کمک آموزشی تنها بخشی از مشکلات این مدرسه است به طوری که برای آموزش ریاضی از آجرهای کوچک به جا مانده از احداث ساختمان استفاده می‌شود.
آنچه بیشتر از همه جلب توجه می‌کرد "تابلوی" مدرسه راهنمایی شش کلاسه درنگ مدو بود که اصلا دانش‌آموزی در پایه راهنمایی وجود نداشت و کابری مدرسه بدون تغییر تابلو مورد استفاده دانش‌آموزان چند پایه ابتدایی قرار گرفته بود.
بازدید همین جا به پایان رسید. با مرد میانسالی هم صحبت می‌شوم مشکلات مردم برای مهاجرت به روستاهای نزدیک با امکانات حداقلی را بازگو می‌کند و با زبانی ساده زمینی برای احداث از دولتمردان می‌خواهد و می‌گوید برای احداث خانه در همین روستاها گفته‌اند که یک میلیون و 300 هزار تومان باید پول بدهیم تا دولت نیز با اختصاص یک میلیون 700 هزار تومان برای ما خانه بسازد، اما اینجا همه بیکارند و چنین پولی برای ساخت خانه نداریم.
وی که کودک سه ساله‌اش را در آغوش گرفته، از فقر و تنگدستی، نبود آب برای کشاورزی و ... می‌گوید که تحملش تنها از عهده همان کوه‌های سر به فلک کشیده برمی‌آید.
دیدن گریه کودکان این حوالی که معنی سرگرمی و امکانات را نمی‌دانند و همنشین همیشگی آنها مگسها و زمین خاکی است دردآور است. کودکانی که ظاهر خاکی و کثیف آنها زودتر از چهره معصومشان جلب توجه می‌کند.
روستای یاد شده را به سمت روستای گرهون در 380 کیلومتری میناب ترک می‌کنیم. «مدرسه راهنمایی خیام گرهون» نیز یکی دیگر از مدارسی است که اداره کل نوسازی مدارس استان هرمزگان آن را احداث کرده است. این مدرسه دارای 54 دانش آموز دختر و پسر است که با همان هیجان و کنجاوی و خنده‌های یواشکی، کودکی را در ذهن متبلور می‌کننند.
این کودکان علیرغم اینکه در کپر زندگی می‌کنند و محل زندگیشان از هیچ استاندارد بهداشتی و ایمنی برخوردار نیست، اما ساعتی از روز را در چار دیواری بروی نیمکت‌های نو می‌نشینند و به امیدهای بلندی چشم دوخته‌اند و تقریبا همه دوست داشتند معلم شوند. هر کدام از آینده خود می‌گفتند.
بازدید 15 دقیقه‌ای از این مدرسه هم تمام شد؛ گزارش خبرنگاران اعزامی وزارت آموزش و پرورش به مناطق محروم همین بود.
رضا مدرس مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان درباره وضعیت جمع‌آوری مدارس کپری این مناطق و جایگزینی ساختمان‌های استاندارد آموزشی گفت: بیش از 37 هزار نفر جمعیت آماری شهرستان بشاگرد است که در 10 هزار کیلومتر مربع پراکنده هستند و با توجه به اینکه گستره پراکندگی در این مناطق زیاد بوده و جمعیت ساکن کم است، همواره مشکلاتی برای سازمان نوسازی در احداث مدارس وجود داشته است.
به گفته مدرس، با توجه به صعب‌العبور بودن این مناطق، با مشقت فراوان کلاس‌های پیش ساخته به این مناطق انتقال داده می‌شود، اما با توجه به اینکه هدف آموزش و پرورش ایجاد ساختمان‌های استاندارد آموزشی است، علیرغم دشواری در حمل و نقل مصالح ساختمانی، در این مناطق مدارس خوبی را احداث کند.
به گفته مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان با توجه به اقدامات صورت گرفته در سالهای اخیر و حذف مدارس کپری و ایجاد مدارس نوساز، سطح رشد دانش آموزان بازمانده از تحصیل کاهش یافته و در ابتدایی شاهد کمترین بازمانده از تحصیل در این مناطق هستیم.
