شرح مفصل اقتصاد ایران در این هفته
ظهور و سقوط هفتگی غول سکه و ارز
این هفته، غول سکه و ارز ظهور کرد و سپس سقوط؛ دولت پس از سکوتی طولانی از راه رسید و خبرهای مهم اقتصاد را اعلام کرد. بازار مسکن و صنعت هم اخبار مهمی داشت، ولی پیش از این‌ها، خبر تحریم‌های جدید غرب اعلام شد که کارایی آنها مورد تردید قرار گرفت.
سرویس اقتصادی ـ اقتصاد ایران در این هفته شاهد فراز و نشیب‌های فراوانی بود، ولی بیش از هر چیزی زیر سایه صعود و سقوط قیمت ارز و سکه قرار داشت. مهمترین رخدادهای اقتصاد ایران در این هفته به روایت «تابناک» از این قرار است:
بازار سکه و ارز: صعود و سقوط
به گزارش فارس، ظهر پنجشنبه، بهای سکه تمام بهار آزادی با پنج هزار تومان کاهش نسبت به بعد از ظهر روز گذشته به 795 هزار تومان و بهای نیم سکه بهار آزادی نیز به 398 هزار تومان و قیمت ربع بهار آزادی به دویست هزار تومان رسید.
بر پایه این گزارس، بهای دلار نیز که به ۲۲۰۰ تومان رسیده بود، پنجشنبه ظهر به 1730 تومان رسید.
در آخرین ساعات عصر پنجشنبه نیز رئیس اتحادیه کشوری طلا در مصاحبه با واحد مرکزی خبر گفت: هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید ساعت ۱۷ امروز در بازار آزاد ۷۱۵ هزار تومان فروخته شد که در مقایسه با ساعت ۱۴ امروز ۹۰ هزار تومان کاهش یافت.
وی بهای نیم سکه را در بازار آزاد امروز در همین ساعت با ۳۰ هزار تومان کاهش ۳۷۰ و ربع سکه را با ۱۵ هزار تومان کاهش ۱۷۵ هزار تومان اعلام کرد.
بسته سیاستی ـ نظارتی جدید نظام بانکی کشور
رئیس کل بانک مرکزی بسته سیاستی ـ نظارتی جدید نظام بانکی کشور را برای اجرا به بانک‌های کشور ابلاغ کرد و خواستار همکاری بانکها برای کنترل بازار سکه و ارز شد.بهمنی با اشاره به حساس بودن شرایط کنونی کشور و لزوم همکاری همه بانکها و مؤسسات اعتباری برای عبور از این شرایط گفت: متأسفانه در این برهه، مشکلاتی پدید آمده است، ولی بانک مرکزی با همه توان و همیاری بانکها قطعا با قدرت از این مرحله گذر خواهد کرد.
رئیس کل بانک مرکزی درباره ارزی که توسط بانکها به صرافی‌ها تخصیص داده می‌شود، بیان کرد: اگر بانکها ارزی به صرافی‌ها اختصاص دادند، باید کنترل نمایند، این ارز برای چه منظوری به کار گرفته می‌شود و مشخص نمایند در چه بخشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با انتقاد از عدم سیستم یکپارچه اطلاعات اعتباری بانکها اظهار داشت: بانکها و مؤسسات اعتباری، باید سریع با تشکیل یک کارگروه در این مورد اقدامات لازم را در دستور کار خود قرار دهند.
وی با تأکید بر کنترل گشایش اعتبارات توسط بانکها بیان داشت: همه بانکها باید با ثبت صوری گشایش اعتبارات به شدت برخورد نمایند که البته با ابلاغ دستورالعمل LC داخلی توسط بانک مرکزی به بانکها کمک شایانی در این زمینه شده است.
نرخ سود بانکی
چهارشنبه صبح، وزیر اقتصاد از موافقت رئیس جمهور با مصوبه افزایش نرخ سود بانکی بیش از نرخ تورم خبر داد و گفت: بر این اساس رئیس کل بانک مرکزی مکلف شد که هر چه سریعتر مصوبه شورا را برای اجرا به بانکها ابلاغ نماید. شورای پول و اعتبار در جلسه 21 دی ماه سال جاری خود نرخ سود سپرده‌های بانکی را به بیش از نرخ تورم (20.6 درصد) یعنی 21 درصد افزایش داده بود.
یک مقام آگاه در بانک مرکزی خبر داد: نرخ سود عقود مبادله‌ای بر اساس مصوبه اخیر شورای پول و اعتبار که به تأیید رئیس جمهور هم رسیده، بین 12 تا 15 درصد و نرخ سود عقود مشارکت۲۱ درصد خواهد بود. همچنین نرخ سود عقود مشارکتی نیز ۲۰ درصد تعیین شده است.
تک‌نرخی شدن ارز
در چهارشنبه پر خبر این هفته اعلام شد، بانک مرکزی می‌خواهد ارز را تک نرخی کند تا زمینه ایجاد رانت و فساد را بین ببرد؛ رانت و فساد گسترده‌ای که بازار ارز با آن دست و پنجه نرم می‌کند.
