قطع درختان در شهر کویری قم

در حالی که مدت زمان زیادی از انتشار خبر دستور تشکیل کمیته راهبردی توسعه فضای سبز توسط استاندار قم در رسانه‌ها نمی‌گذرد، درختان سطح شهر به ویژه در میدان 72 تن و ابتدای بزرگراره امام علی(ع) به دلیل اجرای پروژه عمرانی قطع شده است.

به گزارش «فارس» از قم، شهر قم از جمله شهرهای حاشیه کویر است که کمبود شدید فضای سبز در آن بسیار محسوس است، اما با وجود فقر شدید فضای سبز قطع درختان معدود در جای جای این شهر به بهانه‌های واهی در حال تبدیل شدن به امری عادی است.

تخریب فضای سبز و قطع کردن درختان در سال‌های اخیر در سراسر شهر به وفور دیده شده و از مهم‌ترین آنها می‌توان به تخریب فضای سبز و درختان تنومند خیابان اراک، جنب پل حجتیه، درختان حاشیه میدان مطهری، تخریب فضای سبز و درختان میدان شهدا به بهانه تعریض خیابان اشاره کرد که پس از پیگیری مردم ، مسئولین با نصب پلاکاردهایی فقط به دادن وعده برای کاشت درختان اکتفا کردند.

تخریب درختان اما در روزهای اخیر برای درختان حاشیه پل شهیدمصطفی خمینی(ره) و میدان 72تن، ابتدای کمربندی امام علی(ع) هم مجدد رخ داده تا این بارهم به دلیل ایجاد زیرگذر بخش دیگری از فضای سبز این مسیر و درختان آن از بین برود.
 
* تاکید همه ادیان بر پرهیز از تخریب محیط زیست

پرهیز از تخریب محیط زیست از جمله اموری است که در همه ادیان به خصوص در دین مبین اسلام بر آن سفارش شده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین محمدخانی در این خصوص می‌گوید: هر کدام از ادیان با بیانی متفاوت اهمیت طبیعت جاندار و بی جان در فرهنگ مذهبی ایرانیان را معرفی کرده‌اند و دین مبین اسلام هم به طور ویژه لزوم حفاظت از محیط ریست را تاکید کرده و این مهم در کتاب آسمانی قرآن و روایات وارده از امامان معصوم(ع) به وفور دیده می‌شود و حتی حفاظت از طبیعت به عنوان یک وظیفه و تکیلف شرعی معرفی شده است.

وی می‌افزاید: آیه شش سوره هود، آیات 16 تا 22 سوره حجر، آیه هشتم سوره رعد، آیه سوم سوره فرقان و آیات بسیار دیگری در قرآن وجود دارند که خداوند متعال در آن بر آباد کردن زمین ولزوم قدردانی از نعمات خداوندی و حفظ و پاسداری از منابع طبیعی و آفریده‌های الهی تاکید کرده است.

این استاد حوزه ادامه می‌دهد: حضرت محمد(ع) هم توجهات زیادی را بر حفاظت از محیط زیست دارند و دراین خصوص می‌فرمایند «تحفظوا من الارض، فانها امکم» بدین معنا که حرمت زمین را بدارید و از آن حفاظت کنید.

حجت الاسلام محمدخانی همچنین با اشاره به وجود روایاتی از بحارالانوار در همین خصوص خاطرنشان می‌کند: قطع درختان و به آتش کشیدن آن، حتی در جنگل‌ها در روایات منع شده است.
 
* تخریب درختان مغایر با قوانین داخلی و بین‌المللی است

یکی از وکلای دادگستری در این خصوص می‌گوید: تخریب درختان و محیط زیست با مواد قانونی کنوانسیون‌های بین‌المللی که ایران آن را پذیرفته است و همچنین قوانین داخلی کشور در تعارض است.

مصطفی القصاب می‌افزاید: به استناد ماده (9) قانون مدنی و اصل 77 قانون اساسی، اصل بیست و سوم بیانیه ریو، کنوانسیون بیابان زدایی مصوب 1994 پاریس، ماده ششم کنوانسیون تنوع زیستی و اصل دوم از بیانیه استکهلم مصوب 1972 که می‌گوید «منابع طبیعی زمین، شامل هوا، ‌آب، خاک، گل‌ها و گیاهان و مخصوصاً نمونه‌های مشخص اکوسیستم‌های طبیعی، باید برای استفاده نسل‌های کنونی و آینده با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت مناسب، محافظت شوند» حفاظت و بهره‌گیری پایدار از اکوسیستم‌ها (مجموعه‌ای پویا از گیاه و جانداران و محیط پیرامون آن) ضروری بوده و بر پاسبانی از آن تاکید شده است و ایران نیز با پذیرفتن بیشتر آنها بدان ملحق شده و هر گونه تخریب جنگل و قطع درخت از دیدگاه حقوق بین‌الملل و مقررات ممنوع اشت.

این وکیل دادگستری ادامه می‌دهد: قانون اساسی، قوانین عادی و آیین نامه‌های داخلی هم هرگونه قطع درختان را ممنوع می‌کنند که در این خصوص می‌توان به اصل پنجاهم قانون اساسی، قانون الحاق یک تبصره به ماده (2) قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب 21/2/84، مفاد لایحه حفظ و گسترش فضای سبز شهرها مصوب 1359 که حفاظت از فضای سبز شهری را ضروری و عاملان بر هم زدن تعادل محیط زیست شهری را هر کس که باشد، مستحق مجازات می‌داند اشاره کرد.

