بارزانی در آنکارا مالکی در تهران
دیپلماسی ایرانی نوشت:
نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق در حالی روز یکشنبه 3 اردیبهشت وارد تهران می‌شود که منابع خبری صحبت از درگیری لفظی او با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه می‌دهند. اردوغان روز 19 آوریل پس از دیدار با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق مالکی را به باد انتقاد گرفت و او را متهم به ایجاد درگیری طایفه‌ای برای حفظ قدرت کرد. وی گفت: « مالکی با تلاش برای به دست گرفتن قدرت در عراق تنش‌های مذهبی میان شیعه و سنی و کرد را تقویت می‌کند.»
اظهارات اردوغان را مالکی به تندی جواب داد. وی خطاب به او گفت: «آقای اردوغان با ایراد این اظهارات در حقیقت اعتبار سیاسی ترکیه را زیر سوال می‌برد و به مصالح کشورش ضربه می‌زند.»
حقیقت این است که روابط آنکارا – بغداد مدتی است که دیگر همانند سابق حسنه نیست. با آغاز بحران سوریه و جانب‌داری دولت اردوغان از مخالفان اسد و در مقابل حمایت قاطع بغداد از دمشق در کنار ایران، روسیه و چین روابط ترکیه و عراق نیز رو به تیرگی نهاد. پس از آن که آنکارا مواضع عراق در قبال سوریه را فهمید، همانند دیگر کشورهای عربی و غربی از در اعتراض از عراق بر آمد و از این که مالکی از بشار اسد حمایت می‌کرد، ابراز ناخرسندی کرد. اما دو طرف تلاش می‌کردند که موضوع اختلافاتشان را چندان رسانه‌ای نکنند و از کنار انتقادهایی که از یکیدیگر می‌کردند به آرامی بگذرند.
اما تنش‌ها مجددا زمانی فزونی گرفت که هیئت قضایی عراق برای تحت پیگرد قرار گرفتن طارق الهاشمی، معاون رئیس جمهوری حکم قضایی صادر کرد. طارق الهاشمی که یک چهره بارز سنی به حساب می‌آید متهم است که در چندین حادثه تروریستی دست داشته و دستور به قتل و ترور چندین نفر از جمله چهره‌های سیاسی و نمایندگان پارلمان عراقی داده است. هنگامی که این خبر منتشر شد، اردوغان به انتقاد از مالکی بر آمد و او را متهم کرد که قصد ناآرام ساختن فضای سیاسی عراق برای بهره‌برداری فردی از آن دارد.
اظهارات اردوغان زمانی بیشتر رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت که سران العراقیه از جمله ایاد علاوی، رئیس این فهرست نیز به ترکیه رفت و آمد کردند که همین مساله بر حساسیت دخالت ترکیه در امور داخلی عراق افزود. العراقیه تلاش می‌کرد آنکارا را تحریک کند تا به مالکی فشار بیاورد که یا از قدرت کنار رود یا بپذیرد که با العراقیه کنار بیاید و قدرت را به طور واقعی با آن تقسیم کند. تا قبل از این که الهاشمی از عراق خارج شود فشارهای ترکیه راه به جایی نبردند. اما هنگامی که طارق الهاشمی از اقلیم کردستان خارج شد و به قطر رفت و چند روز پس از آن راهی ترکیه شد و با مقام‌های ترک دیدار کرد، روابط آنکارا – بغداد به طور جدی وارد تنش شد. بغداد رسما از این که آنکارا میزبان الهاشمی شده انتقاد کرد و از آنکارا خواست که به حقوق قضایی عراق احترام بگذارد و وی را در خاک خود نپذیرد.
دولت عراق به آنکارا اطلاع داد که طارق الهاشمی تحت پیگرد قضایی است و از اینترپل خواسته شده که او را بازداشت کند. اما اعتراض‌های عراقی‌ها راه به جایی نبردند. اردوغان بلافاصله پس از بازگشتش از پکن که بر سر سوریه به آن‌جا رفته بود با الهاشمی دیدار کرد و به دل‌جویی و ابراز هم‌دردی با او پرداخت. حتی خبری در مطبوعات ترکیه منتشر شد مبنی بر این که مسئولان ترک به الهاشمی گفته‌اند که او همانند یک شهروند ترک هر چقدر که بخواهد می‌تواند در کشورشان بماند.
الهاشمی نیز تلاش کرد فرصت را غنیمت شمرده و در آنکارا در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که در فکر تاسیس اقلیمی بزرگ همانند کردستان در خاک عراق است که متشکل از تکریت، الانبار و موصل می‌شود و برای این کار حمایت عربستان و قطر را نیز دارد و تلاش می‌کند که حمایت ترکیه را نیز کسب کند.
