آموزش و پرورش؛ تمركز بر تغييرات شكلی
شيرزاد عبداللهی
به گفته يوسف نوري، رييس مركز آمار آموزش و پرورش، تاكنون حدود 11 ميليون و 580 هزار دانش آموز در مقاطع پيش دبستاني، ابتدايي، راهنمايي و متوسطه و پيش دانشگاهي ثبت نام كرده اند. به نظر مي رسد اين آمار با تغييرات جزيي نهايي شود. امسال هم سير كاهش جمعيت دانش آموزي به روال 12 سال گذشته ادامه داشته است.
سال تحصيلي 91- 90 طبق آمار رسمي تعداد دانش آموزان 12 ميليون و 400 هزار تن بود. كاهش آمار دانش آموزان از 13 سال پيش آغاز شد. در نيمه اول دهه 70 ورود متولدين دهه 60، آموزش و پرورش را با كمبود معلم و ساختمان مدرسه روبه رو كرد تا جايي كه برخي مدارس سه شيفته شدند. تعداد دانش آموزان ايراني در سال تحصيلي 78- 77 به مرز 19 ميليون نفر رسيد. اين بالاترين آمار دانش آموزان ايراني در طول تاريخ بود. از آن پس سير نزولي آغاز شده و تاكنون ادامه داشته است. در 14- 13 سال اخير به طور متوسط سالانه 500 هزار تن از تعداد دانش آموزان مشغول به تحصيل كاسته شده است. عامل اصلي كاهش، سياست هاي كنترل جمعيت از آغاز دهه 70 شمسي و تمايل خانواده هاي شهري به داشتن فرزند كمتر بوده است.
در واقع متولدين دهه 60 كه از نظر جامعه شناسان، دهه انفجار جمعيت ناميده مي شود، از سال 77 به تدريج از آموزش و پرورش خارج و وارد دانشگاه شدند. در سال هاي اخير تعداد كودكان واجب التعليم شش ساله در حد يك ميليون و 300 هزار تن ثابت مانده است. كاهش جمعيت دانش آموزي فرصت مناسبي در اختيار وزارت آموزش و پرورش قرار داده كه برنامه هايي براي ارتقاي كيفيت آموزشي و پرورشي تهيه و اجرا كند. اين روند نزولي به زودي متوقف مي شود. متولدين دهه 60 اكنون در سن ازدواج و باروري هستند و در سال هاي آينده بار ديگر با افزايش تعداد دانش آموزان مواجه خواهيم شد.
به نظر مي رسد مسوولان آموزش و پرورش با تمركز بر تغييرات شكلي مانند كوتاه و بلند كردن طول دوره هاي تحصيلي از اين فرصت طلايي استفاده چنداني نمي كنند. نكات ديگري هم در اين آمار بااهميت است. به عنوان مثال پوشش تحصيلي دختران و پسران به هم نزديك تر شده است. بالارفتن نرخ پوشش تحصيلي دختران يكي از شاخص هاي مهم توسعه نيروي انساني است و كشور ما از اين نظر وضعيت بسيار خوبي دارد. آمار كودكان بازمانده از تحصيل، چه آنهايي كه اصولاوارد مدرسه نشده اند و چه كودكاني كه در نيمه راه مدرسه را رها كرده اند، در اين گزارش مفقود است. ضريب پوشش تحصيلي كودكان واجب التعليم در دوره تحصيلات عمومي از فاكتورهاي مهم توسعه نيروي انساني است. دوره تحصيلات عمومي و اجباري در ايران تاكنون هشت سال يعني تا پايان دوره راهنمايي بوده كه با اجراي طرح 3-3-6 يك سال به طول دوره تحصيلات عمومي اضافه مي شود كه اين نيز يك تغيير مثبت است.