در حالی که خبرهای اولیه حکایت از این داشت که دلار در محدوده قیمتی 1420 تومان تک نرخی خواهد شد، بهمنی ظهر پنجشنبه گفت: بنا بر محاسبات كارشناسان بانك مركزی، نرخ ارز 12 هزار و 260 ریال است؛ بنابراین، همه به گشایش‌های اعتبار، حواله‌ها و واردات كالا با این نرخ انجام می‌شود.
همین قیمت، قیمت احتمالی ارز در بودجه 91 نیز خواهد بود.
این در حالی است که سید شمس الدین حسینی در مورد نرخ دلار در لایحه بودجه سال آینده گفته بود: نرخ دلار در لایحه بودجه سال ۹۱ کمی بیش از ۱۰۵۰ تومان در نظر گرفته و پیش از این اعلام شده بود که بهای هر بشکه نفت خام در لایحه بودجه سال ۹۱ بین ۸۵ دلار تا ۹۰ دلار تعیین شده است.
پیش فروش سکه با نرخ‌های گردشی
بانک مرکزی که تا هفته گذشته سکه را با نرخ 546 هزار تومان پیش فروش می‌کرد با افزایش نرخ سکه در بازار، قیمت‌های شناور را برای سکه اعلام کرد که براین اساس، هر هفته نرخ‌های جدیدی برای پیش فروش سکه از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود.
برای هفته جاری، قیمت پیش فروش سکه طرح جدید با تحویل شش ماهه، 5 میلیون و 989 هزار ریال و با تحویل چهار ماهه 6 میلیون و 274 هزار ریال بدون احتساب مالیات بر ارزش افزوده است. پیش فروش سکه در فاز دوم به صورت نامحدود به اشخاص حقیقی خواهد بود، تنها محدودیت آن عدم پیش فروش به حقوقی‌هاست.
گزارش تورم سال 1389
این هفته مركز آمار ايران گزارشي را با نام «نرخ تورم و شاخص قيمت كالاها و خدمات مصرفي خانوارهاي كل كشور (نرخ تورم ملي و شاخص ملي)» براي سال‌هاي 1381 تا 1389 منتشر كرد كه ارقام جديد و متفاوتي نسبت به آنچه پيش از اين درباره تورم منتشر كرده بود در آن ديده مي‌شود.
بنا بر گزارشي كه مركز آمار پيش از اين براي فروردين سال1386 تا ارديبهشت سال جاري منتشر كرده بود، تورم اسفند ماه سال 1389 براي نقاط شهري عددي معادل 13.9 درصد اعلام شده بود، در حالي كه در گزارش جديد نرخ تورم ملي قيمت كالاها و خدمات مصرفي خانوارهاي كشور كه در واقع تلفيقي از تورم نقاط شهري و روستايي است براي دوازده ماهه منتهي به اسفند سال 1389، عددي معادل 15.2 درصد اعلام شده است.
اين در حالي است كه بانك مركزي پيش از اين نرخ تورم در سال 1389 نسبت به سال 1388(دوازده ماه منتهي به اسفند ماه 1389 نسبت به دوازده ماه منتهي به اسفند ماه 1388) را معادل 12.4 درصد اعلام كرده بود.
بازار و صنعت
آن بخش از بازار که متکی به واردات است، در نتیجه نوسانات شدید قیمت ارز هفته ملتهبی را گذراند. افزایش قیمت بعضی کالاها و به ویژه تجهیزات الکترونیکی و رایانه جدی‌تر بود.
خبر مهمی که در سایه التهابات بازار ارز و سکه کمتر مورد توجه قرار گرفت، آماده شدن لایحه شرح وظایف و اختیارات وزارت تازه راه‌اندازی صنعت، معدن و تجارت بود که معاون این وزارت‌خانه از فرستادن لایحه شرح وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت به دولت خبر داد.
بخش مسکن، شهرک پرند و سقف جدید تسهیلات مسکن
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه افزایش قیمت ارز تأثیری بر قیمت ساخت و ساز مسکن ندارد، گفت: واجدین شرایط در شهر جدید پرند برای واحد یک خوابه با 4 میلیون و 600 هزار تومان، دو خوابه با 11 میلیون تومان و 3 خوابه با 16 میلیون تومان خانه دار می‌شوند.
افزون بر این که در ابلاغیه جدید بانک مرکزی به نظام بانکی آمده است که سقف تسهیلات خرید مسکن بانک مسکن برای متقاضیانی که سپرده‌گذاری کرده‌اند، بر پایه ضوابطی که بانک مسکن به تأیید بانک مرکزی می‌رساند، معادل ۲۵ میلیون تومان تعیین شد.
سقف تسهیلات اعطایی جهت راه‌اندازی واحدهای مسکن مهر معادل ۲۰۰ میلیون ریال تعیین می‌شود. این سقف برای آن دسته از واحدهای مسکن مهر که از فن آوری ساخت نیمه صنعتی و صنعتی استفاده می‌نمایند، به ترتیب معادل ۲۲۰ و ۲۵۰ میلیون ریال تعیین می‌شود.