از سویی در تحولات داخلی عراق، روابط اربیل با بغداد نیز به شدت آشفته شده است. پس از خروج الهاشمی از اربیل و رفتنش به قطر، مالکی از این که بارزانی تا این اندازه در قبال الهاشمی کوتاه آمد، به شدت ناخرسند شد که نتیجه این ناخرسندی تبادل آتش کلامی میان او با بارزانی بود که همچنان هم ادامه دارد.
حالا در بحبوحه این تنش‌ها بارزانی به ترکیه رفته و در حالی که تلاش می‌کند که دل مقام‌های ترک را به دست آورد و دولت ترکیه را در صف مخالفان مالکی قرار دهد، می‌خواهد از آب گل‌آلود نیز ماهی بگیرد. بارزانی می‌خواهد در مقابل گرداندن میدان رقابت‌های سیاسی علیه مالکی امتیازهایی که به دنبالشان است را نیز کسب کند.
حالا طرفداران مالکی نیز چه در پارلمان و چه در دولت به انتقاد شدید از ترکیه پرداخته‌اند و شخص اردوغان را متهم می‌کنند که درصدد تبدیل شدن به رهبری برای اهل تسنن عراق است. حتی عده‌ای از آنها اردوغان را متهم کرده‌اند که در کنار قطر و عربستان تلاش می‌کند تا طرح توطئه صهیونیست‌ها برای منطقه را عملی کند و حالا نوبت به عراق رسیده است.
در چنین فضایی نوری مالکی فردا به تهران می‌آید تا با مقام‌های ارشد ایرانی، حامیان اصلی او در عراق به رایزنی بپردازد. این که نتیجه این دیدارها چه خواهد شد، معلوم نیست ولی از اظهارات پیشاپیش مقام‌های عراقی این گونه برداشت می‌شود که باید در روزهای آینده شاهد تحولاتی تازه در عراق باشیم. مالکی با نزدیک شدن به زمان انتخابات استانداری‌ها که قرار است شش ماه دیگر برگراز شود خود را برای یک رقابت تنگاتنگ انتخاباتی آماده می‌کند. از این رو رایزنی‌های او می‌تواند بسیار گسترده و مهم باشد.
نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق در حالی روز یکشنبه 3 اردیبهشت وارد تهران می‌شود که منابع خبری صحبت از درگیری لفظی او با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه می‌دهند. اردوغان روز 19 آوریل پس از دیدار با مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق مالکی را به باد انتقاد گرفت و او را متهم به ایجاد درگیری طایفه‌ای برای حفظ قدرت کرد. وی گفت: « مالکی با تلاش برای به دست گرفتن قدرت در عراق تنش‌های مذهبی میان شیعه و سنی و کرد را تقویت می‌کند.»
اظهارات اردوغان را مالکی به تندی جواب داد. وی خطاب به او گفت: «آقای اردوغان با ایراد این اظهارات در حقیقت اعتبار سیاسی ترکیه را زیر سوال می‌برد و به مصالح کشورش ضربه می‌زند.»
حقیقت این است که روابط آنکارا – بغداد مدتی است که دیگر همانند سابق حسنه نیست. با آغاز بحران سوریه و جانب‌داری دولت اردوغان از مخالفان اسد و در مقابل حمایت قاطع بغداد از دمشق در کنار ایران، روسیه و چین روابط ترکیه و عراق نیز رو به تیرگی نهاد. پس از آن که آنکارا مواضع عراق در قبال سوریه را فهمید، همانند دیگر کشورهای عربی و غربی از در اعتراض از عراق بر آمد و از این که مالکی از بشار اسد حمایت می‌کرد، ابراز ناخرسندی کرد. اما دو طرف تلاش می‌کردند که موضوع اختلافاتشان را چندان رسانه‌ای نکنند و از کنار انتقادهایی که از یکیدیگر می‌کردند به آرامی بگذرند.
اما تنش‌ها مجددا زمانی فزونی گرفت که هیئت قضایی عراق برای تحت پیگرد قرار گرفتن طارق الهاشمی، معاون رئیس جمهوری حکم قضایی صادر کرد. طارق الهاشمی که یک چهره بارز سنی به حساب می‌آید متهم است که در چندین حادثه تروریستی دست داشته و دستور به قتل و ترور چندین نفر از جمله چهره‌های سیاسی و نمایندگان پارلمان عراقی داده است. هنگامی که این خبر منتشر شد، اردوغان به انتقاد از مالکی بر آمد و او را متهم کرد که قصد ناآرام ساختن فضای سیاسی عراق برای بهره‌برداری فردی از آن دارد.
