تصاوير ديدني از ايران ما: دهكده كندلوس

در دره‌هاي البرز مركزي در جنوب درياي خزر، روستايي زيبا هست كه طبيعت بكرش را در ميان كوه‌ها پنهان كرده است.

براي راهيابي به «كندلوس» از راه جاده چالوس، پس از گذر از شهر «مرزن آباد» و در چند كيلومتري آن به سمت چالوس، به يك سه راهي مي‌رسيم كه «‌دو آب كجور» ‌نام دارد‌. اگر از اينجا به سمت راست حركت كنيم، وارد جاده «دشت نظير» مي‌شويم كه از اينجا به بعد، مناطقي بسيار زيبا و دلپذير چهره مي‌نمايد.

جاده داراي پيچ‌وخم‌هاي زيادي است و طبيعت اطراف به گونه‌اي است كه گويي هر چند روز، يك بار تغيير چهره مي‌دهد و زيبايي‌هايش هر بار تازه مي‌شود.
در اين جاده كه به رويان (علمده) منتهي مي‌شود، پس از دشت نظير در بخشي به نام «هني سك»، جاده‌اي فرعي به سمت راست گشوده مي‌شود كه به ارتفاعات راه مي‌برد و اين جاده‌اي است كه ما را به سوي كندلوس راهنمايي مي‌كند؛ از دوآب تا كندلوس، 42 كيلومتر است.

كندلوس كه امروزه آن را «ميخساز» مي‌گويند، در دامنه‌هاي سرسبز و خرم البرز در منطقه كجور مازندران قرار دارد و شاهد تمدن‌هاي گوناگوني در ادوار گوناگون تاريخ بوده و نشانه‌هايي از تمدن پيش از ميلاد، تمدن ايران پيش از اسلام و تمدن ايران پس از اسلام را در خود دارد.

ميخساز شامل چهار دهكده به نام‌هاي پيده، گيل كلا، ميركلا و كندلوس است. دهكده كندلوس كه يكي از قديمي‌ترين مجتمع‌هاي انساني منطقه به شمار مي‌رود، در دامنه‌هاي سلسله جبال البرز منتهي به دره زانوس واقع است. كندلوس به محله‌هايي به نام‌هاي درزي كلا، ملاكلا، جورسري، جيرسري، بنيم سري و سري دله تقسيم مي‌شود.

كار و پيشه اهالي اين دهكده، از قديم، تهيه و توليد چوب و زغال در زمستان و كشاورزي در تابستان بوده است و اكنون به دليل قانون مراقبت از جنگل، اهالي علاوه بر كشاورزي به خياطي و نجاري روي آورده‌اند. از صنايع دستي اين دهكده، مي‌توان به بافتن جاجيم، ايزار (پارچه پشمي چهارخانه دستباف) بافتن جوراب، دستكش و بلوز پشمي گلدار و نمدمالي اشاره كرد.

علاوه بر ني (ني هفت بند) كه متداولترين آلت موسيقي كندلوس است، دهل و سرنا نيز از سابقه و شهرت بسزايي در اين منطقه برخوردار است؛ سرنا در محل به پسپسي معروف است كه از چوب شمشاد تراشيده مي‌شود.

نخستين چيزي كه در كندلوس خود مي‌نماياند، توليد گياهان دارويي است كه در آغاز ورود به روستا به چشم مي‌آيد.

از همان نقطه، جاده دو شاخه مي‌شود؛ يك راه از بخش پايين روستا مي‌‌گذرد و سپس به سمت نيش كوه مي‌رود. جاده ديگر به بخش فوقاني روستا و پارك منتهي مي‌شود. همچنين در پايين روستا چشمه آبي جاري است.

روستا در دامنه البرز، چشم‌اندازي به غايت زيبا دارد و از خانه‌هاي چوبي با سقف‌هاي چوبي كه به آنها «‌كله چو» مي‌گويند، درست شده است. درختان ميوه و به ويژه گردو در جاي جاي روستا، بر زيبايي‌هاي اين روستا افزوده است.

كمي بالاتر از پارك، موزه كندلوس جاي دارد كه مشرف به كل روستاست و در نوع خود، از جاهاي ديدني ايران است. نوعي موزه مردم‌شناسي كه از چندين بخش تشكيل شده است. بخش‌هاي اسناد تاريخي مربوط به كندلوس، آثار و اشياي تاريخي ابزارهاي زيستي و ظروف سفالي، نقاشي و نقاشي قهوه‌خانه‌اي‌، لباس‌ها و پوشاك تاريخي و كهن و بخش آثار باستاني و...