مطابق قانون، تحصيلات عمومي براي همه كودكان ايراني اجباري و رايگان است. نكته ديگري كه بسيار تامل برانگيز است، آمار بسيار پايين كودكاني است كه در دوره پيش دبستاني نام نويسي كرده اند. به گفته يوسف نوري، رييس مركز آمار آموزش و پرورش، تعداد كودكان پيش دبستاني 91 هزار نفر است. در نظام جديد آموزشي 3-3-6 كه از امسال اجرا مي شود، دوره پيش دبستاني به عنوان دوره آموزشي غيررسمي و غيراجباري محسوب مي شود كه برگزاري آن، بر عهده بخش غيردولتي است، اما سياستگذاري و توليد محتواي آموزشي مراكز پيش دبستاني بر عهده آموزش و پرورش است. دوره يك ساله پيش دبستاني كودكان پنج ساله را شامل مي شود كه تعداد آنها حدود يك ميليون و 300 هزار نفر است. اگر واقعا تعداد كودكان ثبت نام كرده در دوره پيش دبستاني 91 هزار نفر باشد، تنها هفت درصد كودكان پنج ساله، دوره پيش دبستاني را مي گذرانند و اين براي آموزش و پرورش يك پسرفت بزرگ است.
نتيجه پولي شدن دوره پيش دبستاني باعث محروم شدن كودكان به ويژه كودكان مناطق محروم از حضور در اين دوره بااهميت است. نكته ديگري كه در اين آمار اهميت دارد، نسبت دانش آموزان شهري و روستايي است. حدود 25 درصد دانش آموزان كشور در مدارس روستايي تحصيل مي كنند كه نشانه گسترش باز هم بيشتر شهرنشيني در ايران است. البته از زاويه ديگري هم اين نسبت قابل توجه است. به دليل كمبود امكانات تحصيلي مقاطع راهنمايي و دبيرستان در روستاها، بخشي از كودكان روستايي براي ادامه تحصيل در مدارس شهري ثبت نام مي كنند. مدير كل آمار وزارت آموزش و پرورش به تعداد مدارس كشور، تعداد ساختمان هاي مدارس و تعداد معلمان در سال جديد اشاره نكرده است كه به نظر مي رسد حدود صد هزار ساختمان مدرسه در كشور وجود داشته باشد و با توجه به آمار 120 هزار واحدي مدارس دولتي حدود 20 درصد مدارس به صورت دونوبتي، يعني دو مدرسه در يك ساختمان برگزار مي شوند. تعداد معلمان كشور هم حدود 930 هزار نفر است. حدود 900 هزار دانش آموز هم در مدارس غيردولتي ثبت نام كرده اند كه كمتر از 8 درصد كل دانش آموزان را تشكيل مي دهند.
منبع: اعتماد
سال تحصيلي 91- 90 طبق آمار رسمي تعداد دانش آموزان 12 ميليون و 400 هزار تن بود. كاهش آمار دانش آموزان از 13 سال پيش آغاز شد. در نيمه اول دهه 70 ورود متولدين دهه 60، آموزش و پرورش را با كمبود معلم و ساختمان مدرسه روبه رو كرد تا جايي كه برخي مدارس سه شيفته شدند. تعداد دانش آموزان ايراني در سال تحصيلي 78- 77 به مرز 19 ميليون نفر رسيد. اين بالاترين آمار دانش آموزان ايراني در طول تاريخ بود. از آن پس سير نزولي آغاز شده و تاكنون ادامه داشته است. در 14- 13 سال اخير به طور متوسط سالانه 500 هزار تن از تعداد دانش آموزان مشغول به تحصيل كاسته شده است. عامل اصلي كاهش، سياست هاي كنترل جمعيت از آغاز دهه 70 شمسي و تمايل خانواده هاي شهري به داشتن فرزند كمتر بوده است.
در واقع متولدين دهه 60 كه از نظر جامعه شناسان، دهه انفجار جمعيت ناميده مي شود، از سال 77 به تدريج از آموزش و پرورش خارج و وارد دانشگاه شدند. در سال هاي اخير تعداد كودكان واجب التعليم شش ساله در حد يك ميليون و 300 هزار تن ثابت مانده است. كاهش جمعيت دانش آموزي فرصت مناسبي در اختيار وزارت آموزش و پرورش قرار داده كه برنامه هايي براي ارتقاي كيفيت آموزشي و پرورشي تهيه و اجرا كند. اين روند نزولي به زودي متوقف مي شود. متولدين دهه 60 اكنون در سن ازدواج و باروري هستند و در سال هاي آينده بار ديگر با افزايش تعداد دانش آموزان مواجه خواهيم شد.