اظهارات اردوغان زمانی بیشتر رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت که سران العراقیه از جمله ایاد علاوی، رئیس این فهرست نیز به ترکیه رفت و آمد کردند که همین مساله بر حساسیت دخالت ترکیه در امور داخلی عراق افزود. العراقیه تلاش می‌کرد آنکارا را تحریک کند تا به مالکی فشار بیاورد که یا از قدرت کنار رود یا بپذیرد که با العراقیه کنار بیاید و قدرت را به طور واقعی با آن تقسیم کند. تا قبل از این که الهاشمی از عراق خارج شود فشارهای ترکیه راه به جایی نبردند. اما هنگامی که طارق الهاشمی از اقلیم کردستان خارج شد و به قطر رفت و چند روز پس از آن راهی ترکیه شد و با مقام‌های ترک دیدار کرد، روابط آنکارا – بغداد به طور جدی وارد تنش شد. بغداد رسما از این که آنکارا میزبان الهاشمی شده انتقاد کرد و از آنکارا خواست که به حقوق قضایی عراق احترام بگذارد و وی را در خاک خود نپذیرد.
دولت عراق به آنکارا اطلاع داد که طارق الهاشمی تحت پیگرد قضایی است و از اینترپل خواسته شده که او را بازداشت کند. اما اعتراض‌های عراقی‌ها راه به جایی نبردند. اردوغان بلافاصله پس از بازگشتش از پکن که بر سر سوریه به آن‌جا رفته بود با الهاشمی دیدار کرد و به دل‌جویی و ابراز هم‌دردی با او پرداخت. حتی خبری در مطبوعات ترکیه منتشر شد مبنی بر این که مسئولان ترک به الهاشمی گفته‌اند که او همانند یک شهروند ترک هر چقدر که بخواهد می‌تواند در کشورشان بماند.
الهاشمی نیز تلاش کرد فرصت را غنیمت شمرده و در آنکارا در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که در فکر تاسیس اقلیمی بزرگ همانند کردستان در خاک عراق است که متشکل از تکریت، الانبار و موصل می‌شود و برای این کار حمایت عربستان و قطر را نیز دارد و تلاش می‌کند که حمایت ترکیه را نیز کسب کند.
از سویی در تحولات داخلی عراق، روابط اربیل با بغداد نیز به شدت آشفته شده است. پس از خروج الهاشمی از اربیل و رفتنش به قطر، مالکی از این که بارزانی تا این اندازه در قبال الهاشمی کوتاه آمد، به شدت ناخرسند شد که نتیجه این ناخرسندی تبادل آتش کلامی میان او با بارزانی بود که همچنان هم ادامه دارد.
حالا در بحبوحه این تنش‌ها بارزانی به ترکیه رفته و در حالی که تلاش می‌کند که دل مقام‌های ترک را به دست آورد و دولت ترکیه را در صف مخالفان مالکی قرار دهد، می‌خواهد از آب گل‌آلود نیز ماهی بگیرد. بارزانی می‌خواهد در مقابل گرداندن میدان رقابت‌های سیاسی علیه مالکی امتیازهایی که به دنبالشان است را نیز کسب کند.
حالا طرفداران مالکی نیز چه در پارلمان و چه در دولت به انتقاد شدید از ترکیه پرداخته‌اند و شخص اردوغان را متهم می‌کنند که درصدد تبدیل شدن به رهبری برای اهل تسنن عراق است. حتی عده‌ای از آنها اردوغان را متهم کرده‌اند که در کنار قطر و عربستان تلاش می‌کند تا طرح توطئه صهیونیست‌ها برای منطقه را عملی کند و حالا نوبت به عراق رسیده است.
در چنین فضایی نوری مالکی فردا به تهران می‌آید تا با مقام‌های ارشد ایرانی، حامیان اصلی او در عراق به رایزنی بپردازد. این که نتیجه این دیدارها چه خواهد شد، معلوم نیست ولی از اظهارات پیشاپیش مقام‌های عراقی این گونه برداشت می‌شود که باید در روزهای آینده شاهد تحولاتی تازه در عراق باشیم. مالکی با نزدیک شدن به زمان انتخابات استانداری‌ها که قرار است شش ماه دیگر برگراز شود خود را برای یک رقابت تنگاتنگ انتخاباتی آماده می‌کند. از این رو رایزنی‌های او می‌تواند بسیار گسترده و مهم باشد.