وی همچنین در این خصوص به بندهای دیگری از جمله الف ماده 62 قانون برنامه چهارم توسعه که ناظر بر جلوگیری از هر گونه اقدام منجر به آلودگی هوا است، بند «ه» ماده 69 قانون برنامه چهارم توسعه مصوب 1383 که بر توسعه فضای سبز و جنگل‌های دست کاشت تاکید کرده و آیین‌نامه نحوه بررسی و تصویب طرحهای توسعه و عمران محلی ـ ناحیه‌ای، منطقه‌ای و ملی و مقررات شهرسازی و معماری کشور مصوب 20/10/1378 اشاره می‌کند و می‌گوید بر اساس قوانین موجود کشور هم که برگرفته از همان تعالیم اسلامی است تخریب محیط زیست و درختان عملی مذموم است.
 
* درختان کاهنده آلودگی صوتی

مرتضی آقاتقی از کارشناسان رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری نیز در این خصوص می‌گوید: رفت و آمد خودروها در نقاط مختلف شهری موجب تولید سر و صدای زیادی می‌شوند و درختان نقش بسیار موثری را در کاهش این سرو صدا یا همان آلودگی صوتی دارند.

وی می‌افزاید: علاوه بر کاهش سر و صدا، درختان در کاهش گرد و غبار هم بسیار موثر هستند و هر هکتار درخت معادل ۲۰۰اصله می‌تواند در سال ۷۰ تن گرد و غبار موجود در هوا را جذب کند.
این کارشناس رشته جغرافیا ادامه می‌دهد: تولید اکسیژن یکی دیگر از وظایف درختان است و هر هکتار درخت در سال ۲.۵ تن اکسیژن تولید می‌کند که با دانستن این رقم، می‌توان به نقش حیاتی درختان در زندگی شهرهای امروزی پی برد.

وی تعدیل هوا را یکی دیگر از وظایف درختان عنوان کرده و اضافه می‌کند: تجربه نشان داده هوای محلی که درختکاری می‌شود نسبت به دیگر مکان‌ها پنج درجه خنک‌تر است زیرا درختان نور خورشید را جذب می‌کنند.
 
* انتقال درختان برای انجام طرح‌های عمرانی امری رایج در دنیا

آقاتقی با بیان اینکه وضعیت فعلی فضای سبزشهر قم مطلوب نیست، بیان می‌کند: در سال‌های اخیر شاهد قطع بی‌رویه درختان به دلایل مختلف از جمله انجام طرح‌های عمرانی هستیم امری که در همه شهرهای دنیا انجام می‌شود و بسیار پیش می‌آید که برای اجرای آن مجبور به از بین بردن فضای سبز و یا قطع درختان می‌شوند اما تخریبی را صورت نمی‌دهند.

وی خاطرنشان می‌کند: در بسیاری از کشورها دستگاهی وجود دارد که با اسفتاده از آن درخت قرار گرفته در مسیر عمرانی را با خاکی که در آن بوده از محل مورد نظر برداشته و به محل دیگری بدون اینکه درخت آسیبی ببیند، انتقال می‌دهند.

* درختان بیشتر مساوی با جرم و جنایت کمتر

سعید احمدی از اساتید برجسته روانشناسی نیز در خصوص تبعات روانی تخریب درختان بر شهر می‌گوید: در بسیاری از جوامع به اثبات رسیده که هر چقدر فضای سبز که اولویت هم با درخت است در جامعه ای بیشتر باشد در آن جامعه آمار جرم و جنایت کمتر است.

وی با بیان اینکه پوشش سبز در اتاق عمل توسط پزشکان به دلیل ایجاد آرامش روانی در بیمار انجام می‌شود، ادامه می‌دهد: تاثیر روانی این رنگ سبز در خصوص فضاهای شهری هم صادق بوده و می‌توان گفت که رنگ درختان در ایجاد امنیت روانی شهروندان بسیار موثر است و هر چه تعداد درختان در یک شهر بیشتر باشد استرس ساکنین آن شهر کمتر می‌شود.


* تخریب درختان پس از دستور تشکیل کمیته راهبردی توسعه فضای سبز

نکته جالب توجه در خصوص تخریب درختان کمربندی امام علی(ع) این است که این اقدام در حالی صورت گرفته است که روزهای گذشته احمد عفتان، مدیر‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فاصله سرانه فضای سبز استان را نسبت به میانگین کشور نسبت یک به 50 خوانده بود و با اشاره به شرایط خاص اقلیمی استان و وجود پدیده ریزگردها و زائر‌پذیر بودن در حد بالای استان مقدس قم از احساس نیاز مبرم به توسعه فضای سبز در استان سخن گفته بود.

روابط عمومی این اداره هم از تشکیل کمیته راهبردی توسعه فضای سبز در قم و برگزاری جلساتی در همین خصوص با ریاست استاندار قم و عضویت معاونین ایشان، شهردار، رئیس شورای شهر و مدیران و مسئولان دستگاه‌های اجرایی استان خبر داد و اعلام کرده بود که دستگاه‌های مختلف ملزم به ارائه برنامه‌های خود برای توسعه هر چه بیشتر فضای سبز استان در آن هستند.

نکته دیگر اینکه همواره مسئولان پس از قطع درختان در شهر وعده کاشت ده‌ها درخت به ازای هر درخت قطع شده را در بوستان‌های اطراف و حاشیه شهر به مردم می‌دهند و کارشناسان فضای سبز هم معتقدند، فضای سبز در شهرها باید در خود شهر واقع باشند تا مردم علاوه بر استفاده از فواید درختان بتوانند از لحاظ بصری هم از این نعمت الهی بهره مند شوند، اما این بار حتی همین وعده به مردم توسط مسئولین داده نشده و براساس مشاهدات هیچ پلاکاردی در این خصوص در حوالی محل قطع درختان مشاهده نمی‌شود و شهر قم بازهم با قطع درختان برای اجرای طرح ترافیکی در میدان 72 تن فقیرتر از گذشته شد.