مدرس معتقد است: احداث مدارس برای دوره ابتدایی بر اساس قانون یکی از وظایف سازمان نوسازی است، اما برای مقطع راهنمایی و متوسطه بر اساس نیاز مناطق، مدارس احداث می‌شود.
وی همچنین با اشاره به برخی مشکلات مناطق محروم از جمله روستاهای شهرستان بشاگرد گفت: عمده‌ترین مشکل آموزش و پرورش در این مناطق تامین نیروی انسانی به ویژه در دوره دبیرستان و راهنمایی است، چرا که به علت نبود امکانات، استقرار معلمان در این مکان‌ها با مشکل مواجه است، از سوی دیگر صعب‌العبور بودن منطقه رفت و آمد معلمان را دشوار کرده است.
مدرس از ایجاد هنرستان فنی حرفه‌ای در سردشت خبر داد و گفت: هدف از احداث هنرستان فنی حرفه‌ای کمک به کاهش مهاجرت و استفاده از رشته‌های بومی برای اشتغال دانش آموزان است.
مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان همچنین تصریح کرد: سازمان نوسازی در کنار توجه به ساختمان‌های آموزشی استاندارد به دنبال ایجاد فضاهای ورزشی نیز در این مناطق است و مقرر شده یک سالن ورزشی ویژه دانش آموزان در بشاگرد و سردشت احداث شود.
وی همچنین از احداث هنرستان پسرانه شبانه روزی در این شهرستان خبر داد و گفت: در ایام دهه فجر کلنگ احداث این پروژه‌ها زده خواهد شد.
مدرس در ادامه علت عمده کپرنشینی این مناطق را شرایط جغرافیایی آن عنوان و اظهار کرد: علیرغم ساخت مدارس، همچنان در برخی از مناطق مدارس کپری ایجاد می‌شود، چرا که به علت‌های مختلف فرهنگی پس از مدتی اهالی روستا علیرغم داشتن مدرسه از آن منطقه کوچ می‌کنند و به منطقه دیگری می‌روند و انتظار احداث مدرسه در همان منطقه‌ای که ساکن شده‌اند را دارند، این در حالیست که در روستاهای این مناطق چندین مدرسه وجود دارد که استفاده مطلوبی از آنها نمی‌شود.
وی عنوان کرد: با بررسی‌هایی که برای این مناطق صورت گرفته، مقرر شده بر اساس سکونت اهالی روستا مدارس ساخته شود به این نحو که در مناطقی که جمعیت آن حداقل در سه سال گذشته مهاجرت نکرده و حداقل تا پنج سال آینده نیز ماندگار هستند، مدرسه احداث شود.
مدیرکل نوسازی استان هرمزگان همچنین گفت: از سال 85 تا کنون 4865 کلاس تخریبی و غیر استاندارد در این مناطق شناسایی شده که 2521 کلاس بازسازی و نوسازی شده یا در دست اجراست و مقرر شده تا پایان برنامه پنجم بالغ بر 200 میلیارد تومان برای جمع آوری این کلاس‌ها هزینه شود.
وی همچنین عنوان کرد: از سال 84 تاکنون چهار هزار کلاس درس به فضای آموزشی هرمزگان اضافه شده که 1131 مورد آن پرورشی، آموزشی، ورزشی و خوابگاهی بوده و بیش از 210 میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.
مدرس گفت: در حال حاضر 250 پروژه نیز در دست اجرا داریم که برای بهره‌برداری از این پروژه‌ها به بیش از 50 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
عبور از مناطق صعب‌العبور و وضعیت آب و هوایی آن جغرافیا از کشورمان، شاید برای یکبار قابل تحمل باشد و پس از مدتی نیز سختی و مشقت آن فراموش شود، اما زندگی در چنین شرایطی که از امکانات کافی بهداشتی نیز محرومند سخت و دور از تصور است، چرا که به گفته مردمان این روستاها تنها مرکز بهداشت روستاییان نیز اغلب نیمه تعطیل است و به همین دلیل برخی حوادث و تصادفات جرحی منجر به مرگ می‌شود و رساندن بیماران به نزدیکترین مرکز بهداشت بدلیل صعب‌العبور بودن، بسیار دشوار است.
