رمزگشایی کیهان از بركناری ناگهانی متكی
پس از تأكید رهبرمعظم انقلاب بر اجتناب و پرهیز دولت از موازی كاری در سیاست خارجی، رئیس جمهور محترم احكام صادره را لغو و مسئولیت نمایندگان ویژه را به «مشاور» تغییر داد. ولی سه روز قبل، آقای اسفندیار رحیم مشایی حامل پیام رئیس جمهور به ملك عبدالله پادشاه اردن بود. این مأموریت آقای مشایی با جایگاه رسمی وی به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور همخوانی چندانی ندارد و به پست و جایگاه «مأمور ویژه» شبیه تر است شاید این مأموریت با اعتراض آقای متكی روبرو شده باشد!
حسین شریعتمداری در یادداشتی با عنوان "با كدام توجیه ؟!" به شدت از اقدام احمدی نژاد در بركناری متكی انتقاد كرد و نوشت:
در اصل یكصدوسی و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است؛ «رئیس جمهور می تواند وزراء را عزل كند» و در اصل یكصدوسی و پنجم همان قانون تصریح شده است كه؛ «رئیس جمهور می تواند برای وزارتخانه هایی كه وزیر ندارند، حداكثر برای مدت 3 ماه سرپرست تعیین نماید». بنابراین عزل آقای منوچهر متكی از وزارت امور خارجه و انتصاب همزمان آقای دكتر علی اكبر صالحی به سرپرستی این وزارتخانه كه عصر دیروز طی دو حكم جداگانه از سوی ریاست محترم جمهوری صورت پذیرفت، اقدامی كاملا قانونی و در حوزه اختیاراتی بوده است كه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رئیس جمهور محترم كشورمان داده است. اما در قانون اساسی نیامده است كه رئیس جمهور مكلف است وزیر امور خارجه كابینه خود را دقیقا هنگامی كه به عنوان ماموریت رسمی در یك سفر خارجی به سر می برد، از وزارت بركنار كند! و یا در هیچ رساله ای به رئیس جمهور محترم توصیه نشده است كه مثلا؛ «مستحب است وزیر امور خارجه در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی(ع) عزل شود و تاخیر در بركناری او تا پایان تاسوعا و عاشورا، كراهت داشته و خلاف احتیاط است»!
نگارنده به هر دو برادر بزرگوار، آقایان متكی و صالحی ارادت داشته و آنها نیز از این ارادت بی خبر نیستند، و اساسا موضوع این وجیزه درباره چرایی پایان دادن به مسئولیت یكی از آن دو برادر عزیز و سپردن مسئولیت به برادر عزیز دیگر نیست، سخن آن است كه این عزل و نصب بر فرض ضرورت- كه تشخیص آن مطابق قانون اساسی برعهده رئیس جمهور و از اختیارات ایشان است- می توانست به دور از برخی جوانب احتمالا توهم آفرین نیز صورت پذیرد.
عزل آقای منوچهر متكی در حالی كه وی به عنوان وزیر امور خارجه در ماموریت رسمی خارج از كشور به سر می برد، این توهم را در اذهان عمومی و طرف های خارجی پدید می آورد كه كدام ضرورت و مسئله فوری و فوتی در كار بوده است كه آقای دكتر احمدی نژاد حتی درنگ یك روزه یا چند ساعته برای عزل وزیر خارجه كابینه خویش را هم جایز ندانسته و نه فقط حكم عزل او را صادر كرده است بلكه لازم دیده خبر مربوط به صدور این حكم را بلافاصله در اختیار رسانه ها نیز قرار دهد! چرا...؟! در عرف شناخته شده سیاسی، عزل یك وزیر در حال ماموریت- آنهم ماموریت خارجی وزیر خارجه- علاوه بر آن كه نشانه بروز ناگهانی اخلال در سیاست خارجی یك كشور تلقی می شود، اهانت آشكار به شخصیت وزیر عزل شده نیز هست و این تلقی را - چه بخواهیم و چه نخواهیم- در پی خواهد داشت كه یكی از رخدادهای اخیر سیاست خارجی كشور- روی واژه اخیر تاكید می شود- رضایت رئیس جمهور را به دنبال نداشته است! و اما، چرا یكی از رخدادهای اخیر؟!