به نظر مي رسد مسوولان آموزش و پرورش با تمركز بر تغييرات شكلي مانند كوتاه و بلند كردن طول دوره هاي تحصيلي از اين فرصت طلايي استفاده چنداني نمي كنند. نكات ديگري هم در اين آمار بااهميت است. به عنوان مثال پوشش تحصيلي دختران و پسران به هم نزديك تر شده است. بالارفتن نرخ پوشش تحصيلي دختران يكي از شاخص هاي مهم توسعه نيروي انساني است و كشور ما از اين نظر وضعيت بسيار خوبي دارد. آمار كودكان بازمانده از تحصيل، چه آنهايي كه اصولاوارد مدرسه نشده اند و چه كودكاني كه در نيمه راه مدرسه را رها كرده اند، در اين گزارش مفقود است. ضريب پوشش تحصيلي كودكان واجب التعليم در دوره تحصيلات عمومي از فاكتورهاي مهم توسعه نيروي انساني است. دوره تحصيلات عمومي و اجباري در ايران تاكنون هشت سال يعني تا پايان دوره راهنمايي بوده كه با اجراي طرح 3-3-6 يك سال به طول دوره تحصيلات عمومي اضافه مي شود كه اين نيز يك تغيير مثبت است.
مطابق قانون، تحصيلات عمومي براي همه كودكان ايراني اجباري و رايگان است. نكته ديگري كه بسيار تامل برانگيز است، آمار بسيار پايين كودكاني است كه در دوره پيش دبستاني نام نويسي كرده اند. به گفته يوسف نوري، رييس مركز آمار آموزش و پرورش، تعداد كودكان پيش دبستاني 91 هزار نفر است. در نظام جديد آموزشي 3-3-6 كه از امسال اجرا مي شود، دوره پيش دبستاني به عنوان دوره آموزشي غيررسمي و غيراجباري محسوب مي شود كه برگزاري آن، بر عهده بخش غيردولتي است، اما سياستگذاري و توليد محتواي آموزشي مراكز پيش دبستاني بر عهده آموزش و پرورش است. دوره يك ساله پيش دبستاني كودكان پنج ساله را شامل مي شود كه تعداد آنها حدود يك ميليون و 300 هزار نفر است. اگر واقعا تعداد كودكان ثبت نام كرده در دوره پيش دبستاني 91 هزار نفر باشد، تنها هفت درصد كودكان پنج ساله، دوره پيش دبستاني را مي گذرانند و اين براي آموزش و پرورش يك پسرفت بزرگ است.
نتيجه پولي شدن دوره پيش دبستاني باعث محروم شدن كودكان به ويژه كودكان مناطق محروم از حضور در اين دوره بااهميت است. نكته ديگري كه در اين آمار اهميت دارد، نسبت دانش آموزان شهري و روستايي است. حدود 25 درصد دانش آموزان كشور در مدارس روستايي تحصيل مي كنند كه نشانه گسترش باز هم بيشتر شهرنشيني در ايران است. البته از زاويه ديگري هم اين نسبت قابل توجه است. به دليل كمبود امكانات تحصيلي مقاطع راهنمايي و دبيرستان در روستاها، بخشي از كودكان روستايي براي ادامه تحصيل در مدارس شهري ثبت نام مي كنند. مدير كل آمار وزارت آموزش و پرورش به تعداد مدارس كشور، تعداد ساختمان هاي مدارس و تعداد معلمان در سال جديد اشاره نكرده است كه به نظر مي رسد حدود صد هزار ساختمان مدرسه در كشور وجود داشته باشد و با توجه به آمار 120 هزار واحدي مدارس دولتي حدود 20 درصد مدارس به صورت دونوبتي، يعني دو مدرسه در يك ساختمان برگزار مي شوند. تعداد معلمان كشور هم حدود 930 هزار نفر است. حدود 900 هزار دانش آموز هم در مدارس غيردولتي ثبت نام كرده اند كه كمتر از 8 درصد كل دانش آموزان را تشكيل مي دهند.
منبع: اعتماد