در این میان شاید سازمان نوسازی با تخصیص اعتبارات توانسته مدارسی ایمن، استاندارد و مناسب احداث و عدالت آموزشی را طبق قانون برقرار کند، اما مشکلات بهداشتی، بیکاری، نبود امکانات، آب و خشکسالی ممتد چندین سالهای که ریشه زندگی را در این مناطق خشکانده، همچنان پا برجاست و قصه تلخ کپرنشینان محروم این شهرستان حکایت از دردی قابل مداوا دارد.
منبع: ایسنا
روستاییانی که سالهاست عمرشان را در میان کوه‌های عریان سپری می‌کنند. اهالی این کپرهای دورافتاده و محروم حتی از داشتن حداقل امکانات ارتباطی همچون جاده نیز محرومند و زندگیشان جز فقرو تنگدستی بوی دیگری ندارد، اما در این میان تنها امیدشان به ساختمان نوساز مدرسه‌ای است که شاید بتواند مقداری از درد و تالم آنها بکاهد به امید اینکه زندگی فرزندانشان در مسیر علم و دانش تغییری کند.
در توصیف گستره شهرستان بشاگرد 10 هزار کیلومتری می‌توان گفت که 480 کیلومتر به سمت شرق، 200 کیلومتر به سمت جنوب و 300 کیلومتر به سمت غرب، پراکندگی ادامه دارد؛ حال آنکه صعب العبور بودن مناطق مذکور و نبود آب آشامیدنی سالم، بهداشت محیط و محل زندگی، فاضلاب، شغل مناسب و غیره مشکلات مردم را چندین برابر کرده است.اولین روستایی که در ابتدای جاده سنگلاخی و با شیب تند پس از گذر از نخلستان‌های خشک نمایان می‌شود، روستای "درنگ مدو" شهرستان میناب است که پس از ساعت‌ها رانندگی از لابلای کوه‌ها بیرون می‌آید.
کپرهای بیررنگ و مردمانی ساده که با دیدن خبرنگاران ردی از امید در چشمانشان شکل می‌گیرد؛ کپرهایی خالی از سکنه و نیمه فرو ریخته که تنها فرصت کوتاهی برای نگاه کردن به آنها را داشتیم را به سمت ساختمانی نوساز با آجرهای زرد و قرمز ترک می‌کنیم؛ ساختمانی که تنها نشان و نماد از امکانات این محدوده است که مثل چراغی می‌درخشد. ساختمان نوساز با معماری ایرانی اسلامی که برخلاف مدارس شهری با حیاطی بزرگ در دامنه تپه‌های بلند روستای "درنگ مدو" بنا شده است.
«مدرسه راهنمایی شش کلاسه درنگ مدو» که مجتمع آموزشی و پرورشی رضوی نیز محسوب می‌شود، سال 89 احداث شده، اما اگر چه هنوز تنها تجهیزات و امکانات کمک آموزشی آن تکمیل نشده، بلکه تنها سرویس بهداشتی درب باز آن نیز در صورت آوردن آب توسط دانش‌آموزان قابل استفاده است.
و به گفته معلم این مدرسه، نبود قفسه کتاب، موکت نمازخانه و وسایل کمک آموزشی تنها بخشی از مشکلات این مدرسه است به طوری که برای آموزش ریاضی از آجرهای کوچک به جا مانده از احداث ساختمان استفاده می‌شود.
آنچه بیشتر از همه جلب توجه می‌کرد "تابلوی" مدرسه راهنمایی شش کلاسه درنگ مدو بود که اصلا دانش‌آموزی در پایه راهنمایی وجود نداشت و کابری مدرسه بدون تغییر تابلو مورد استفاده دانش‌آموزان چند پایه ابتدایی قرار گرفته بود.