پاسخ روشن است، زیرا چنانچه نارضایتی مورد اشاره مربوط به گذشته و چرخه عمومی سیاست خارجی كشور باشد، عزل وزیر خارجه در حال ماموریت خارجی معنی ندارد! بدیهی است كه سیاست خارجی كشورمان، چه در عرصه منطقه ای، چه بین المللی و مخصوصا در اجلاس چند روز گذشته ژنو 3 با دستاوردهای بزرگ و خیره كننده ای روبرو بوده است، تا آنجا كه دشمنان تابلودار نیز توان انكار آن را نداشته اند بنابراین از یكسو، علت عزل آقای متكی نمی تواند تازه و جدید بوده و طی چند روز اخیر پدید آمده باشد و از سوی دیگر بركناری شتابزده ایشان بی آن كه علتی در روزهای اخیر داشته باشد، قابل توجیه و تفسیر نیست. و سؤال این است؛ پس ماجرا چیست؟! و در روزهای اخیر چه اتفاقی افتاده است كه جناب احمدی نژاد، رئیس جمهور محترم كشورمان، صبر و درنگ یك روزه یا چند ساعته را نیز برای عزل و بركناری ایشان جایز ندانسته است؟! مخصوصا آن كه پیش از این هم آقای رئیس جمهور در پی جابه جایی وزیر خارجه كابینه خویش بود و البته، بعدها، بنا به عللی از آن منصرف شد.
چند ماه قبل، وقتی آقای رئیس جمهور، چند تن از نزدیكان خود از جمله آقای اسفندیار رحیم مشایی را به عنوان نماینده ویژه خود در امور خاورمیانه، آفریقا، آسیا و... منصوب كرد، این اقدام ایشان با اعتراض آقای متكی روبرو شد كه معتقد بود انتصاب نماینده ویژه، حركتی موازی در سیاست خارجی و آسیب رسان است و اما، پس از تأكید رهبرمعظم انقلاب بر اجتناب و پرهیز دولت از موازی كاری در سیاست خارجی، رئیس جمهور محترم احكام صادره را لغو و مسئولیت نمایندگان ویژه را به «مشاور» تغییر داد. ولی سه روز قبل، آقای اسفندیار رحیم مشایی حامل پیام رئیس جمهور به ملك عبدالله پادشاه اردن بود. این مأموریت آقای مشایی با جایگاه رسمی وی به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور همخوانی چندانی ندارد و به پست و جایگاه «مأمور ویژه» شبیه تر است شاید این مأموریت با اعتراض آقای متكی روبرو شده باشد! و... شاید هم علت دیگری در میان باشد... و در هر دو حالت، شایسته تر آن بود كه ریاست محترم جمهوری لااقل تا بازگشت آقای متكی از مأموریت خارج كشور، صدور حكم عزل ایشان را به تأخیر می انداختند، تا خدای نخواسته تصور نشود رئیس جمهور محترم تاب كمترین انتقاد به رئیس دفتر خویش را ندارند.
در اصل یكصدوسی و ششم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است؛ «رئیس جمهور می تواند وزراء را عزل كند» و در اصل یكصدوسی و پنجم همان قانون تصریح شده است كه؛ «رئیس جمهور می تواند برای وزارتخانه هایی كه وزیر ندارند، حداكثر برای مدت 3 ماه سرپرست تعیین نماید». بنابراین عزل آقای منوچهر متكی از وزارت امور خارجه و انتصاب همزمان آقای دكتر علی اكبر صالحی به سرپرستی این وزارتخانه كه عصر دیروز طی دو حكم جداگانه از سوی ریاست محترم جمهوری صورت پذیرفت، اقدامی كاملا قانونی و در حوزه اختیاراتی بوده است كه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رئیس جمهور محترم كشورمان داده است. اما در قانون اساسی نیامده است كه رئیس جمهور مكلف است وزیر امور خارجه كابینه خود را دقیقا هنگامی كه به عنوان ماموریت رسمی در یك سفر خارجی به سر می برد، از وزارت بركنار كند! و یا در هیچ رساله ای به رئیس جمهور محترم توصیه نشده است كه مثلا؛ «مستحب است وزیر امور خارجه در آستانه تاسوعا و عاشورای حسینی(ع) عزل شود و تاخیر در بركناری او تا پایان تاسوعا و عاشورا، كراهت داشته و خلاف احتیاط است»!
نگارنده به هر دو برادر بزرگوار، آقایان متكی و صالحی ارادت داشته و آنها نیز از این ارادت بی خبر نیستند، و اساسا موضوع این وجیزه درباره چرایی پایان دادن به مسئولیت یكی از آن دو برادر عزیز و سپردن مسئولیت به برادر عزیز دیگر نیست، سخن آن است كه این عزل و نصب بر فرض ضرورت- كه تشخیص آن مطابق قانون اساسی برعهده رئیس جمهور و از اختیارات ایشان است- می توانست به دور از برخی جوانب احتمالا توهم آفرین نیز صورت پذیرد.