تحریم‌های جدید ایران از سوی غرب
دوشنبه این هفته، 27 دولت عضو اتحادیه اروپا درباره تحریم تدریجی نفت ایران به توافق رسیدند.
بر پایه این توافق، امضای قراردادهای جدید میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ایران در زمینه واردات، خرید، حمل و نقل نفت خام و فرآورده‌های نفتی از ایران ممنوع خواهد بود. کشورهای اروپایی تا روز اول ژوئیه 2012 مهلت خواهند داشت تا از ایران نفت وارد کنند.
همچنین مقامات اروپایی تصمیم گرفتند حساب‌های مالی بانک مرکزی ایران را توقیف و هر گونه دادوستد با بانک مرکزی ایران یا هر دستگاه دولتی این کشور در زمینه طلا و فلزهای گرانبها را ممنوع کنند.
«باراک اوباما» و بنیامین نتانیاهو، نخستین کسانی بودند که خوشحال خود را از این تحریم‌ها ابراز داشتند، هر چند خیلی زود، حتی نتانیاهو هم پذیرفت که این تحریم‌ها بر اراده ایران تأثیری نخواهد داشت.
دولت آمریکا در راستای سیاست‌های ضد ایرانی خود و یک روز پس از تصویب تحریم نفتی ایران توسط اتحادیه اروپا بانک تجارت را نیز در فهرست تحریم های خود گذارد.
اعضای سنای آمریکا هم به دنبال تصویب طرحی برای کاهش سریع درآمد نفتی ایران هستند که در آن به باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا 60 روز مهلت خواهند داد تا مشخص کند آیا شرکت ملی نفت و شرکت نفتکش ایران دارای روابطی با واحدهای سپاه پاسداران هستند یا خیر؟
مجلس سنای آمریکا تلاش می کند برای افزایش اقدامات علیه اقتصاد ایران و ضربه زدن به کسب درآمدهای نفتی تهران، شرکت ملی نفت ایران (NIOC) و شرکت ملی نفتکش ایران را تحریم کند.
رویترز نوشته است که به احتمال زیاد این تحریم های جدید، در چند هفته آینده نهایی خواهند شد.
در واکنش به این تحریم‌ها، بسیاری از کشورهایی که مشتریان اصلی نفت ایران هستند اعلام کردند که با چنین تحریم‌هایی موافق نیستند و بر ادامه واردات نفت از ایران تأکید کردند. وزارت خارجه، وزارت نفت و بانک تجارت نیز علیه این تحریم‌ها بیانیه دادند و آنها را برای بانیان آن زیانبار دانستند.
اکنون این پرسش پیش آمده است که آیا ایران به سرعت صادرات نفت خود به اروپا را قطع می‌کند یا خیر؟
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز از تهیه طرح توقف فروش نفت ایران به اروپا از سوی نمایندگان مجلس خبر داد و گفت: پیش بینی می‌شود این طرح تا روز یکشنبه ۹ بهمن ماه در صحن علنی مجلس مورد بحث و بررسی قرار بگیرد. در صورت تصویب این طرح، دولت مکلف به توقف فروش نفت به اروپا پیش از آغاز تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا می‌شود.
ماجرای پول نفت صادراتی ایران
در آغاز این هفته اعلام شد که با تشدید فشارها بر نقل و انتقالات مالی خارجی ایران، از هند خواسته شده است که بخشی از بدهی نفتی خود به ایران را به صورت «ین» پرداخت کند.
اما سه‌شنبه این هفته راشاتودی به نقل از «دبکا فایل» گزارش داد هند بهای نفت ایران را با طلا می‌پردازد و در ادامه نوشت: چین دیگر وارد کننده نفت از ایران نیز ممکن است، از همین روش برای ادامه روابط تجاری خود با ایران بهره گیرد.
به نوشته این روزنامه، ایران و هند مذاکراتی را با چین وروسیه برای یافتن جایگزنی برای این روش معاملاتی (طلا در ازای نفت) آغاز کرده اند تا اگر آمریکا و اتحادیه اروپا این روش معاملاتی را نیز هدف قرار دادند، از روش دیگری استفاده کنند. این اقدام هند واقعا متعجب کننده است، زیرا دهلی نو پیشتر اعلام کرده بود، بهای نفت وارداتی از ایران را با ین (واحد پول ژاپن) و یا روپیه (واحد پول هند) می‌پردازد.
بر پایه این گزارش، چین و هند به دلیل نیاز خود به نفت مجبور هستند که به دنبال یافتن جایگزینی برای دلار باشند تا به این ترتیب در صورت ادامه واردات نفت از ایران با تحریم‌های آمریکا روبه‌رو نشوند. چین و هند به ترتیب با وارد کردن 22 و 13 درصد از نفت مورد نیاز خود از ایران، تا کنون از همراهی با تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران خودداری کرده اند و این بدان معناست که این دو کشور، یک روش مطمئن برای خرید نفت از ایران و پرداخت پول آن پیدا کرده‌اند. در اصل این روش جدید، مستقل از سیستم های مالی است که از سوی آمریکا و انگلیس کنترل می‌شوند.