بازدید همین جا به پایان رسید. با مرد میانسالی هم صحبت می‌شوم مشکلات مردم برای مهاجرت به روستاهای نزدیک با امکانات حداقلی را بازگو می‌کند و با زبانی ساده زمینی برای احداث از دولتمردان می‌خواهد و می‌گوید برای احداث خانه در همین روستاها گفته‌اند که یک میلیون و 300 هزار تومان باید پول بدهیم تا دولت نیز با اختصاص یک میلیون 700 هزار تومان برای ما خانه بسازد، اما اینجا همه بیکارند و چنین پولی برای ساخت خانه نداریم.
وی که کودک سه ساله‌اش را در آغوش گرفته، از فقر و تنگدستی، نبود آب برای کشاورزی و ... می‌گوید که تحملش تنها از عهده همان کوه‌های سر به فلک کشیده برمی‌آید.
دیدن گریه کودکان این حوالی که معنی سرگرمی و امکانات را نمی‌دانند و همنشین همیشگی آنها مگسها و زمین خاکی است دردآور است. کودکانی که ظاهر خاکی و کثیف آنها زودتر از چهره معصومشان جلب توجه می‌کند.
روستای یاد شده را به سمت روستای گرهون در 380 کیلومتری میناب ترک می‌کنیم. «مدرسه راهنمایی خیام گرهون» نیز یکی دیگر از مدارسی است که اداره کل نوسازی مدارس استان هرمزگان آن را احداث کرده است. این مدرسه دارای 54 دانش آموز دختر و پسر است که با همان هیجان و کنجاوی و خنده‌های یواشکی، کودکی را در ذهن متبلور می‌کننند.
این کودکان علیرغم اینکه در کپر زندگی می‌کنند و محل زندگیشان از هیچ استاندارد بهداشتی و ایمنی برخوردار نیست، اما ساعتی از روز را در چار دیواری بروی نیمکت‌های نو می‌نشینند و به امیدهای بلندی چشم دوخته‌اند و تقریبا همه دوست داشتند معلم شوند. هر کدام از آینده خود می‌گفتند.
بازدید 15 دقیقه‌ای از این مدرسه هم تمام شد؛ گزارش خبرنگاران اعزامی وزارت آموزش و پرورش به مناطق محروم همین بود.
رضا مدرس مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان درباره وضعیت جمع‌آوری مدارس کپری این مناطق و جایگزینی ساختمان‌های استاندارد آموزشی گفت: بیش از 37 هزار نفر جمعیت آماری شهرستان بشاگرد است که در 10 هزار کیلومتر مربع پراکنده هستند و با توجه به اینکه گستره پراکندگی در این مناطق زیاد بوده و جمعیت ساکن کم است، همواره مشکلاتی برای سازمان نوسازی در احداث مدارس وجود داشته است.
به گفته مدرس، با توجه به صعب‌العبور بودن این مناطق، با مشقت فراوان کلاس‌های پیش ساخته به این مناطق انتقال داده می‌شود، اما با توجه به اینکه هدف آموزش و پرورش ایجاد ساختمان‌های استاندارد آموزشی است، علیرغم دشواری در حمل و نقل مصالح ساختمانی، در این مناطق مدارس خوبی را احداث کند.
به گفته مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان با توجه به اقدامات صورت گرفته در سالهای اخیر و حذف مدارس کپری و ایجاد مدارس نوساز، سطح رشد دانش آموزان بازمانده از تحصیل کاهش یافته و در ابتدایی شاهد کمترین بازمانده از تحصیل در این مناطق هستیم.
مدرس معتقد است: احداث مدارس برای دوره ابتدایی بر اساس قانون یکی از وظایف سازمان نوسازی است، اما برای مقطع راهنمایی و متوسطه بر اساس نیاز مناطق، مدارس احداث می‌شود.
وی همچنین با اشاره به برخی مشکلات مناطق محروم از جمله روستاهای شهرستان بشاگرد گفت: عمده‌ترین مشکل آموزش و پرورش در این مناطق تامین نیروی انسانی به ویژه در دوره دبیرستان و راهنمایی است، چرا که به علت نبود امکانات، استقرار معلمان در این مکان‌ها با مشکل مواجه است، از سوی دیگر صعب‌العبور بودن منطقه رفت و آمد معلمان را دشوار کرده است.