عزل آقای منوچهر متكی در حالی كه وی به عنوان وزیر امور خارجه در ماموریت رسمی خارج از كشور به سر می برد، این توهم را در اذهان عمومی و طرف های خارجی پدید می آورد كه كدام ضرورت و مسئله فوری و فوتی در كار بوده است كه آقای دكتر احمدی نژاد حتی درنگ یك روزه یا چند ساعته برای عزل وزیر خارجه كابینه خویش را هم جایز ندانسته و نه فقط حكم عزل او را صادر كرده است بلكه لازم دیده خبر مربوط به صدور این حكم را بلافاصله در اختیار رسانه ها نیز قرار دهد! چرا...؟! در عرف شناخته شده سیاسی، عزل یك وزیر در حال ماموریت- آنهم ماموریت خارجی وزیر خارجه- علاوه بر آن كه نشانه بروز ناگهانی اخلال در سیاست خارجی یك كشور تلقی می شود، اهانت آشكار به شخصیت وزیر عزل شده نیز هست و این تلقی را - چه بخواهیم و چه نخواهیم- در پی خواهد داشت كه یكی از رخدادهای اخیر سیاست خارجی كشور- روی واژه اخیر تاكید می شود- رضایت رئیس جمهور را به دنبال نداشته است! و اما، چرا یكی از رخدادهای اخیر؟!
پاسخ روشن است، زیرا چنانچه نارضایتی مورد اشاره مربوط به گذشته و چرخه عمومی سیاست خارجی كشور باشد، عزل وزیر خارجه در حال ماموریت خارجی معنی ندارد! بدیهی است كه سیاست خارجی كشورمان، چه در عرصه منطقه ای، چه بین المللی و مخصوصا در اجلاس چند روز گذشته ژنو 3 با دستاوردهای بزرگ و خیره كننده ای روبرو بوده است، تا آنجا كه دشمنان تابلودار نیز توان انكار آن را نداشته اند بنابراین از یكسو، علت عزل آقای متكی نمی تواند تازه و جدید بوده و طی چند روز اخیر پدید آمده باشد و از سوی دیگر بركناری شتابزده ایشان بی آن كه علتی در روزهای اخیر داشته باشد، قابل توجیه و تفسیر نیست. و سؤال این است؛ پس ماجرا چیست؟! و در روزهای اخیر چه اتفاقی افتاده است كه جناب احمدی نژاد، رئیس جمهور محترم كشورمان، صبر و درنگ یك روزه یا چند ساعته را نیز برای عزل و بركناری ایشان جایز ندانسته است؟! مخصوصا آن كه پیش از این هم آقای رئیس جمهور در پی جابه جایی وزیر خارجه كابینه خویش بود و البته، بعدها، بنا به عللی از آن منصرف شد.
چند ماه قبل، وقتی آقای رئیس جمهور، چند تن از نزدیكان خود از جمله آقای اسفندیار رحیم مشایی را به عنوان نماینده ویژه خود در امور خاورمیانه، آفریقا، آسیا و... منصوب كرد، این اقدام ایشان با اعتراض آقای متكی روبرو شد كه معتقد بود انتصاب نماینده ویژه، حركتی موازی در سیاست خارجی و آسیب رسان است و اما، پس از تأكید رهبرمعظم انقلاب بر اجتناب و پرهیز دولت از موازی كاری در سیاست خارجی، رئیس جمهور محترم احكام صادره را لغو و مسئولیت نمایندگان ویژه را به «مشاور» تغییر داد. ولی سه روز قبل، آقای اسفندیار رحیم مشایی حامل پیام رئیس جمهور به ملك عبدالله پادشاه اردن بود. این مأموریت آقای مشایی با جایگاه رسمی وی به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور همخوانی چندانی ندارد و به پست و جایگاه «مأمور ویژه» شبیه تر است شاید این مأموریت با اعتراض آقای متكی روبرو شده باشد! و... شاید هم علت دیگری در میان باشد... و در هر دو حالت، شایسته تر آن بود كه ریاست محترم جمهوری لااقل تا بازگشت آقای متكی از مأموریت خارج كشور، صدور حكم عزل ایشان را به تأخیر می انداختند، تا خدای نخواسته تصور نشود رئیس جمهور محترم تاب كمترین انتقاد به رئیس دفتر خویش را ندارند.
