سرویس اقتصادی ـ نوزدهم آذر را شاید بتوان نقطه عطفی در تاریخ استعمار و بهرهکشی کشورهای قدرتمند از منابع و ثروتهای ملل ضعیف جهان دانست.
به گزارش «تابناک» کشور ایالات متحده آمریکا که پس از استقلال خود از انگلستان (پادشاهی بریتانیا) در سال 1776 به دنبال موفقیتهای اقتصادی و نظامی، خود را در جرگه کشورهای قدرتمند جهان قرار داده بود، در 120 سال بعد (دهم دسامبر 1898)، رسما پس از نبردی طولانی، اسپانیا را وادار به امضای موافقتنامه پاریس کرد که در آن، چهار مستعمره بزرگ اسپانیا، رسما از دست این کشور بیرون آمده و به آمریکا تحویل میشد.
دهم دسامبر سال 1898 با امضاي موافقتنامه پاريس میان ايالات متحده و اسپانيا به ميانجيگري دولت فرانسه، جنگ دو كشور پايان يافت و اسپانيا بنا بر اين موافقتنامه، پس از قرنها از كوبا، فيليپين، پورتوريكو و گوام مهاجرنشينان و مستعمرات قديمي خود صرف نظر كرد و آنها را به آمريكا داد.
جالب اینجاست که سناي آمريكا در آن زمان با تصرف زمینهای دوردست و مداخله در امور ديگران، موافقت نداشت (یعنی نظام سیاسی آمریکا پیش از نظام حقوقی این کشور به فکر استعمار و کشورگشایی افتاده بود و مشکلات حقوقی آن بعدها در این کشور رفع شد) و به همين دليل، موافقتنامه پاريس را پس از دو سال بحث، سرانجام با اكثريت دو رأي به تصويب رساند.
مورخان، جنگ دولت واشنگتن با اسپانیا بر سر کوبا را آغاز امپرياليسم آمريكا نوشتهاند که البته در سالهای بعد به شکل جدیدی (تشکیل حکومتهای ملی با حکام دست نشانده و البته وابستگی کامل اقتصادی و نظامی) ادامه دارد.
این روش اصطلاحا «استعمار نوین» نامیده میشود؛ اما رفتارهای دو دهه اخیر ایالات متحده آمریکا، به ویژه پس از حذف رقیب اصلی خود (اتحاد جماهیر شوروی) مانند حمله نظامی مستقیم به عراق و افغانستان و تصرف این کشورها، نشاندهنده احتمال گرایش دوباره این کشور به سیاستهای استعماری گذشته خود را نشان میدهد.
تنها درباره نمونه تصرف عراق که برخی از آن به تلاش برای تغییر ساختار سیاسی این کشور یاد میکنند، یادآوری اعلامیه دولت آمریکا در تاریخ دهم مارس 2003 کافی است.
وزارت دفاع آمريكا در تصميم نهم دسامبر 2003 خود از آلمان، فرانسه و روسيه ـ كه مخالف اشغال نظامي عراق بودهاند ـ انتقام گرفت و اعلام داشت كه كمپانيهاي اين سه كشور به دلايل امنيتي، نميتوانند در مناقصه 18 ميليارد و 600 ميليون دلاري معروف به بازسازي عراق شركت كنند.
اما درباره موافقتنامه پاریس، جالب اینجاست که در این موافقتنامه، اصولا هیچ گونه صلاحیتی برای مردم سرزمینهای فیلیپین، کوبا، گوام و پورتوریکو در حق حاکمیت بر کشور خود دیده نشده و نامی از آنها برده نمیشود و تنها نام این چهار کشور مانند کالاهایی به میان میآید که از دست تصرف و مالکیت مالک گذشته خود، اسپانیا (بنیانگذار استعمار) بیرون آمده و به جانشین اصلی او یا مالک جدید آمریکا واگذار میشوند!