مدرس از ایجاد هنرستان فنی حرفه‌ای در سردشت خبر داد و گفت: هدف از احداث هنرستان فنی حرفه‌ای کمک به کاهش مهاجرت و استفاده از رشته‌های بومی برای اشتغال دانش آموزان است.
مدیرکل نوسازی مدارس استان هرمزگان همچنین تصریح کرد: سازمان نوسازی در کنار توجه به ساختمان‌های آموزشی استاندارد به دنبال ایجاد فضاهای ورزشی نیز در این مناطق است و مقرر شده یک سالن ورزشی ویژه دانش آموزان در بشاگرد و سردشت احداث شود.
وی همچنین از احداث هنرستان پسرانه شبانه روزی در این شهرستان خبر داد و گفت: در ایام دهه فجر کلنگ احداث این پروژه‌ها زده خواهد شد.
مدرس در ادامه علت عمده کپرنشینی این مناطق را شرایط جغرافیایی آن عنوان و اظهار کرد: علیرغم ساخت مدارس، همچنان در برخی از مناطق مدارس کپری ایجاد می‌شود، چرا که به علت‌های مختلف فرهنگی پس از مدتی اهالی روستا علیرغم داشتن مدرسه از آن منطقه کوچ می‌کنند و به منطقه دیگری می‌روند و انتظار احداث مدرسه در همان منطقه‌ای که ساکن شده‌اند را دارند، این در حالیست که در روستاهای این مناطق چندین مدرسه وجود دارد که استفاده مطلوبی از آنها نمی‌شود.
وی عنوان کرد: با بررسی‌هایی که برای این مناطق صورت گرفته، مقرر شده بر اساس سکونت اهالی روستا مدارس ساخته شود به این نحو که در مناطقی که جمعیت آن حداقل در سه سال گذشته مهاجرت نکرده و حداقل تا پنج سال آینده نیز ماندگار هستند، مدرسه احداث شود.
مدیرکل نوسازی استان هرمزگان همچنین گفت: از سال 85 تا کنون 4865 کلاس تخریبی و غیر استاندارد در این مناطق شناسایی شده که 2521 کلاس بازسازی و نوسازی شده یا در دست اجراست و مقرر شده تا پایان برنامه پنجم بالغ بر 200 میلیارد تومان برای جمع آوری این کلاس‌ها هزینه شود.
وی همچنین عنوان کرد: از سال 84 تاکنون چهار هزار کلاس درس به فضای آموزشی هرمزگان اضافه شده که 1131 مورد آن پرورشی، آموزشی، ورزشی و خوابگاهی بوده و بیش از 210 میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.
مدرس گفت: در حال حاضر 250 پروژه نیز در دست اجرا داریم که برای بهره‌برداری از این پروژه‌ها به بیش از 50 میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.
عبور از مناطق صعب‌العبور و وضعیت آب و هوایی آن جغرافیا از کشورمان، شاید برای یکبار قابل تحمل باشد و پس از مدتی نیز سختی و مشقت آن فراموش شود، اما زندگی در چنین شرایطی که از امکانات کافی بهداشتی نیز محرومند سخت و دور از تصور است، چرا که به گفته مردمان این روستاها تنها مرکز بهداشت روستاییان نیز اغلب نیمه تعطیل است و به همین دلیل برخی حوادث و تصادفات جرحی منجر به مرگ می‌شود و رساندن بیماران به نزدیکترین مرکز بهداشت بدلیل صعب‌العبور بودن، بسیار دشوار است.
در این میان شاید سازمان نوسازی با تخصیص اعتبارات توانسته مدارسی ایمن، استاندارد و مناسب احداث و عدالت آموزشی را طبق قانون برقرار کند، اما مشکلات بهداشتی، بیکاری، نبود امکانات، آب و خشکسالی ممتد چندین سالهای که ریشه زندگی را در این مناطق خشکانده، همچنان پا برجاست و قصه تلخ کپرنشینان محروم این شهرستان حکایت از دردی قابل مداوا دارد.
منبع: ایسنا
